دوران بارداری از شیرین ترین، به یاد ماندنی ترین و حساس ترین دوران زندگی هر بانویی است؛ به شرط آنکه با رعایت رژیم های غذایی مناسب، ورزش و پرهیز از استرس و فشار های روانی، بتواند به خوبی از خودش مراقبت نموده و نوزادی سالم را به دنیا آورد. یکی از با اهمیت ترین مواد دریافتی در بانوان باردار، آب و مواد معدنی موجود در آن است. در این مقاله قصد داریم دلایل اهمیت نوشیدن آب سالم و کافی در دوران بارداری و تاثیرات آن را به طور خلاصه عنوان کنیم.
اهمیت نوشیدن آب در بارداری
مادران باردار برای به دنیا آوردن نوزادی سالم بایستی تمامی نکات و مراقبت های لازم در این دوران را رعایت نمایند و تغذیه کامل و درستی داشته باشند. از جمله مواد دریافتی ضروری و مهم مورد نیاز بدن مادران نوشیدن آب در بارداری می باشد که باید در حد کافی مورد استفاده قرار گیرد تا مادران از مواد و املاح معدنی موجود در آن بهره مند گردند.در واقع می توان گفت از وظایف اصلی بدن مادران در زمان بارداری رساندن ترکیبات مغذی به جنین برای رشد و تکامل می باشد. مقدار آب مورد نیاز موجب جذب آسان تر ویتامین ها و املاح معدنی و بعد از آن منتقل شدن آن ها به جنین خواهد شد و همچنین خیلی از مشکلات بارداری را به حداقل می رساند و میزان مقاومت بدن مادر را در این دوران بالا می برد.
بهتر است بدانید اهمیت استفاده از آب در دوران حاملگی به میزان حداقل دو لیتر به این خاطر می باشد که در خانم های باردار مقدار خون تقریبا به اندازه یک لیتر افزایش پیدا می کند تا بدین گونه جنین از راه جفت بتواند ترکیبات غذایی و اکسیژن مورد احتیاج خود را کسب نماید. با مصرف آب زیادتر، بدن میزان مایعات بیشتری را ذخیره نموده و جریان خون بهبود پیدا می کند. همچنین با توجه به این که خانم های حامله به طور معمول میزان تعرق زیادتری دارند خوردن زیاد آب موجب می شود بدن املاح معدنی ضروری و مورد احتیاج خود را کسب نماید.
مهمترین فواید خوردن آب در حاملگی
- بهره مندی از پوستی سالم و جوان و کم شدن میزان جوش در بارداری
- بهبود عملکرد شکم و هضم مواد غذایی
- کم شدن میزان عفونت های مجاری ادرار
- دفع و از بین بردن سموم و عفونت های دوران حاملگی از راه خروج ادرار و عمل تعریق
- کم شدن مقدار ناراحتی های گوارشی
- دفع و خروج سدیم اضافه از ارگان ها و اعضای بدن
- کم شدن میزان خطر زایمان زودرس و یا سقط و مرگ جنین
- بالا رفتن مقدار انرژی در بدن
- کم شدن میزان التهاب و ورم در بدن
- پایین آمدن درجه حرارت بدن و پیشگیری از گر گرفتگی بدن
مشکلات ناشی از کم آبی بدن در بارداری
- بالا رفتن دمای بدن و گرم شدن بیش از اندازه مادران در این دوران
- بروز سردرد و بی حال شدن
- ایجاد نقص در نوزاد
- دفع ادرار تیره رنگ و غلیظ
- بروز زایمان زودهنگام
- ایجاد ورم در بدن مادر
- بروز سنگ کلیه
- ایجاد مشکلات و عفونت ادراری
تاثیرات ناشی از نوشیدن آب
یکی از مهمترین وظایف بدن شما در طول بارداری رساندن مواد مغذی به جنین است. آب کافی سبب جذب بهتر ویتامین ها و مواد معدنی و سپس انتقال آنها به جنین خواهد شد.سیستم ایمنی بدن در دوران بارداری بسیار ضعیف می شود، درنتیجه احتمال ابتلا به انواع عفونت ها خصوصا عفونت های دستگاه ادراری افزایش خواهد یافت. نوشیدن مقدار آب کافی مانع از ابتلا به این عفونت می شود.خوردن آب کافی در دوران بارداری مزایای فراوان و تاثیرات مثبتی را برای مادر و جنین داشته که در ادامه به شرح آن ها پرداخته ایم.
