کرفس گیاهی تُرد است که به علت کالری پایینش بسیار معروف است. اما علاوه بر اینکه یک ماده ی غذایی رژیمی است، مزایای بسیار دیگری نیز دارد. کرفس حاوی فیتونوترینت ها، ویتامین ها و مواد معدنی مفید است و میان وعده ای راحت برای وقت هایی است که عجله دارید. همچنین کرفس گیاهی است که می توان آن را به انواع غذاهای پخته، سرخ شده و سالادها اضافه کرد. در مطالب زیر شما را با خواص کرفس آشنا می کنیم.
برخلاف سایر سبزیجات، کرفس حتی درهنگام بخارپز شدن نیز بیشتر مواد مغذی خود را حفظ می کند. پژوهشگران طی مطالعه ای که در «مجله ی علوم و تکنولوژی مواد غذایی» منتشر شد، کرفس بخارپز، آب پز و بلانچ شده را با هم مقایسه کردند و دریافتند که ۱۰ دقیقه بخارپز کردن کرفس باعث حفظ ۸۳ تا ۹۹ درصد از آنتی اکسیدان آن می شود. از سوی دیگر آب پز و بلانچ کردن کرفس، منجربه از دست دادن ۳۸ تا ۴۱ درصد از آنتی اکسیدان های این گیاه می شود.
با توجه به «سالم ترین موادغذایی جهان» کرفس باید حداکثر تا ۷ روز پس از خرید مصرف شود. پس از ۵ تا ۷ روز، مقدار قابل توجهی از آنتی اکسیدان های موجود در کرفس از بین می روند. به علاوه در کرفسی که تازه خرد شده است، فلاونوئیدهای سالم بیشتری نسبت به کرفس های خرده شده و فریز شده، یافت می شود.
کرفس چیست؟
کرفس گیاهی علفی از خانواده گیاه شناسی است که شامل جعفری، هویج، شوید و رازیانه نیز می شود. گیاهانی که برای ریشه کشت می شوند، معروف به کرفس، گونه ای متمایز از گیاهانی هستند که برای ساقه هایشان کشت می شوند، ما در مورد کرفس در این مقاله صحبت می کنیم.گیاه کرفس ساقه های بلند و فیبری تولید می کند که ترد، آبدار و معطر، با طعم علف، شیرین و تند است.
این سبزی به اصطلاح «معطر» مانند پیاز و هویج در نظر گرفته می شود و به طور گسترده در غذاهای کلاسیک به عنوان یکی از سه جزء میپویکس (همراه با پیاز و هویج) استفاده می شود. به طور مشابه، کرفس نیز با پیاز و فلفل دلمه ای ترکیب می شود تا "ثلاث مقدس" غذاهای کاجون را تشکیل دهد.
این مخلوط ها عموماً تفت داده شده یا تفت داده می شوند و پایه طعم بی شمار سس ها، سوپ ها، آبگوشت ها، خورش ها و غذاهای دیگر را تشکیل می دهند.کرفس همچنین یک عنصر رایج در سوپ ها، دلمه ها، چاشنی ها، سالادها، سالادها، غذاهای گوشتی سرخ شده و بریان شده و سرخ کردنی ها است. دانه کرفس را می توان علاوه بر ساقه و ریشه آن خشک کرد و به عنوان ادویه به دو صورت کامل و آسیاب شده استفاده کرد. و برگ ها را می توان به عنوان یک سبزی معطر در بسیاری از غذاها و همچنین خشک و به عنوان چاشنی استفاده کرد.
مشخصات تغذیه ای کرفس
به گفته ی مگان وار (Megan Ware)، متخصص تغذیه و رژیم غذایی در اورلاندوی فلوریدا: «از آنجا که بخش عمده ی کرفس (تقریبا ۹۵ درصد) از آب تشکیل شده است، مقدار هیچ یک از ویتامین ها و مواد معدنی آن چندان بالا نیست.» با وجود این، کرفس منبع خوبی از ویتامین K به حساب می آید و یک فنجان از آن حاوی حدود ۳۰ درصد از مقدار توصیه شده ی روزانه توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) است. کرفس همچنین می تواند به شما کمک کند تا فولات، پتاسیم، فیبر و مولیبدن کافی دریافت کنید. این گیاه حاوی مقدار کمی ویتامین C، ویتامین A و برخی از ویتامین های گروه B است. با توجه به مرکز پزشکی دانشگاه مریلند، دانه های کرفس، دیورتیک طبیعی هستند. وار می افزاید: «کرفس به طورطبیعی کالری، کربوهیدرات، چربی و کلسترول پایینی دارد.»
