خواص جعفری برای سلامتی انسان عبارت اند از کنترل سرطان، دیابت و آرتریت روماتوئید همراه با پیشگیری از پوکی استخوان. علاوه بر این ماده غذایی به عنوان یک مسکن درد با خواص ضدالتهابی عمل می کند. همچنین خواص جعفری به پیشگیری از ابتلای به مشکلات مربوط به دستگاه گوارش مانند سوءهاضمه، گرفتگی معده، التهاب و تهوع و کمک به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند. جعفری را می توان در طول سال در بازار پیدا کرد. این گیاه بسیار مغذی است و دارای ویتامین ها و آنتی اکسیدان های فراوان است که می تواند سطح سلامت ما را بسیار بهبود بخشد.
جعفری چیست؟
یک گیاه گلدار که بومی منطقه مدیترانه است و به طور گسترده به عنوان ادویه، گیاه و سبزی کشت می شود. همچنین جعفری با عنوان Ajmood در هند، Achu Mooda در کانادا و Kothambeluri در مالایالام شناخته می شود.جعفری به طور گسترده در غذاهای اروپای شرقی، اروپایی و آمریکایی به کار می رود. این گیاه به رنگ سبز روشن است و یک گیاه دو ساله در مناطق معتدل و یک گیاه سالانه در مناطق استوایی و نیمه استوایی است.
ارزش تغذیه جعفری
مواد مغذی موجود در جعفری شامل ویتامین A، K، C و E، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامین B6، ویتامین B12، پانتوتنیک اسید، کولین، فولات، کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، روی و فلز مس است. این سبزی همچنین منبع بسیار خوبی از ترکیبات فرار مانند مریستیکین، لیمونن، اوژنول و آلفا تودین است. جدای از این سبزی حاوی انرژی، کربوهیدرات، چربی و پروتئین هستند.
انواع مختلف جعفری چیست؟
عموما جعفری سه نوع مختلف دارد:
- برگ مجعد: این نوع که جعفری معمولی نامیده می شود، این نوع شایع ترین نوع آن است. اغلب به عنوان یک چاشنی در سوپ، خورشت و غذاهای دیگر استفاده می شود.
- برگ صاف یا تخت: این نوع جعفری، جعفری ایتالیایی نامیده می شود و طعم آن بیشتر از جعفری با برگ های مجعد است. همچنین در خورشت، سوپ و حتی در سالاد و سس ها نیز به کار می رود.
- هامبورگ: این نوع از این سبزی که ریشه شلغم یا جعفری آلمانی نامیده می شود، تنوع کمتری دارد. این نوع نه برای برگ های آن بلکه از ریشه های آن استفاده می شود. به صورت بو داده، سرخ شده یا خرد شده به سوپ یا خورشت اضافه می شود.
فواید جعفری برای سلامتی
جعفری یکی از سبزیجات پر مصرف در جهان است که به علاوه بر اینکه به عنوان یک سبزی معطر در خیلی از غذاها مورد استفاده قرار می گیرد دارای فواید و خواص فراوانی برای بدن نیز می باشد. جعفری به صورت تازه یا خشک مورد استفاده قرار می گیرد.
جعفری به عنوان یک گیاه گل دار شناخته می شود و به عنوان ادویه هم مورد استفاده قرار می گیرد ، این سبزی دارای رنگ سبز روشن است و در مناطق گرمسیری رشد می کند. جعفری دارای ویتامین کا می باشد که برای سلامت بدن بسیار کاربردی است.این سبزی غنی از ویتامین سی بوده و سه برابر پرتقال دارای ویتامین سی می باشد. همچنین این سبزی خوش رنگ دارای ویتامین های دیگری نظیر ویتامین آ ، آهن ، مس و فولات می باشد. جعفری دارای آهن زیادی می باشد.
۱. منبعی غنی از آنتی اکسیدان های فلاونوئیدی
جعفری محتوی چندین آنتی اکسیدان فلاونوئیدی است. بخش بزرگی از خواص جعفری در مبارزه با بیماری ها به خاطر وجود این آنتی اکسیدان هاست. این آنتی اکسیدان ها شامل لوتئولین، آپی ژنین، لیکوپن، بتاکاروتن و آلفاکاروتن هستند.
آنتی اکسیدان ها از طریق مبارزه با رادیکال های آزاد، استرس اکسیداتیو و التهابات، روند پیری سلول را به تأخیر می اندازند. این موضوع برای سلامتی بدن اهمیت به سزایی دارد، زیرا رادیکال های آزاد مسبب بیماری های وابسته به سن مانند سرطان، بیماری های قلبی، بیماری های نورودژنراتیو و اختلالات چشم هستند.
