اگزما الگوی واکنشی است که پوست در تعدادی از بیماری ها نشان می دهد. با قرمزی ، تاول هایی شروع می شود که حاوی مایع روشن ، قرمز است و باکتری ها را بالا می برد. وقتی تاول ها می ترکد مایع درون آن جاری می شود در اگزما مزمن، تاول ها برجستگی کمتری دارند و پوست ضخیم است. اگزما تقریبا همیشه خارش دارد.
اگزمای دست یکی از انواع اگزما و یک بیماری پوستی شایع است. این بیماری همان نشانه های اگزما را بر روی دست ها دارد. عوامل ژنتیکی، آلرژن های تماسی و مواد تحریک کننده در بروز اگزمای دست دخیلند. این بیماری بیشتر در افرادی دیده می شود که با مواد شیمیایی و عوامل تحریک کننده سر و کار دارند. اگزما دست واگیردار نیست. اما، علائم آن ناراحتی و کمبود اعتماد به نفس بیمار را به دنبال دارد و حتی روی میزان کارایی این بیماران تأثیر می گذارد.
اگزمای دست
پوست، اولین سد دفاعی بدن ما در برابر عوامل آسیب زای محیط است و جزئی از سیستم ایمنی بدن محسوب می شود. واکنش این سد دفاعی در مقابل عواملی مثل آلایندههای شیمیایی یا مواد شوینده، میتواند خودش را به صورت اگزما نشان بدهد. این بیماری، زنان را به نسبت بیشتری از مردان درگیر میکند اما مسری نیست. یعنی اگر با فردی که اگزمای دست دارد در تماس باشید، شما اگزما نمیگیرید. خانمهای خانهدار زیادی دچار این بیماری می شوند چون معمولا با مواد شوینده زیادی در تماس هستند. نکته مهم در این میان، جلوگیری از درمان خودسرانه است. وقتی دست دچار اگزما میشود تماس آن با هر نوع ماده ای به معنی شدیدتر شدن بالقوه این بیماری است بنابراین به هیچ عنوان نباید بدون تجویز پزشک پماد یا دارو استفاده کرد.
بهترین درمان برای این نوع اگزما، پیشگیری است. اگر خانهدار هستید و زمان زیادی را به پخت و پز یا شستن محیط با مواد شوینده میگذرانید یا شغلی دارید که با این مواد در ارتباط است از دستکش استفاده کنید و سعی کنید خیلی پوستتان را در معرض این مواد برهنه نگذارید. اگر علائم اگزمای دست را دیدید در اولین فرصت به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک برای درمان اگزمای دست شما ممکن است دارو تجویز کند یا پماد کورتونی بدهد تا به دستتان بمالید.
درمان های خانگی اگزمای دست
شماری از درمان های خانگی که می توانید برای تسکین علائم اگزما دست و یا بهبود آن مورد استفاده قرار دهید عبارتند از:
- دست های خود را با آب ولرم (نه آب گرم) و پاک کننده های بدون عطر بشویید.
- به آرامی دستانتان را خشک کنید و بی درنگ (قبل از خشک شدن دستتان) از مرطوب کننده ی مناسب استفاده کنید. مرطوب کننده ای که چربی بیشتری دارد (مانند پماد و کرم ) بهترین مرطوب کننده برای مراقبت از پوست های مستعد اگزماست. پس، از مرطوب کننده هایی استفاده کنید که آب کمتر و روغن بیشتری دارند (نظیر وازلین). روغن نارگیل نیز یک مرطوب کننده ی مناسب برای افراد مبتلا به اگزماست. این روغن به دلیل خواص ضد باکتری، ضد قارچی و ضد میکروبی خود به تسکین علائم و تسریع بهبودی اگزما کمک می کند.
- اگر لازم نیست دست های خود را ضدعفونی کنید، بهتر است از روش هایی که به آب نیازی ندارند، برای شستشوی دست هایتان استفاده کنید. ژل ها و پاک کننده های بدون بو و ارگانیک دست گزینه ی مناسبی برای تمیز کردن دست های شما هستند.
- از پاک کننده های بدون آب؛ ضد باکتری، حاوی الکل و حلال ها بپرهیزید.
