به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، خجالت، به واکنش های مضطربانه و ارزیابی منفی نسبت به خود در پاسخ به تعاملات اجتماعی گفته می شود.
این ناراحتی و حس معذب بودن باید در سطحی تجربه شود که مانع از اجرای توانایی های فرد در موقعیت های اجتماعی شود. واکنش های فیزیولوژیکی افراد خجالتی شامل تنش عضلانی، افزایش ضربان قلب، و ناراحتی گوارشی است.
از نظر مولفه ی شناختی افراد خجالتی مواردی مانند هشیاری بیش از حد نسبت به خودشان، و باور های نامعقول (مثل «همه دارند به من نگاه می کنند» «هیچ کس از من خوشش نخواهد آمد») دارند.
افراد کم رو رفتارهایی مثل انزواطلبی اجتماعی و پنهان کردن خود هم نشان می دهند، مانند صحبت نکردن با دیگران و اجتناب از برقراری ارتباط چشمی.
تفاوت خجالت با درون گرایی چیست؟
کم رویی و درون گرایی ممکن است در ظاهر شبیه باشند. برای مثال، هر دو افراد خجالتی و درون گرا از برقراری تعاملات اجتماعی در مهمونی ها خودداری می کنند.
در حالی که، خجالتی بودن و درون گرایی دو موضوعی هستند که بسیار از هم فاصله دارند.
درون گراها از برقراری روابط اجتماعی نمی ترسند. آنها ترجیح می دهند بیشتر فعالیت های آرام و فردی انجام دهند.
افراد کم رو و خجالتی اغلب به ایجاد روابط اجتماعی تمایل دارند، اما ارزیابی منفی نسبت به خودشان و کمبود مهارت های اجتماعی مانع شان می شود.
علت خجالت کشیدن
همان طور که می دانید خجالت یک اختلال رفتاری است ولی منشا آن از درون است به همین علت اختلال روانی نیز محسوب می شود.
علت خجالتی بودن افراد دلایل مختلفی دارد:
۱. ترس
ترس خود باعث عدم تعادل روانی و جسمانی می شود و گاهی سبب لرزش دست ها می شود که این جا ترس را می توان زیرمجموعه خجالت دانست.
۲. عدم اعتماد به نفس
اعتماد به نفس اصلی ترین نقش را در شکل گیری شخصیت فرد ایفا می کند. این اعتماد به نفس ممکن است ژنتیکی باشد و یا قابل یادگیری. افرادی که از بچگی مدام پشت مادرشان قایم می شوند و در بین دوستان خود کم تر صحبت می کنند معمولا دارای عدم اعتماد به نفس از نوع ژنتیکی هستند. اما با روش های درست می توانیم فرزند خود را تحت کنترل گرفته تا اعتماد به نفس او افزایش یابد و به فردی خجالتی تبدیل نشود.
۳. سخت گیری والدین
منشا بسیاری از مشکلات نداشتن اعتماد به نفس افراد، روابط خانوادگی آن ها است. گاهی والدین آنقدر سخت گیری بی جا می کنند که کودک را از همان ابتدا دچار اختلال شخصیتی و محدودیت می کنند و نمی گذارند کودک در اجتماع ظاهر شود. این رفتار خود باعث می شود فرد اعتماد به نفس ارتباط با دیگران را نداشته باشد و به فردی خجالتی تبدیل شود و در آینده نتواند نیازهای خود را به تنهایی رفع کند.
۴. حس کمال گرایی در فرد
گاهی برخی از افراد آن قدر حریص هستند که می گویند یا همه چیز و یا هیچ چیز. یا همه ی چیزهای موجود را می خواهند و یا اگر در مورد موضوعی اطلاعاتی نداشته باشند ترجیح می دهند در جمع ساکت بمانند. این امر در همه ی موارد خوب نیست و نباید بگذاریم این سکوت ما اعتماد به نفس ما را خدشه دار کند و باعث خجالت ما شود؛ چون انسان کامل نیست و نمی تواند هم زمان همه چیز را با هم داشته باشد.
۵. ترس از مردم
ترس از مواردی است که هم اعتماد به نفس فرد را کاهش می دهد و هم باعث خجالتی شدن فرد می شود. در بیشتر مواقع افراد از اینکه در جمع صحبت کنند و کسی به صحبت هایشان اعتنایی نکند، می ترسند و به همین خاطر کم صحبت می کند و این اتفاق اگر همیشه تکرار شود فرد را منزوی کرده و حس بی ارزشی به او دست می دهد که برای درمان افراد خجالتی در این موارد راه حل های زیادی است که در ادامه به آن ها اشاره شده است.