خواص کرفس
کرفس یک سبزی کم کالری است که به داشتن مقدار زیادی آب شناخته می شود. این سبزی مواد مغذی زیاد و خواص متنوعی برای سلامتی بدن دارد. آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی موجود در کرفس به درمان بسیاری از بیماری ها کمک می کنند. اضافه کردن کرفس به رژیم غذایی ممکن است احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهد، التهاب را کم کند، سلامت قلبی و عروقی را بهبود ببخشد و به گوارش بهتر کمک کند.در ادامه به چند خاصیت کرفس برای سلامتی بدن اشاره می کنیم.
۱. خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد
کرفس سرشار از آنتی اکسیدان های متنوع است که با رادیکال های آزاد مبارزه می کنند . رادیکال های آزاد منجر به سرطان می شوند. این سبزی حاوی دو نوع فلاونوئید به نام آپی ژنین و لوتئین است که شاید سلول های سرطانی را از بین ببرند . آپی ژنین ترکیبی است که با از بین بردن رادیکال های آزاد بدن، به مرگ سلول های سرطانی کمک می کند.
خواص ضدسرطانی لوتئین هم از تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری می کنند. فلاونوئیدهای کرفس می توانند در درمان سرطان های پانکراس و سینه مفید باشند . گفته می شود کرفس حاوی ترکیباتی است که از شکل گیری بسیاری از سلول های سرطانی جلوگیری می کنند .
۲. التهاب را کاهش می دهد
کرفس غنی از آنتی اکسیدان هایی است که خواص ضدالتهابی دارند. یک مطالعه ی دانشگاهی به این نتیجه رسید که این سبزی منبع خوبی از فلاونول ها به شمار می رود. یک مطالعه ی دیگر نشان داد که آب کرفس یا عصاره ی کرفس فعالیت بعضی از پروتئین های مرتبط با التهاب را کاهش می دهند. گفته می شود که تخم کرفس خواص ضدالتهابی دارد. کرفس دارای ترکیبی به نام لوتئولین است که می تواند از بروز التهاب در سلول های مغز پیشگیری کند. یک مطالعه ی دانشگاهی روی موش های صحرایی به این نتیجه رسید که کرفس می تواند مانع از رشد نوعی باکتری شود که منجر به التهاب در پوشش معده می شود.
۳. سطح فشار خون را پایین می آورد
نشان داده شده که کرفس حاوی نوعی ترکیب فیتوشیمیایی به نام فتالید است که دیواره های عروق را گشاد می کند و جریان خون را افزایش می دهد. همچنین به کاهش فشار خون کمک می کند. کرفس همچنین سرشار از نیترات است که شاید در کاهش فشار خون مفید باشد. یک مطالعه نشان داد که در آفریقای جنوبی به زنان باردار برای کاهش فشار خون بالا، کرفس تازه ی مخلوط شده با سرکه داده می شود.
۴ . سلامت قلبی و عروقی را بهبود می بخشد
کرفس از بالا رفتن فشار خون جلوگیری می کند و از این طریق می تواند در حفظ سلامت قلبی و عروقی مفید باشد. مطالعه ی انجام شده در ایران به این نتیجه رسید که عصاره ی برگ کرفس می تواند تعداد زیادی از عوامل اثرگذار روی سلامت قلبی و عروقی مثل کلسترول، تری گلیسیرید و کلسترول بد (LDL) را بهبود دهد. کرفس سرشار از پلی فنول هایی است که خواص ضدالتهابی دارند و برای سلامت قلبی و عروقی مفید هستند. هرچند برای بررسی خواص کرفس روی انسان ها به مطالعات بیشتری نیاز است.
