نقش تغذیه در ناباروری بیشتر از آن چیزی است که فکرش را میکنیم، به نقل از دانشگاه هاروارد غذایی که شما امشب به عنوان شام می خورید می تواند شما را به یک والد تبدیل کند، اما نه به این سرعت! شما که این مطلب را مطالعه می کنید ممکن است بطور مستقیم قربانی ناباروری باشید یا اینکه یکی از نزدیکانتان مبتلا به ناباروری باشد. ناباروری شایع و بطور واضحی در کشور ما در حال شیوع مى باشد. امروزه علل مختلفی ممکن است از دستیابى شما به بزرگترین معجزه ازدواج جلوگیری کند و موجب ناباروری شود. با این حال راهکارهای مبتنى بر تغذیه و رژیم غذایی متعادل می توانند در این مسیر تاثیرات شگفت انگیزی برای رسیدن به هدفتان داشته باشند. در این مطلب به بررسی نقش تغذیه در ناباروری از منظر علم و بعضی از درمان هاى طبیعی ناباروری می پردازیم.
در حقیقت، تغییر رژیم و شیوه زندگی می تواند به افزایش باروری زنان کمک کند.
خوردن غذا و پیروی از عادت های سالم (مانند ورزش، نگه داشتن وزن سالم و قطع الکل) به زنان در باروری کمک می کند.
برخی از این غذا ها عبارتند از:
ماست و بستنی پرچرب
لبنیات، سرشار از کلسیم هستند و یک ماده مغذی برای سلامت استخوان و دستگاه تولید مثل می باشد. یک مطالعه در دانشگاه هاروارد نشان داد زنانی که لبنیات پرچرب می خورند، نسبت به زنانی که لبنیات کم چرب مصرف می کنند، کمتر دچار ناباروری می شوند. محصولات لبنی کم چرب شامل شیر کم چرب، ماست و پنیر می باشد و نوع پرچرب آن شیر کامل، بستنی، پنیر خامه ای و خامه است. آسان ترین راه برای دریافت یک وعده لبنیات پرچرب در رژیم غذایی این است که به جای لبنیات کم چربی از لبنیات پرچرب استفاده شود. هنگام استفاده از لبنیات پرچرب فقط کالری اضافی موجود در رژیم خود را در نظر بگیرید. چون اضافه وزن می تواند بر باروری تأثیر منفی بگذارد. علاوه بر آن، یک یا دو وعده در هفته از بستنی استفاده شود.
گردو
گردو سرشار از امگا 3 و امگا 6 است، به همین علت ممکن است باعث افزایش باروری شود. مصرف گردو در مردان هم باعث سلامت مایع منی، تحرک و تقویت اسپرم ها می شود. یک مطالعه در مورد مردان بزرگسالان نشان داد که خوردن 75 گرم گردو غنی از آنتی اکسیدان در روز باعث بهبود کیفیت اسپرم آن ها می شود. آنتی اکسیدان ها رادیکال های آزاد موجود در بدن را که می تواند به اسپرم و تخمک آسیب برساند را غیرفعال می کنند. غذاهایی مانند میوه، سبزیجات، آجیل و غلات پر از آنتی اکسیدان های مفید مانند ویتامین های C و E، اسید فولیک، بتاکاروتن و لوتئین هستند.
زنان بهتر است سعی کنند در میان وعده عصرانه خود از گردو استفاده کنند.
جگر
جگر حاوی بسیاری از مواد مغذی است که برای سلامتی دستگاه تولید مثلی بسیار مهم می باشند.
یک وعده 68 گرمی جگر می تواند مواد معدنی و ویتامین های زیر را برای زنان تامین کند:
- سلنیوم
- ریبوفلاوین
- ویتامین A
- ویتامین B12
- فولات (نوع طبیعی اسید فولیک)
- روی (یک ماده معدنی برای سلامتی و حفظ مایع منی)
- 290 میلی گرم کولین (خطر نقص هنگام تولد را کاهش می دهد.)
- مقدار زیادی کوآنزیم Q10 (باعث افزایش کیفیت تخمک و تحرک اسپرم می شود.)