براساس مطالعه ای که در سال ۱۹۹۹ توسط مؤسسه ی ایمنی مواد غذایی و سم شناسی صورت گرفت مصرف زیاد جعفری در بزرگ سالان نقش چشمگیری در کاهش استرس های اکسیداتیو دارد. در ابتدا به شرکت کنندگان یک رژیم غذایی بدون آنتی اکسیدان ها داده شد. با این رژیم غذایی نشانه های استرس اکسیداتیو افزایش یافت. سپس در نیمه ی دوم مطالعه و با اضافه شدن جعفری به رژیم غذایی شرکت کنندگان رفته رفته علائم استرس اکسیداتیو از بین رفت.
مبارزه با سرطان ها به خاطر داشتن روغن های ضروری مفید
جعفری محتوی روغن های فرار منحصربه فردی مانند میریستیسین، لیمونن، اوژنول و آلفاتوژجن است. این اجزا با تقویت دستگاه ایمنی بدن به مبارزه با سرطان ها، تأخیر در رشد تومورها، خنثی کردن استرس های اکسیداتیو و مواد سرطان زا کمک می کند.براساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ توسط انجمن آمریکایی سرطان صورت گرفت جعفری از DNA در برابر آسیب ها محافظت می کند. علاوه بر این جعفری جهش های سلولی را متوقف و به از بین بردن سلول های مضر کمک می کند. یکی از اجزای مفید موجود در جعفری آپی ژنین نام دارد که می تواند به طور چشمگیری تشکیل سلول های سرطانی پستان وابسته به پروژسترون را متوقف کند.
ادرارآور و ضدنفخ طبیعی
براساس مطالعه ای که در سال ۲۰۰۲ توسط دانشگاه آمریکایی بیروت صورت گرفت جعفری با خاصیت ادرارآوری طبیعی خود از احتباس آب و نفخ جلوگیری می کند. در این مطالعه به موش ها عصاره ی بذر جعفری داده شد که در نتیجه ی آن تا ۲۴ ساعت بعد افزایش چشمگیری در میزان ادرار موش ها مشاهده شد. جعفری با تحریک کلیه به تولید ادرار و خروج آب اضافی از شکم به سلامت دستگاه گوارش کمک می کند و احساس ناراحتی و سوءهاضمه را کاهش می دهد.
مبارزه با سنگ کلیه، عفونت های دستگاه ادراری و عفونت کیسه ی صفرا
براساس گفته های دکتر جان کریستوفر از گروه میراث گیاهی، جعفری برای درمان التهابات کلیه و دستگاه ادراری، سنگ کلیه و احتباس ادرار مفید است. ریشه و برگ های جعفری با کمک به کبد و طحال در درمان بیماری های مقاربتی و یرقان مؤثرند. زمانی که روش های معمول در درمان ادم یا خیز بی نتیجه باشند، جعفری می تواند در درمان این مشکل موثر واقع شود. به علاوه آب جعفری به آرامش رگ ها مخصوصا مویرگ ها و سرخرگ ها کمک می کند. جعفری توانایی بالایی در دفع سموم آبکی، مخاط اضافی، کاهش ورم و رفع غده های متورم دارد.چای جعفری در سم زدایی بدن، مبارزه با سنگ کلیه و مثانه و خیز مؤثر است. برای بهره مندی از این خواص جعفری هرروز حدود یک لیتر چای جعفری درست کنید و آن را کم کم در طی روز میل کنید. می توانید هر ساعت نصف یا یک فنجان از آن را میل کنید.
بهبود گوارش
جعفری و روغن ضروری جعفری برای درمان اختلالات و مشکلات گوارشی مانند باد معده، یبوست، نفخ، سوءهاضمه و حالت تهوع مفید است. بر اساس آموزه های آیورودا (علمی باستانی که در آن از گیاهان طبی، ماساژ و یوگا برای درمان بیماران استفاده می شود) جعفری برای گوارش مفید است، زیرا روغن ضروری جعفری، صفرا و شیره های گوارشی موردنیاز را برای عملکرد مناسب آنزیم ها فراهم می کند. این آنزیم ها به جذب مناسب مواد مغذی کمک می کنند. روغن ضروری جعفری را می توانید در وان حمام بریزید یا کمی از آن را روی معده تان بمالید تا دردهایتان تسکین بیابد.
خاصیت ضدباکتری و ضدقارچی
جعفری از طریق مبارزه با عفونت ها و باکتری ها به سلامت پوست و دندان کمک می کند. روغن های ضروری جعفری در نابودی قارچ ها مؤثرند. جعفری می تواند لکه های پوستی ناشی از باکتری ها را از بین ببرد. روغن جعفری که در ریشه، برگ ها و بذر آن وجود دارد به خاطر خاصیت ضدمیکروبی اش در تهیه ی صابون ها، پاک کننده ها، عطرها و سایر محصولات بهداشتی مصرف می شود. این روغن ها توانایی کشتن باکتری ها و از بین بردن بوها را دارند.