۵. جلوی از دست دادن حافظه را می گیرد
یکی دیگر از خواص کرفس، کاهش خطر از دست دادن حافظه است. یک مطالعه ی دانشگاهی در چین به این نتیجه رسید که بین لوتئولین (فلاونوئید کرفس) و کاهش احتمال از دست دادن حافظه ی در اثر سن ارتباط وجود دارد. لوتئولین التهاب مغز را تسکین می دهد و ممکن است به درمان التهاب عصبی کمک کند و از این طریق در کاهش خطر ابتلا به زوال عصبی مفید باشد .باور بر این است که آپی ژنین موجود در کرفس به رشد سلول های عصبی کمک می کند. هرچند به مطالعات بیشتری برای تأیید این موضوع در انسان ها نیاز است. آپی ژنین همچنین ممکن است خواص زیادی برای سلامتی بدن داشته باشد. هرچند نتایج تحقیقات در این زمینه مشخص نیستند.
۶. ممکن است به هضم کمک کند
تحقیقات درباره ی خواص کرفس در کمک به هضم محدود هستند؛ با این حال بعضی از شواهد عنوان می کنند که کرفس ممکن است سلامت دستگاه گوارش را بهبود ببخشد. فیبرهای طبیعی موجود در کرفس آن را تبدیل به یک گزینه ی مفید برای دستگاه گوارش می کنند. فیبر محلول کرفس توسط باکتری های موجود در روده ی بزرگ تخمیر می شود.این فرآیند باعث تولید اسیدهای چرب با زنجیره ی کوتاه می شود که در بهبود سلامت دستگاه گوارش مفید هستند. کرفس همچنین حاوی فیبر نامحلول است و به همین دلیل ممکن است حرکات روده را بهبود ببخشد.
۷. در کاهش وزن اثرگذار است
یکی از مهم ترین خواص کرفس، کمک به کاهش وزن و چربی سوزی است. کرفس کالری کمی دارد و حاوی فیبر است و به همین علت باعث می شود برای مدت زمان طولانی تری احساس سیری کنید. فیبر نامحلول موجود در کرفس می تواند احساس سیری را افزایش دهد و به کاهش وزن کمک کند.آب زیاد کرفس هم ممکن است در لاغری مفید باشد. این سبزی همچنین متابولیسم چربی (لیپید) را تنظیم می کند. می توانید کرفس را با سبزیجات دیگر که کالری بیشتری دارند میل کنید. شواهد عنوان می کنند که کرفس چون سرشار از آب است، شاید میزان کالری مواد غذایی دیگری که به همراه آن خورده می شوند را کاهش دهد. این موضوع ممکن است در لاغری اثرگذار باشد.
۸. غنی از ویتامین ها و مواد معدنی است
کرفس سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی مختلف است و شاخص گلیسمی پایینی دارد. با خوردن کرفس ویتامین آ، فولات، ویتامین ث، ویتامین کا و پتاسیم دریافت می کنید. این سبزی مفید سدیم کمی دارد. علاوه بر این شاخص گلیسمی آن هم پایین است که این یعنی اثر کند و ثابتی روی قند خون دارد.
۹. ممکن است به درمان آسم کمک کند
درباره ی خواص کرفس در درمان آسم تحقیقات زیادی وجود ندارد؛ با این حال گفته می شود که تخم کرفس خواص ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد و به همین دلیل می تواند در درمان آسم مفید باشد. به تحقیقات بیشتری درباره ی این خاصیت کرفس نیاز است.
