در بدن انسان اگر در عضوی پارگی اتفاق افتاده باشد برای اینکه پارگی جوش بخورد لازم است که دو بافت همنام مقابل هم باشد مثلاً اگر عضله انسان پاره شده باشد - اگر استخوان بین دو سر عضله قرار بگیرد عضله جوش نمی کند. اگر پوست شما پاره شود اگر یک جسم خارجی در داخل پوست باشد پوست یا جوش نمی خورد یا اگر جوش بخورد بعد از مدتی دوباره پاره می شود.در پارگی دیسک در واقع هسته دیسک از سوراخی که در حلقه ایجاد شده بیرون آمده و نمی گذارد که دو سر حلقه پاره شده دیسک بهم بچسبند و جوش بخورد. بنابراین در عمل جراحی دیسک کمر ما هسته دیسک را بر می داریم و دو سر حلقه دیسک به هم می پیوندند و جوش می خورند و بافت جوشگاهی در واقع دیسک را ترمیم می کند. بیمار ممکن است سال ها بدون علامت زندگی کند .اصولاً عمل جراحی دیسک کمر در کسانی انجام می گیرد که به درمان های غیر جراحی دیسک کمر و آسانتر پاسخ ندهند. عمل جراحی دیسک کمر بین ۷۰ تا ۸۰ درصد نتیجه عالی دارد و ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد ممکن است نتیجه خوبی نگیرند و در ۴ درصد موارد نیز ممکن است که دیسک عمل شده دوباره پاره شود. زیرا تهاجمی ترین جراحان هم حداکثر یک چهارم دیسک را می توانند بردارند. اصولاً دیسک را کامل نمی شود برداشت. البته عده ای از جراحان معتقدند که کل دیسک را بردارند و به جای آن از دیسک مصنوعی استفاده کنند درست مانند مفصل زانو.عده ی هم معتقدند که دیسک را به روش میکروسکوپی بردارند و دو مهره بالا و پایین آن را را با گذاشتن پیچ یا گذاشتن کیج بین دو مهره به هم بچسباند. تا خطرعود مجدد دیسک کم شود ولی این مورد قبول همه جراحان نیست. تقریباً ۷۰ تا ۸۰ درصد جراحان هنوز معتقد به برداشتن فقط هسته دیسک بدون وسیله گذاری هستند.به طور کلی روش های درمانی دیسک پاره شده کمر به دو دسته تهاجمی و کم تهاجمی تقسیم می شوند. روش های تهاجمی عبارتند از: 1. روش جراحی باز ، 2. روش جراحی باز میکروسکوپی، جراحی باز دیسک کمر را می توان با استفاده از بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام داد. برای برداشتن دیسک لازم است که استخوانی که روی ریشه های عصبی را پوشانده که اصطلاحاً لامینا نامیده می شود برداشته شود ریشه عصبی به کناری معمولا به طرف داخل کشیده شود و سپس از زیر ریشه عصبی دیسک خارج شود. به همین جهت این نوع جراحی را عمل لامینکتومی یا فورامینوتومی همراه با دیسککتومی می نامند.
جراحی دیسک کمر بسته چیست؟
جراحی دیسک کمر به طریقه بسته یعنی جراحی که از چاقو استفاده نمی شود و برشی داده نمی شود. بلکه سوراخی در داخل پوست ایجاد می شود که از طریق آن سوزن یا آندوسکوپ وارد فضای دیسکی میشود بنابراین جراحی بسته کمر دو نوع است : یک نوع جراحی لیزری کمر و نوع دیگر جراحی آندوسکوپی دیسک کمر می باشد.
جراحی دیسک کمر باز چیست؟
جراحی دیسک کمر باز، جراحی است که در آن از چاقو استفاده می شود و یک شکاف در پشت بیمار داده می شود. سپس عضله ها به کناری زده می شود و قسمتی از استخوان ستون مهره ها که لامینا نامیده می شود برداشته می شود و ریشه عصبی به کناری کشیده می شود و از پشت ریشه عصبی دیسک خارج می شود این جراحی معمولاً با کمک میکروسکوپ انجام می شود.
جراحی دیسک کمر بسته بهتر است یا باز؟
انتخاب نوع جراحی بسته به سن بیمار ، شرایط پزشکی بیمار و نوع دیسک کمر می باشد. اصولاً بهترین نوع جراحی دیسک کمر ، جراحی باز یا جراحی میکروسکوپی می باشد .از جراحی بسته در مواردی استفاده می کنیم که دیسک کوچک است و قابل درمان با جراحی بسته است. در دیسک های بزرگ یا دیسک هایی که علائم عصبی دارند ، صلاح است که دیسک در زیر دید مستقیم جراح خارج شود.
جراحی دیسک کمر چه خطرات و عوارضی دارد؟
جراحی دیسک کمر نیز مانند سایر جراحی ها دارای عوارضی است. به همین دلیل افراد ترجیح می دهند از روش های غیر جراحی برای درمان دیسک کمر استفاده کنند. در ادامه عوارضی که ممکن است در اثر جراحی دیسک کمر در فرد ایجاد شود را بررسی خواهیم کرد. توجه داشته باشید که این عوارض در همه افراد رخ نمی دهند و بروز آن ها وابسته به واکنش بدن بیمار به جراحی و توان بدنی بیمار است.خطرات و عوارض عمل دیسک کمر عبارت اند از:
- عفونت: اگر محل زخم و برش عمل جراحی به درستی تمیز و ضدعفونی نشود، به دلیل وجود باکتری و میکروب ممکن است عفونت کند.
- عود بیماری: در حدود 5 تا 15 درصد، پس از جراحی دیسک کمر، ممکن است دیسک کمر پاره شود و بیماری دوباره عود کند .