پاکسازی و رفع مشکلات دستگاه گوارش
آغاز روز با خوردن یک لیوان آب کمک می کند تا دستگاه گوارش فعالیت خود را شروع کرده و کارکرد بهتری داشته باشد و همچنین سمومی که در طی شب تجمع یافته را دفع نماید. انباشته شدن سموم فراوان در بدن معمولا سبب ناراحتی های گوارشی می شود. همینطور می توان گفت استفاده از آب ولرم می تواند بافت های چربی بدن را که امکان دارد موجب ناراحتی های گوارشی شوند از بین ببرد. از طرفی دیگر خوردن آب سرد در زمان حاملگی و یا پس از غذا خوردن سبب ایجاد چربی در روده ها می گردد.
افزایش انرژی و مقاومت بدن
خستگی و عدم توانایی در دوران حاملگی به دلیل بروز نوسانات هورمونی و تغییرات در بدن که در طول روند حاملگی اتفاق می افتد امری طبیعی می باشد. ولی با خوردن آب می توانید مقاومت و میزان انرژی بدنتان را افزایش دهید. آب در واقع سمومی را که در بدن فرد در گردش می باشند را دفع نموده و جریان خون را بهبود می بخشد و این عمل برای کارکرد عضله ها و کارکرد عصب ها اهمیت دارد. همینطور استفاده از آب از دهیدراته شدن بدن و خستگی آدرنال پیشگیری می کند.
جلوگیری از یبوست
یبوست از جمله مشکلات شایع دوران بارداری می باشد که می توانید با نوشیدن آب از آن جلوگیری نمایید. یبوست در واقع به خاطر کم شدن آب در داخل بدن رخ می دهد. خوردن یک الی دو لیوان آب در زمان صبح با معده خالی کمک کرده تا اجابت مزاج راحت تری داشته باشید. آب برای تجزیه و گوارش غذا موثر بوده و موجب می شود به سادگی از روده ها بگذرد.
بهبود یافتن جریان خون
بهبود جریان گردش خود از دیگر فواید نوشیدن آب در بارداری است. در واقع خوردن آب در بهتر شدن گردش خون درون بدن کمک رسانی کرده و به نوعی همچون رگ گشا عمل می کند به این معنی که عروق خونی را به حالت گشاد در آورده و در نهایت جریان خون را در کل بدن تقویت می بخشد. جریان خون مناسب در بدن یعنی گردش اکسیژن و ترکیبات مغذی بهتر به طرف عضله ها و البته جنین صورت بگیرد. همینطور بهبودی گردش خون برای سیستم دفاعی بدن مناسب تر بوده و در مقابل بیماری ها مقاومت بیشتری از خود نشان می دهد.
خوردن آب جوش در بارداری مجاز است؟
آب آشامیدنی مناسب برای دوران بارداری آب گرم است نه داغ! پزشکان نوشیدن آب داغ را در دوران بارداری به هیچ وجه توصیه نمی کنند زیرا مقدار املاح معدنی نظیر سرب در آب داغ معمولا بالاست خصوصا اگر آب داغی باشد که از شیر آب لوله کشی خارج می شود. این آب داغ می تواند املاح و رسوبات موجود در لوله ها را با خود به بدن مادر باردار وارد کند.سرب و فلزات سنگین می تواند آسیب های جبران ناپذیری به جنین در حال رشد شما وارد کند. به همین دلیل پزشکان توصیه می کنند که مادران باردار در تمام طول بارداری ترجیحا آب ولرم بنوشند.
- آب گرم به اجابت مزاج صحیح و مناسب مادر باردار کمک می کند.
- سوزش و در معده ناشی از بارداری را کاهش می دهد.
- مقداری آب گرم همراه کمی آب لیموی تازه مقاومت دستگاه ایمنی را بالا می برد.
- نوشیدن آب ولرم سبب بهبود جریان خون می شود زیرا عضلات دیواره عروق را به حالت انبساط درآورده، به این ترتیب عروق گشاد شده و جریان خون در آن بهتر خواهد شد.