۱۰ . به درمان دیابت کمک می کند
کرفس حاوی آنتی اکسیدان هایی به نام فلانول است که نقش آن ها در کاهش سطح قند خون مورد مطالعه قرار گرفته است. بعضی از محققان باور دارند که ویتامین K کرفس ممکن است خواص ضددیابتی داشته باشد. این سبزی ممکن است التهاب و مقاومت به انسولین را کاهش دهد که این موضوع منجر به بهبود متابولیسم گلوکز می شود.هرچند هیچ مدرک علمی در این زمینه وجود ندارد. شواهد نشان می دهند که مصرف کرفس ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد. دیابت ممکن است توسط باکتری ایجادکننده ی مشکلات گوارشی تحریک شود. از آنجایی که کرفس به مبارزه با این باکتری کمک می کند، ممکن است در کاهش احتمال ابتلا به دیابت اثرگذار باشد.
هرچند برای تأیید این خاصیت کرفس لازم است مطالعات بیشتری انجام شوند. مطالعه ی انجام شده روی موش های صحرایی در ایران به این نتیجه رسید که عصاره ی تخم کرفس می تواند دیابت را کنترل کند. به مطالعات انسانی برای تأیید این فایده ی کرفس نیاز است.
۱۱. سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند
کرفس حاوی ویتامین ث است که به خواص خود در تقویت سیستم ایمنی بدن شناخته می شود. آنتی اکسیدان های موجود در کرفس هم در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش دارند. نشان داده شده که بسیاری از سلول های سیستم ایمنی بدن برای عملکرد در سطح بهینه و پیشگیری از بیماری ها به ویتامین ث وابسته هستند.همچنین نشان داده شده که مکمل ویتامین C میزان ایمونوگلوبین در خون را افزایش می دهد که یک ترکیب کلیدی برای سیستم ایمنی بدن محسوب می شود. هرچند برای پی بردن به این خاصیت کرفس باید مطالعات بیشتری انجام شوند.
۱۲. سنگ کلیه را درمان می کند
سنگ کلیه یک عارضه ی بسیار دردناک است که افراد زیادی در سراسر جهان گرفتار آن هستند. درمان سنگ کلیه، یکی از خواص کرفس به شمار می رود. روغن اسانسی کرفس حاوی لوتئولین و ترکیبات ضروری دیگر است که می توان از آن ها برای درمان سنگ کلیه استفاده کرد.علاوه بر این یکی از فلانوئیدهای اصلی کرفس به نام آپی ژنین می تواند کریستا ل های کلسیم موجود در سنگ کلیه را تجزیه کند. با این حال در نظر داشته باشید که به مطالعات بلندمدت بیشتری برای پی بردن به این خاصیت کرفس نیاز است.
۱۳. سلامت مفاصل را بهبود می بخشد
تخم و عصاره ی کرفس خواص ضدآرتریت دارند و ممکن است در درمان درد مفصلی و نقرس مفید باشند. درد مفصلی معمولا در نتیجه ی جمع شدن اسید اوریک رخ می دهد. یک نظریه عنوان می کند که کرفس ممکن است از طریق دفع اسید اوریک به درمان درد مفصلی کمک کند. مطالعه ی انجام شده در دانشگاه ایرلند به این نتیجه رسید که روغن تخم کرفس می تواند بیماری های مرتبط با التهاب مثل نقرس و آرتریت روماتوئید را درمان کند.
۱۴. علائم یائسگی را تسکین می دهد
بعضی از ترکیبات گیاهی موجود در کرفس به نام فیتواستروژن ها ممکن است به متعادل کردن سطح هورمون ها کمک کنند. مواد غذایی غنی از فیتواستروژن ها می توانند در تسکین علائم یائسگی مفید باشند . کرفس حاوی فیتواستروژن است و به همین دلیل می تواند برای زنان یائسه مفید باشد. هرچند باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود.
۱۵. به درمان ویتیلیگو کمک می کند
ویتیلیگو نوعی بیماری پوستی است که در آن پوست رنگدانه های خود را در بعضی از نواحی از دست می دهد . این عارضه باعث بروز تکه های سفید روی پوست می شود. مطالعه ی انجام شده در کشور لهستان به این نتیجه رسید که ترکیبات موجود در کرفس ممکن است در درمان ویتیلیگو اثرگذار باشند . یافته های مشابه نشان می دهند که کرفس پوست را آبرسانی می کند و از زمان های قدیم از آن برای درمان ویتیلیگو استفاده می شد. هرچند به تحقیقات علمی بیشتری در این زمینه نیاز است.
