از انواع زخم مزمن، زخم فشاری یا زخم بستر می باشد. سابقه تاریخی وجود زخم بستر به شاهزاده مومیایی مصری با زخم بستر بر می گردد که زخم های او با تکه های پوست پوشیده شده بودند. در واقع در مراحل اولیه ایجاد زخم فشاری هیچ علامت قابل ملاحظه ای بر سطح پوست مشاهده نمی شود ولی بعداز چند ساعت تا چند روز سطح پوست قرمز رنگ می شود. هنگامی که پوست در نقاط استخوانی بدن به طورطولانی مدت تحت فشار( بستر، تخت یا صندلی) قرار می گیرد میزان خونرسانی به پوست منطقه تحت فشار کم شده، بافت دچار کم خونی و کاهش اکسیژن و مواد غذایی می شود و با نشانه اولیه قرمزی در سطح پوست زخم فشاری - زخم بستر- شروع می شود. جالب است بدانید که فشار کم مداوم بیش از فشار زیاد با مدت زمان کم آسیب می رساند
افراد مستعد ابتلا به زخم فشاری یا زخم بستر افراد با محدودیت حرکت یا وابسته به صندلی چرخ دار(ویلچر) یا بستری طولانی مدت درتخت هستند، از قبیل:
- بیماران با محدودیت حرکتی: بیماران دچار سکته مغزی با فلج اندامها، شکستگی پا یا لگن یا تعویض مفصل ران یا زانو، معلولین ذهنی- حرکتی، بیماران پس از اعمال جراحی بزرگ
- بیماران مبتلا به ضایعات نخاعی ناشی از حوادث و یا تصادفات، جانبازان جنگی
- بیماران استراحت مطلق: بیماران بیهوش، بیماران فلج، سالمندان، بیماران مبتلا به MS (مولتیپل اسکلروزیس )، بیماران بستری در بخشهای ویژه بیمارستانی
دلایل زخم بستر چیست؟
زخم بستر به علت فشار روی پوست که جریان خون را به پوست محدود می کند ایجاد می شود. محدودیت حرکت می تواند پوست را آسیب پذیر کند.
زخم بستر چیست؟
زخم های فشاری:
فشار: فشار ثابت در هر بخشی از بدن شما می تواند خونرسانی به بافت ها را کاهش دهد. جریان خون برای انتقال اکسیژن و سایر مواد مغذی به بافت ها ضروری است. قطع جریان خون بیش از۳ ساعت باعث آسیب پوست و بافت های مجاور و در نهایت مرگ سلولی می شود. برای افراد با محدودیت حرکت، این نوع فشار در مناطقی از پوست روی استخوان که به طور کامل با عضلات یا چربی پوشیده نشده اند مانند ستون فقرات، دنبالچه، کمربند شانه ای، باسن، پاشنه و آرنج، اتفاق می افتد.
اصطکاک: اصطکاک هنگامی رخ می دهد که پوست بر روی لباس یا ملافه کشیده شود که می تواند پوست شکننده را آسیب پذیر تر کند، به خصوص اگر پوست مرطوب نیز باشد.
تنش برشی: تنش برشی زمانی رخ می دهد که دو سطح در جهت مخالف یکدیگر حرکت کنند. به عنوان مثال، هنگامی که سر یک تخت بالا برده شده و شیب دار است، شما می توانید به پایین سر بخورید. همانطور که دنبالچه به پایین حرکت می کند، پوست مجاور استخوان ممکن است در جای خود بماند (به نوعی در جهت مخالف یکدیگر حرکت می کنند).
افرادی که اختلال حرکتی دارند و نمی توانید در حالی که نشسته و یا در بستر هستند حالت و موقعیت خود را تغییر دهند، در معرض خطر ابتلا به زخمهای فشاری هستند. دیگر عوامل خطر عبارتند از:
بی حرکتی: ممکن است به علت مشکل پزشکی، آسیب نخاعی و دیگر علل باشد.
عدم ادراک حسی: آسیب نخاعی، اختلالات عصبی و سایر شرایط می تواند منجر به از دست دادن احساس لامسه شود. ناتوانی در احساس درد یا ناراحتی می تواند منجر به عدم آگاهی از نشانه های هشدار دهنده و نیاز به تغییر موقعیت شود.
بی اختیاری ادرار یا مدفوع: با افزایش رطوبت پوست خطر آسیب پوستی را افزایش می دهد.
تغذیه نامناسب و آب ناکافی: انسان ها برای حفظ سلامت پوست و جلوگیری از تخریب بافتی نیاز به مایعات، کالری، پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی زیادی دارند. به خصوص کمبود پروتئین، ویتامین C و روی در ابتلا به این زخم ها مهم است.
افزایش وزن: مطالعات نشان می دهد که افراد مبتلا به BMI 30 تا ۳۹.۹(وزن بالا) حدود ۱.۵ برابر بیشتر در معرض زخم های فشاری هستند.
بیماری های موثر بر جریان خون: مشکلات پزشکی که می توانند جریان خون را تحت تاثیر قرار دهند، مانند دیابت و بیماری عروق، خطر آسیب بافتی را افزایش می دهند.
پانسمان زخم و پاکسازی آن
پانسمان کردن زخم به شما این اطمینان را خواهد داد که زخم ها به طور قابل قبولی مرطوب باشند و در برابر عفونت زخم ها محافظت می کنند و باقی نواحی پوست را خشک نگه می دارند.
پاک سازی یکی از مهم ترین کار ها در ترمیم زخم ها است، با انجام این کار از عفونی شدن زخم ها جلوگیری می کنید. هنگامی که پوست تحت تاثیر زخم شکافته نشده اند ( مرحله اول زخم ) آن را به آرامی با آب و صابون ملایم شستشو دهید و خشک کنید، زخم های باز را با محلول سالین یا سزک نمکی در هر بار تعویض پانسمان شستشو دهید.