اگر مبتلا به تهوع و استفراغ شدید و یا اسهال بارداری هستید، باید مصرف روزانه آب را افزایش دهید زیرا در غیر این صورت بدن شما به کم آبی مبتلا می شود. بر اساس تحقیقات انجام شده در این زمینه بهترین دما برای نوشیدن آب 16 درجه سانتی گراد است.
زنان در دوران بارداری باید چقدر آب بنوشند؟
در دوران بارداری شما باید بیشتر از حالت عادی، آب بنوشید و این میزان تقریبا حدود ۱۰ لیوان در روز یا ۲ الی ۳ لیتر آب است.با این حال احساس نیاز به نوشیدن آب در زنان باردار باهم متفاوت است. اگر احساس می کنید بیشتر یا کمتر از این میزان نیاز به آب دارید بسیار طبیعی است. برای این که بدانید بدن شما به آب بیشتری نیاز دارد می توانید به رنگ ادرار خود دقت کنید. در صورتی که ادرار رنگ پریده یا بی رنگ بود نشان می دهد که شما به اندازی کافی آب می نوشید ولی اگر بسیار کم ادرار می کنید یا رنگ ادرار شما بسیار تیره و زرد رنگ است باید میزان مصرف آب نوشیدنی خود را افزایش دهید.اگر ورزش می کنید یا در آب و هوای گرم زندگی می کنید یا حتی محل زندگی شما از سطح دریا ارتفاع زیادی دارد و در ارتفاعات زندگی می کنید باید همیشه یک بطری آب نزدیک خود داشته باشید و همیشه هیدراته بمانید. شرایط محل زندگی بر میزان آب مورد نیاز شما بسیار تاثیر گذار است.
نکات مهم و ضروری درباره خوردن آب در بارداری
- سعی کنید تا جایی که امکان دارد از آب شیر استفاده نکنید چرا که دارای املاح فراوانی می باشد که صدمه شدید به مادر و جنین وارد خواهد کرد. همواره آب جوشیده و یا فیلتر شده بخورید. احتیاج مادر به آب امکان دارد متناسب با وضعیت آب و هوایی و فعالیت روزمره ای که دارد متفاوت بوده و افزایش یابد.
- زمانی که بیرون از منزل می روید سعی کنید حتما یک بطری آب به همراه خود داشته باشید.
- موادی همچون آب میوه تازه، آب سبزیجات، عصاره آب قلم و سوپ نیز می توانند کمک موثری در هیدراته ماندن بدن کنند.
- مادران باردار بایستی در طول روز حدود ۸ الی ۱۰ لیوان آب بخورند تا بدن آن ها به درستی آبرسانی شده و کارکرد درستی داشته باشد.
- پس از انجام پیاده روی با دیگر ورزش های سبک کمی آب بخورید تا مایعات از دست رفته از بدن را به گونه ای تامین نمایید.
- شما ملزم نمی باشید تا بیشتر از حد نیازتان آب بخورید فقط ۲ الی ۳ فنجان آب در طول روز کافی می باشد تا از خواص آن برخوردار شوید.
- آبی که مادران در این دوران استفاده می کنند بهتر است به صورت نیمه گرم یا ولرم باشد.
راه های مختلف برای افزایش نوشیدن آب در دوران بارداری
راه های زیادی برای افزایش میزان مصرف آب در دوران بارداری وجود دارد. برای مثال:
- بعد از هر بار حمام آب بنوشید.
- مطمئن شوید هر دو ساعت یک بار یک لیوان آب می نوشید.
- همیشه یک بطری آب در نزدیکی خود داشته باشید و هر از گاهی مقداری آب بنوشید.
- می توانید یک تایمر برای یادآوری زمان های نوشیدن آب داشته باشید.
- می توانید از میوه هایی که مقادیر بیشتری آب دارند، مانند هندوانه و خیار استفاده کنید.
- اگر طعم آب ساده را دوست ندارید کمی مزه و طعم به آن اضافه کنید. می توانید کمی آب پرتقال یا لیموی تازه به آن اضافه کنید.
- می توانید بجز آب از نوشیدنی های دیگر مانند، شیر نارگیل یا شیر پاستوریزه و آبمیوه ها استفاده کنید.