حقایق دیگری درمورد کرفس
- از عصاره ی دانه های کرفس برای طعم دار کردن بسیاری از نوشیدنی ها استفاده می شود.
- در دهه ی ۱۹۶۰، ژله هایی با طعم کرفس وارد بازار شد.
- از زمان روم باستان، کرفس به عنوان داروی محرک جنسی معروف بوده است. همچنین رومی ها معتقد بودند که به سر گذاشتن تاج هایی از برگ کرفس، پادزهری علیه اثرات سمی شراب و سردرد ناشی از آن است.
- به برندگان مسابقات ورزشی در یونان باستان، دسته هایی از کرفس اهدا می شد، همانطور که امروزه به آنها دسته گل می دهند.
- کرفس برای هزاران سال، بیشتر به خاطر مصارف درمانی باارزش بود تا کاربردش در آشپزی. کرفس وحشی در قرون وسطی برای درمان اضطراب، بی خوابی، روماتیسم، نقرس و آرتریت به کار می رفت.
- کرفس برای اولین بار درطول قرن ۱۶ به عنوان یک ماده ی غذایی در ایتالیا مورداستفاده قرار گرفت و بعدها مصرف آن به عنوان طعم دهنده برای سوپ ها، انواع گوشت و خورشت ها در اروپا گسترش یافت.
خواص کرفس و آب کرفس در طب سنتی
از دیدگاه طب سنتی، نوشیدن آب کرفس شیوه مفیدی برای بهره بردن از منفعت های کرفس است. آب کرفس هم مثل خود کرفس، فواید بسیاری برای سلامتی دارد. اکنون بیشتر در مورد فواید و عوارض جانبی آب کرفس از دیدگاه طب سنتی آگاه خواهید شد.در طب سنتی، آب کرفس فواید بسیاری دارد، زیرا همه مواد تشکیل دهنده آن طبیعی هستند.
در وهله اول، آب کرفس ضد سرطان است. مصرف منظم این نوشیدنی از گسترش سلول های سرطانی جلوگیری می کند. علاوه بر این، آب کرفس حاوی ترکیباتی است که از فعالیت رادیکال های آزاد و تخریب سلولی جلوگیری می کنند. این خاصیت به ویژه در مورد سرطان های روده بزرگ و معده مؤثر است.
آب کرفس به گوارش بهتر کمک می کند، زیرا حاوی موادی است که تسهیل کننده اجابت مزاج هستند. به همین جهت، کرفس همچون یک ملیّن عمل می کند و از یبوست جلوگیری می نماید.این نوشیدنی ادرار آور است و تولید ادرار را افزایش می دهد. این نوشیدنی به کاهش وزن هم کمک می کند، زیرا میل به خوردن شیرینی جات را کاهش می دهد.آب کرفس به کاهش کلسترول LDL خون هم کمک می کند. این نوشیدنی ترشح صفرا را افزایش می دهد و به این ترتیب، باعث دفع کلسترول از بدن می شود.
علاوه بر این، با شل کردن عضلات اطراف رگ ها و کمک به گشاد شدن رگ های خونی، فشار خون را کاهش می دهد و به این ترتیب به بهبود جریان خون هم کمک می کند. آب کرفس میزان هورمون های استرس را هم کاهش می دهد؛ این هورمون ها اغلب باعث سفت شدن رگ های خونی و در نتیجه افزایش فشار خون می شوند.
آب کرفس به سم زدایی بدن و همچنین از بین رفتن سنگ کیسه صفرا کمک می کند. کرفس خواص ضدالتهابی دارد و به همین جهت، آب کرفس برای درمان آرتروز روماتیسمی، آسم، برونشیت و نقرس مفید است. این نوشیدنی خطر ابتلا به دیابت، بیماری های قلبی یا بیماری های دیورتیکولی را کاهش می دهد.آب کرفس اثر آرام بخشی هم دارد و به کاهش اضطراب و استرس کمک می کند. این نوشیدنی برای کسانی که بیخوابی دارند هم مفید است.