- آمبولی ریه: آمبولی و لخته شدن خون در ریه ممکن است، پس از هر جراحی پیش بیاید و علت آن لخته شدن خون در داخل عروق ریه است.
- بی اثر بودن عمل: ممکن است در برخی از افراد عمل جراحی موفقیت آمیز نباشد و با وجود جراحی علائم و درد کاهش پیدا نکند.
- آسیب دیدگی عصب ها: در برخی از افراد اگر عمل دیسک کمر به درستی انجام نشود، ممکن است اعصاب کمر آسیب ببینند، در نتیجه نه تنها درد فرد کم نمی شود بلکه به علت آسیب اعصاب، درد چند برابری در ناحیه پاها و کمر احساس خواهند کرد.
- مشکل مجاری ادرار: پس از عمل دیسک کمر ممکن است فرد دچار یبوست، تکرر یا بی اختیاری ادرار شود که این مشکلات به مرور رفع خواهند شد.
در دوران نقاهت دیسک کمر چه کارهایی باید انجام داد؟
- برای جلوگیری از لخته شدن خون در داخل عروق در حالت خوابیده، پاها را دائماً حرکت دهید. این کار سبب می شود تا پس از عمل دیسک کمر دچار آمبولی ریه نشوید.
- در دوران نقاهت عمل دیسک کمر، بهتر است تا پنج روز بعد از عمل حمام نکنید تا زخم به خوبی جوش بخورد و احتمال بروز عفونت به حداقل برسد. بهترین زمان برای حمام 5 روز پس از عمل دیسک کمر است.
- نیاز به رعایت رژیم غذایی خاصی نیست. فقط باید مواد غذایی مصرف کنید که شکم نرم کار کند. اگر از قبل مبتلا به بیماری خاصی هستید و رژیم غذایی دارید، پس از عمل نیز همان رژیم را پیگیری کنید.
چه موقع عمل دیسک کمر ضروری است؟
در صورتی که فرد در ناحیه های پایین کمر، گردن و پا احساس درد دارد، معمولا در طول درمان تحت نظر گرفته شده و او را تشویق به داشتن فعالیت های جسمانی مناسب و پایدار می کنند.اگر با انجام فعالیت های فیزیکی، دارو های ضد التهاب، درمان های غیر تهاجمی، مشکل به وجود آمده حل نشود، شخص پس از مراجعه به پزشک باید مورد جراحی قرار گیرد و با گذشت زمان کم کم بهبود یابد.اگر از موارد اندک و نادر که تقریبا استثنا هستند صرف نظر کنیم، تمامی بیماران می توانند با انجام فیزیوتراپی کمر، ورزش های خانگی، استفاده از دارو و گاهی تزریقات نخاعی به نتیجه برسند و اکثرا قبل از انجام عمل جراحی دیس کمر توسط پزشکان این موارد به آنها توصیه می شود.
تفاوت عمل جراحی سنتی و کم تهاجم ستون فقرات
تفاوت اساسی که بین جراحی سنتی و کم تهاجم ستون فقرات وجود دارد این است که در جراحی سنتی تمام ناحیه درمان ستون فقرات باز می شود، اما در جراحی کم تهاجم قسمت بسیار کوچکی از ناحیه درمان باز شده و درمان می شود.مدت بهبود در افرادی که از جراحی کم تهاجم استفاده می کنند خیلی سریع تر از جراحی سنتی است.همچنین در جراحی کم تهاجم جهت تشخیص بهتر و دستیابی به نتایج یکسان با جراحی سنتی و باز از اطلاعات بیشتری مثل تصویربرداری سه بعدی یا CAT و غیره نیز استفاده می کنند.
اصولا یک جراح در انجام این فرآیند خواهان خونریزی کمتر و کاهش مدت بستری و نقاهت در کلینیک و بیمارستان، همچنین بهبود سریع و کم کردن خطر ابتلا به عفونت هستند.پزشک با آگاهی کافی و دادن اطلاعات به شخص، کنترل جراحی را در دست دارد، اما سعی دارد تا حد امکان آسیب ها و ضررهای آن را به حداقل ممکن برساند.
عوارض جراحی دیسک کمر
جراحی دیسک کمر نیز همانند سایر جراحی ها عوارض و خطراتی را در پیش دارد. معمولا بعد از جراحی مقداری سفت شدگی در ناحیه جراحی دیده می شود که موقتی و قابل برطرف شدن است.چیزی که حائز اهمیت است این است که بیمار باید تمام نکات گفته شده از سوی پزشک را رعایت کند.
مراقبتهای بعد از جراحی دیسک کمر
جهت پیشگیری از عوارض و بروز مشکلات توصیه می شود:
- وزن بدنی خود را در حالت ایده آل نگه دارند.
- از روش های صحیح بلند کردن اجسام کمک بگیرند.
- عضلات شکم و پشت خود را تقویت و ورزش را فراموش نکنند.
همچنین برای تسهیل در روند بهبودی توصیه می شود:
- پانسمان های زخم به صورت روزانه تعویض شود و از استفاده مستقیم بتادین روی زخم خودداری کنند.
- حمام رفتن بین ۳ تا ۵ روز بعد از جراحی باید صورت گیرد.
- از کمربند طبی یا بریس ستون فقرات در دوران نقاهت باید به صورت ثابت و مداوم استفاده شود.
- تحرک داشتن و انجام فعالیت های ملایم و منظم به بهبود گردش خون بسیار کمک می کند و فرآیند بهبود را تسهیل می کند.
- فیزیوتراپی کمردرد که یکی از روش های توانبخشی است، می تواند در انجام فعالیت ها و با هدف پیشگیری از درد و نگهداشتن ستون فقرات در یک وضعیت ایمن، به بیمار کمک کند.
فتق دیسک کمر و نکات مهم در مورد آن