روغن جعفری بسیار قوی است و می تواند موجب واکنش های پوستی یا سوختگی های موضعی شود. بنابراین آن را به طور مستقیم بر روی پوست تان نمالید. برای استفاده از روغن جعفری آن را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل، زیتون یا بادام ترکیب کنید و سپس روی پوست تان بمالید.
کمک به سلامت استخوان ها از طریق تأمین ویتامین K
جعفری محتوی مقادیر بالایی ویتامین K است. ویتامین K یک ماده ی مغذی ضروری برای تنظیم تراکم استخوان و مبارزه با شکستگی های استخوان است. ویتامین K به همراه سایر مواد مغذی موجود در جعفری مانند کلسیم، فسفر، ویتامین D و منیزیم به سلامت استخوان ها کمک می کند.
تقویت دستگاه ایمنی بدن از طریق تأمین ویتامین C
جعفری به واسطه ی دارا بودن مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین C و A می تواند دستگاه ایمنی بدن را تقویت کند. ویتامین C به سلامت محیط روده و تقویت دستگاه ایمنی کمک می کند. مصرف زیاد ویتامین C به کاهش التهابات و پیشگیری از بیماری هایی مانند تصلب شرایین، التهاب مفصل، سرطان روده، دیابت و آسم کمک می کند.
محافظت از سلامت پوست و چشم از طریق تأمین ویتامین A
جعفری سرشار از ویتامین A است که این ویتامین خود محتوی دو آنتی اکسیدان است. یکی از آنها کاروتنوئید نام دارد که پیش ساز ویتامین A است و دیگری بتاکاروتن نامیده می شود که توسط بدن مورد استفاده قرار می گیرند و به سلامت چشم کمک می کنند. این آنتی اکسیدان ها از شبکیه و قرنیه در مقابل آسیب های ناشی از افزایش سن محافظت می کنند و در پیشگیری از اختلالات چشم مانند دژنراسیون ماکولا وابسته به سن و آب مروارید مؤثرند. ویتامین A تغییرات پوستی ناشی از افزایش سن را کاهش می دهد و از پوست و چشم در برابر آسیب های ناشی از پرتوهای فرابنفش خورشید محافظت می کند و احتمالا در پیشگیری از ابتلا به سرطان پوست نیز مؤثر است.
کمک به سلامت قلب به خاطر دارا بودن ویتامین B۹
ویتامین B۹ در سلامت قلب نقش کلیدی دارد، بنابراین کمبود این ویتامین می تواند بسیار خطرناک باشد. جعفری برای سلامت قلبی-عروقی بسیار مفید است، زیرا بدن ما برای تبدیل هموسیستئین به سیستئین به ویتامین B۹ نیاز دارد. هموسیستئین نوعی اسید آمینه است که در خون یافت می شود. هموسیستئین مولکولی است که وجود کنترل نشده ی آن خطر بالقوه ای برای رگ های خونی است و منجر به حملات قلبی و سکته های مغزی می شود.
کمک به تعادل هورمونی
کمبود ویتامین B۹ یا فولات می تواند موجب بروز نقایصی در لوله های عصبی شود. بنابراین جعفری با دارا بودن فولات برای بارداری سالم نیز ضروری است. یکی دیگر از فواید جعفری ایجاد تعادل هورمونی است که برای باروری و پیشگیری از علائم سندروم پیش قاعدگی ضروری است.
عوارض و مضرات جعفری
- دوران بارداری و شیردهی : زیاده روی در مصرف جعفری در دوران بارداری می تواند باعث افزایش انقباضات رحمی شده و خطر سقط جنین را افزایش دهد. علاوه بر این به دلیل مطالعات کم درباره ی اثرات جعفری بر روی زنان شیرده گفته شده که بهتر است در دوران شیردهی از مصرف جعفری اجتناب شود.جعفری در برخی افراد ممکن است باعث ایجاد حساسیت و واکنش های آلرژیک پوستی شود.مقادیر بالا ویتامین K موجود در جعفری ممکن است با دارو های ضد انعقاد خون مانند وارفارین تداخل دارویی ایجاد کند.
- طبع جعفری: طبیعت جعفری گرم و خشک است. جعفری حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها، فلاونوئید ها، ویتامین A، ویتامین C، ویتامین K، ویتامین E، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامین B6، ویتامین B12، پانتوتنیک اسید، کولین، فولات، کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، روی و مس می باشد.
- جعفری گیاهی گلدار بومی مدیترانه است که از 2000 سال پیش در مدیترانه، خاورمیانه و کشور های اروپایی و آمریکایی به طور گسترده برای آشپزی و اهداف دارویی استفاده می شود.جعفری تازه و خشک شده را به عنوان ادویه برای تهیه انواع سوپ، سالاد پیاز و جعفری، جعفری پلو، خورش نعناع جعفری، کوکو جعفری، ماکارونی و پاستا، آب جعفری و چای و دمنوش جعفری استفاده می کنند.