عدس و حبوبات
لوبیا و عدس منبع خوبی از پروتئین هستند. تحقیقات نشان داده احتمال ناباروری در زنانی که پروتئین خود را بیشتر از منابع گیاهی دریافت می کنند، کمتر است. عدس حاوی مقادیر زیادی پلی آمین اسپرمیدین است که ممکن است به لقاح اسپرم و تخمک کمک کند. عدس و حبوبات همچنین منبع خوبی از فولات هستند. فولات (یا اسید فولیک) یک ماده مغذی بسیار مهم برای تشکیل جنین و حفظ آن است. لوبیا و عدس نیز حاوی مقدار زیادی از فیبر می باشند. دریافت فیبر کافی در رژیم غذایی برای حفظ تعادل هورمونی مهم است. زنان می توانند یک یا دو وعده غذایی گوشت را با وعده های غذایی عدس یا لوبیا جایگزین کنند. همچنین به جای استفاده از پنیر یا گوشت، بهتر است مقداری لوبیا را به سالاد خود اضافه کنند.
گریپ فروت تازه و آب پرتقال
آب گریپ فروت و آب پرتقال دارای مقدار زیادی از پلی آمین پوترسین است که می تواند سلامت مایع منی را در مردان و تخمک در زنان را بهبود بخشد. در یک بررسی آزمایشگاهی، به موش های مسن ماده در زمان درست قبل تا زمان تخمک گذاری، آب غنی از پوترسین داده شد. نتایج تحقیقات نشان داد میزان نقص کروموزومی در جنین آن ها بیش از 50 درصد کاهش یافت. پوترسین موجود در گریپ فروت تازه و آب پرتقال می تواند در حفظ ماده ژنتیکی و کروموزوم های تخمک و اسپرم تاثیر داشته باشد. علاوه بر آن، گریپ فروت تازه و آب پرتقال می تواند ویتامین C بدن زنان را تامین کند.
سطح پایین ویتامین C ممکن است بر تعادل هورمونی زنان تأثیر منفی بگذارد.
برای استفاده از آب پرتقال وگریپ فروت در رژیم غذایی می توانند بیشتر اّب میوه های خود را بر پایه آن ها درست کرده و یابرش های گریپ فروت یا پرتقال را به سالادها اضافه کنند. اما باید این نکته را هم در نظر داشته باشند که آب گریپ فروت می تواند با برخی داروها اثرات تداخلی داشته باشد و خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهد. در صورت مصرف هر نوع دارو، با پزشک در مورد استفاده از آب گریپ فروت مشورت شود.
گوجه فرنگی
گوجه فرنگی پخته شده سرشار از لیکوپن به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی می باشد.
لیکوپن به دلیل نقش احتمالی آن در بهبود باروری مردان مورد مطالعه قرار گرفته است. یک مطالعه نشان داد که مکمل 4 تا 8 میلی گرم لیکوپن در روز به مدت 8 تا 12 ماه منجر به بهبود سلامت مایع منی و افزایش میزان باروری شده است. در حالی که هر دو شکل گوجه فرنگی خام و پخته حاوی لیکوپن هستند، یک فنجان گوجه فرنگی پخته شده تقریباً دو برابر لیکوپن نسبت به یک فنجان گوجه فرنگی خام دارد. بنابراین زنان بهتر است تا جایی که می توانند از نوع پخته شده گوجه فرنگی استفاده کنند.
مارچوبه
مارچوبه یک غذای عالی در رژیم غذایی ناباروری می باشد که دارای کالری کم است و زنان را زود سیر می کند. یک فنجان مارچوبه آب پز می تواند بیش از 60٪ اسید فولیک، مقدار کامل ویتامین K، 8٪ روی و 16٪ سلنیوم مورد نیاز زنان را تامین می کند. علاوه بر آن بیش از 20٪ سایر مواد مغذی ضروری مانند ویتامینA ، ویتامین C و ویتامین تیامینامین را می توانند با مصرف مارچوبه به دست آورند.
زنان باید از مصرف مارچوبه کنسرو شده حاوی نمک زیاد خودداری کنند.
صدف
صدف که به دلیل داشتن آفروفیزیا مشهور است و سرشار از روی می باشد تقریباً در هر رژیم غذایی ناباروری دیده می شود. آن ها پر از مواد مغذی مورد نیاز برای تقویت باروری هستند. 6 صدف خام فقط حاوی 139 کالری است که می تواند ویتامین ها و مواد معدنی مهم مورد نیاز روزانه زنان را به میزان زیر تامین کند:
- آهن
- روی
- سلنیوم
- ویتامین B-12
انار
از نظر علمی، انار از نظر آنتی اکسیدان قوی است، که می تواند باعث افزایش باروری در مردان شود. تحقیقات نشان داده است که آب انار و عصاره آن می تواند غلظت و تحرک اسپرم را بعد از چند هفته بهبود بخشد.