- هنگام انجام دادن کارهای خانه (مانند تا کردن لباس ها) دستکش پنبه ای بپوشید. اگر دستکش ها کثیف شدند، حتماً آنها را با مواد شوینده ی بدون عطر و ترکیبات شیمیایی بشویید.
- هنگام شستن ظرف ها و کار با آب از دستکش هایی از جنس وینیل و پنبه استفاده کنید. اگر دستتان خیس شد، بی درنگ دستکش ها را در بیاورید. سپس، دست هایتان را خشک و از دستکش جدیدی استفاده کنید.
- اگر با مواد غذایی نظیر سیب زمینی، پیاز، فلفل، گوشت یا میوه های اسیدی (مانند گوجه فرنگی یا مرکبات) سر و کار دارید، حتماً از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید.
اگزمای دست چیست ؟
لازم است در محیط کار، برای پیشگیری از اگزمای دست نکات زیر را رعایت کنید:
- همیشه ژل یا کرم پاک کننده و مرطوب کننده ی مناسب دست خود را به همراه داشته باشید.
- هنگام کار از دستکش های پنبه ای استفاده کنید و اگر با کامپیوتر سر و کار دارید، به طور مداوم، صفحه کلید و موس خود را تمیز کنید.
- لباس ها، ابزار و محیط کارتان را از مواد محرک دور دارید.
- اگر به دلیل اگزما دست هایتان زخم شده یا تاول زده (حتی به صوررت جزئی) آن را پانسمان کنید تا از خارش ناشی از تحریک مواد شیمیایی یا آلرژی زا جلوگیری کنید.
- ممکن است، پزشک برای تسریع درمان اگزمای دست بیمار، یک کرم محافظ یا استروئید موضعی را برایتان تجویز کند.
رژیم غذایی چه تأثیری بر اگزما دارد؟
در افراد مستعد اگزمای دست، مصرف برخی مواد غذایی خطرناک است و بدنشان را به آزاد کردن برخی ترکیبات سیستم ایمنی تحریک می کند. با مصرف این غذاها پوست این افراد ملتهب و اگزمایشان شعله ور می شود. موارد زیر مواد غذایی هستند که از التهاب پوستی جلوگیری می کنند:
ماهی
ماهی یک منبع طبیعی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است. این غذا ضد التهاب است. ماهی سالمون، نوعی ماهی تن (الباکور)، ساردین و شاه ماهی بهترین منابع امگا ۳ هستند.
غذاهای سرشار از پروبیوتیک
پروبیوتیک ها باکتری هایی هستند که به سلامت روده کمک و سیستم ایمنی مبتلایان به اگزمای دست را قوی تر می کنند. بعضی انواع ماست و نیز مواد غذایی و نوشیدنی های تخمیر شده (مانند کفیر) پروبیوتیک دارند.
غذا های غنی از فلاونوئیدهای ضد التهاب
میوه ها و سبزی های رنگارنگ مانند سیب، کلم بروکلی، گیلاس، اسفناج و کلم پیچ سرشار از فلاونوئیدهای ضد التهاب هستند.اگزمای ناشی از حساسیت به غذا معمولاً، حدود ۶ تا ۲۴ ساعت پس از خوردن یک غذای خاص اتفاق می افتد. گاهی، ممکن است این واکنش ها دیرتر بروز کنند. برای اینکه مشخص شود به چه غذاهایی حساسیت دارید، پزشک اغلب رژیم غذایی حذفی را به شما پیشنهاد می کند. این رژیم شامل پرهیز از مصرف غذاهای رایجی است که باعث ایجاد اگزما می شوند.پیش از حذف هرگونه ماده ی غذایی از رژیم خود لازم است، به آرامی یک نوع ماده ی غذایی را به رژیم خود اضافه کنید. سپس، ۴ تا ۶ هفته علائم اگزما را در خود بررسی کند. اگر علائم اگزمای دست در شما شدت یافت باید مصرف آن ماده غذایی را به سرعت متوقف کنید. در این مقاله، مواد غذایی زیر محرک بیماری اگزما معرفی شده اند.
- مرکبات
- لبنیات
- تخم مرغ
- گلوتن یا گندم
- سویا
- ادویه هایی مانند وانیل، میخک و دارچین
- گوجه فرنگی
- برخی آجیل ها