۶. احساس ناتوانی و بی ارزشی
وقتی فرد در موقعیت انجام کاری قرار بگیرد و نتواند آن را به سرانجام برساند و دیگران نیز او را سرزنش کنند، با خود فکر می کند که در انجام هیچ کاری توانایی ندارد و نمی تواند هیچ کاری را درست انجام دهد. این موضوع فرد را دچار کمبود اعتماد به نفس می کند که باید به موقع درمان شود.
علائم خجالتی بودن
- گوشه گیر بودن
- کم حرفی
- لرزش صدا
- بالا رفتن ضربان قلب
راه های درمان افراد خجالتی
۱.ارتباط موثر با دیگران
سعی کنیم با دیگران ارتباط برقرار کنیم. اگر کسی به سمت مان می آید، این فرصت را به خود بدهیم که حداقل جواب سوال های او را با ملایمت بدهیم و یا حتی سعی کنیم بیشتر برایش توضیح دهیم. این راه حل برای درمان افراد خجالتی بسیار کاربردی است و باعث می شود به افرادی که قبلا نمی توانستیم با او ارتباط برقرار کنیم، نزدیک تر شویم.
۲. ویژگی های رفتاری مثبت خود را بشناسید.
معمولا افراد در صورتی دچار شکست نفسی می شوند که فکر می کنند هیچ چیزی از خود ندارند و تا به حال کار خاصی انجام نداده اند. اما این تصور غلطی است؛ زیرا هر فردی در طول زندگی خود حداقل چندین کار مفید در هر زمینه ای انجام داده است. باید سعی کنیم در ابتدا هر موفقیتی که بدست آورده ایم و یا هر ویژگی اخلاقی خوبی داریم برای خودمان بنویسیم و مدام آن را با خود مرور کنیم که متوجه شویم که فرد ارزشمندی هستیم. این کار برای درمان افراد خجالتی بسیار مفید است.
۳. پیدا کردن ریشه اصلی خجالت
باید برای درمان افراد خجالتی ابتدا ریشه این خجالت کشیدن و بی اعتماد به نفسی او را پیدا کنیم که بتوانیم راه حل هایی برای آن پیدا کنیم. گاهی موجب این اتفاق خانواده فرد و گاهی عوامل درونی باعث این امر است. عوامل درونی نداهایی هستند که ما را از انجام بسیاری از کارها منع می کنند: مانند نداهایی که به ما می گوید تو نمی توانی این کار را انجام دهی و یا تو نباید این کار را انجام دهی وگر نه غرورت می شکند و مورد تمسخر دیگران قرار می گیری و یا از این قبیل. ما باید برای درمان افراد خجالتی این نداها را نادیده بگیریم و خلاف آن را انجام دهیم.
۴. لیستی از موقعیت هایی که سبب استرس و کم رویی تان می شود، تهیه کنید
باید عواملی که باعث خجالت ما می شود را برای خود بنویسیم و خلاف آن ها را انجام دهیم تا ترس و خجالت ما کم کم از بین برود. مثلا اگر از صحبت کردن با فرد خاصی خجالت می کشیم، با او روبه رو شویم و سعی کنیم ما صحبت را شروع کنیم. این روش برای درمان افراد خجالتی بسیار کارا است.
۵. غلبه بر ترس و اضطراب خود
تمام چیزهایی که باعث ترس شما می شود که در جمع صحبت کنید را برای خود لیست کنید و آن ها را تحلیل کنید و علت شان را پیدا کنید و برنامه هایی را برای از بین بردن این علائم برای خود بچینید. بیشتر این مشکلات از ذهنیت ماست که باید آن را کنترل کنیم. اگر اضطراب شما را آزاد می دهد، روش های درمان اضطراب را مطالعه کنید.
۶. با قاطعیت حرف بزنید
شروع کنیم با خانواده و نزدیکان خود بیشتر صحبت کنیم. حتی در مورد چیزاهایی که اطلاعات کم تری داریم و در مواقعی که در مورد موضوعی بیشتر از بقیه می دانید آن را پنهان نکنید. تا دیگران بدانند سطح اطلاعات شما بالا است و بیشتر با شما مشورت کنند. این روش درمان افراد خجالتی بسیار روش خوبی است؛ زیرا باعث می شود راحت تر بتوانید با دیگران ارتباط برقرار کنید.
۷. موفقیت های خود را که تا به حال به دست آوردید را برای خود لیست کنید
همه ی موفقیت های خود را لیست کنید، حتی اگر بسیار کوچک بوده باشند؛ مثلا اگر در حیطه ورزشی مدالی کسب کرده اید و یا مورد تشویق مدرسه خود قرار گرفته اید و یا حتی در خانه کاری موفقیت آمیز انجام داده اید، مطلبی را به کسی آموزش داده اید را برای خود یادآور شوید که بدانید شما توانایی های زیادی دارید، ولی به آن ها توجه نکرده اید. اگر خود را فرد موفقی بدانیم اعتماد به نفس ما بالا می رود که همین امر باعث درمان افراد خجالتی است.
۸. ارزش اجتماعی خود را بشناسید
بسیاری از ما این موضوع که دیگران چه فکری درباره ما دارند، برایمان مهم است. از این رو همواره سعی داریم که مراقب صحبت هایمان باشیم که مبادا مورد تمسخر قرار بگیریم که همین امر باعث خجالت ما می شود. برای درمان افراد خجالتی که نمی توانند در جمع ظاهر شوند باید سعی کنند ابتدا موقعیت اجتماعی خود را بشناسند. برای این کار، فرد خچالتی باید باور داشته باشد که او قادر به هر کاری است و ارزشمندی خود را در محور اصلاح تفکرات خود قرار دهد. ویژگی های مثبت خود را ببیند؛ مثل: اینکه او آدم دقیقی است، شنونده خوبی است، توانایی تحلیل صحبت های دیگران را دارد. این ویژگی در این موضوع که شما فردی توانا هستید بسیار موثر است.
۹. خودتان را با کسی مقایسه نکنید
مقایسه خود با دیگران، ضعف شما را نشان می دهد. ضعف باعث کاهش اعتماد به نفس و خجالت بی مورد می شود و شما را به فردی منزوی تبدیل می کند. اگر هم دیگران را با خود مقایسه می کنید، واقع بینانه عمل کنید.
۱۰. به زبان بدن خود توجه کنید
وضعیت بدن و اندام های خود را طوری قرار دهید که احساس راحتی کنید. نفس عمیق بکشید تا اضطراب از شما دور شود. این کار در درمان افراد خجالتی بسیار کاربردی است. همیشه لبخندی ملیح بر روی لب داشته باشید تا دیگران با دیدن شما احساس آرامش کنند و راحت تر با شما صحبت کنند.
۱۱. مراحل شروع یک مکالمه را در ذهن خود بررسی کنید
برای این کار ابتدا سعی کنید با آرامش و لبخند طرف مقابل را به سمت خودتان جذب کنید.
- با یک جمله کوتاه خود را معرفی کنید.
- نکات اشتراک خود با طرف مقابلتان را به زبان بیاورید.
- از قبل کلماتی که می خواهید بگویید را در ذهنتان مرور کنید و یا حتی می توانید صدای خود را ضبط کرده و نقاط ضعف خود را پیدا کنید.
- شفاف و شمرده حرف بزنید تا دیگران برای صحبت کردن با شما علاقه مند باشند.
- به این صورت آرامش به سمت شما آمده و راحت تر می توانید صحبت را پیش ببرید.
۱۲. ارتباط چشمی برقرار کنید
مهم ترین بخش برای برقراری ارتباط با طرف مقابلتان، برقراری ارتباط چشمی است. این روش برای درمان افراد خجالتی در مرحله اول است. برای این کار می توانید مستقیم در چشم طرف مقابل نگاه کرده تا صمیمیت شما را متوجه شود. و بعد صحبت خود را ادامه دهید.
۱۳. خود را سرکوب نکنید
اگر فکر می کنید که اطلاعات کافی برای صحبت کردن در جمع را ندارید، مطالعه خود را بالا ببرید ولی خود را هیچ وقت سرکوب نکنید. این را بدانید که همه افراد نمی توانند همه چیز را بلد باشند.
۱۴. مراجعه به روانشناس
سایت روان آرام کلینیک یکی از سایت های بسیار معتبر است که خدمات بسیار خوبی در اختیار شما قرار می دهد. این کلینیک دارای مشاورانی است که در این زمینه می توانند به راحتی حس خجالت را از شما دور کنند. پس مراجعه به روانشناس برای درمان افراد خجالتی یکی از راه هایی است که بسیار سریع جواب می دهد. همین که بتوانید با مشاور خود راحت صحبت کنید، یعنی اینکه توانایی خود را در صحبت کردن شناخته اید.
۱۵. روش درمان افراد خجالتی با دارو
داروهایی که توسط روانپزشکان تجویز می شوند با ترکیب شیمیایی که دارند کارکرد مغز را تحت تاثیر خود قرار می دهد و از تولید سیگنال ترس و استرس جلوگیری می کند. اما مصرف بی رویه دارو عوارض هایی نیز دارد. پس باید تا جایی که می توانید از روش های بالا استفاده کنید، مگر با تجویز پزشک.
۱۶. روش درمان افراد خجالتی با روانکاوی
این روش مواجهه با ترس های خود با کمک مشاور است. این روش بسیار کاربردی است اما کمی حوصله می خواهد و باید صبر داشته باشید تا دوره روانکاوی به پایان برسد.
۱۷. روش درمان افراد خجالتی با هیپنوتیزم
در این روش کارکرد مغز را کنترل می کنند و سطح فرکانس آن را کاهش می دهند. با این روش فرد هیپنوتیزم کننده با مهارتش تغییراتی در ذهن فرد ایجاد می کند.