آناناس
- آناناس، یک منبع مناسب ویتامین C است.
- ویتامین C به تقویت باروری مردان و افزایش کیفیت اسپرم آن ها کمک می کند.
- آناناس حاوی برملین است که یک آنزیم طبیعی می باشد و اثر ضد التهابی دارد.
سیب زمینی شیرین
سیب زمینی شیرین به تحریک تخمک گذاری کمک می کند چون حاوی بسیاری زیادی از مواد مغذی خوب مانند بتاکاروتن، ویتامین B6، ویتامین B6، پتاسیم و فیبر است.
تخم آفتابگردان و کره تخم آفتابگردان
دانه آفتابگردان، منبع عالی ویتامین E است. مکمل ویتامین E برای تقویت باروری مردان ضروری است و باعث افزایش تحرک اسپرم و بهبود تعداد اسپرم ها می شود. دانه های آفتابگردان منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 و 6 هستند. زنان می توانند دانه های آفتابگردان را روی سالاد خود بپاشند و به جای کره بادام زمینی سعی شود از کره دانه آفتابگردان استفاده کنند.
تخم آفتابگردان همچنین منبع خوبی برای به دست آوردن مواد مغذی مورد نیاز برای باروری هستند.
تخم آفتابگردان مواد معدنی و ویتامین های زیر را برای زنان تامین می کند:
- روی
- سلنیوم
- ویتامین E
- اسید فولیک
ماهی
ماهی قزل آلا تقریباً در هر رژیم غذایی مناسب وجود دارد.
ماهی قزل آلا سرشار از اسید های چرب ضروری و امگا 3 است که در باروری مفید است. مصرف ماهی قزل آلا برای رشد سالم جنین در دوران بارداری لازم و ضروری است. بنابراین زنانی که قصد باردار شدن را دارند بهتر است آن را به منوی خود اضافه کنند. ماهی قزل آلا حاوی مقدار زیاد ویتامین D و سلنیوم است که سلنیوم برای سلامتی منی مهم بوده، و مقدار کم ویتامین D با باروری ضعیف در زنان و مردان همراه است. در حقیقت، ماهی قزل آلا یکی از بهترین منابع غذایی ویتامین D است که فقط سه گرم ماهی دودی 97٪ از ویتامین D مورد نیاز زنان را تامین می کند.
اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی های چرب مانند سالمون، ساردین و شاه ماهی می توانند به باروری زنان کمک کند.
اگر خانم ها ماهی دوست ندارند، می توانند از غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 شامل کتان، گردو، دانه کدو تنبل و تخم مرغ غنی شده استفاده کنند.
دارچین
مقاومت به انسولین با سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) که یکی از دلایل عمده ناباروری در زنان است ارتباط دارد.
تحقیقات نشان داده است مصرف دارچین برای بهبود سلامت دیابتی ها می تواند مفید باشد. دارچین برای کاهش سطح گلوکز، تری گلیسیرید، کلسترول LDL (این نوع “بد”) و کلسترول کلی در بیماران مبتلا به دیابت تاثیر به سزایی دارد. در یک مطالعه کوچک اما جالب، به 45 زن مبتلا به PCOS گفته شد که به مدت شش ماه مکمل دارچین مصرف کنند. زنانی که دارچین دریافت کرده بودند، تخمک گذاری و دوره های قاعدگی بهتر و منظم تری داشتند. خوردن یک صبحانه کامل و کم کربوهیدرات اثرات هورمونی سندرم تخمدان پلی کیستیک را بهبود می بخشد. پس زنانی که قصد باردار شدن دارند می توانند از دارچین، جو دوسر و ماست یا چای یا قهوه استفاده کنند.
تخم مرغ، مخصوصاً زرده
تخم مرغ منبع خوبی از ویتامین های گروه B، چربی های امگا 3 هستند که برای باروری بسیار مهم می باشند. اگر ماهی زیادی نمی خورید، بهتر است از تخم مرغ استفاده کنند چون تقریبا همان ارزش غذایی را دارد. تخم مرغ یک منبع ارزان قیمت پروتئین بدون چربی و حاوی کولین هستند. کولین ممکن است خطر برخی از نقایص مادرزادی را کاهش دهد. بسیاری از متخصصان رژیم های غذایی توصیه می کنند که زرده را بیرون آورده و فقط سفیده تخم مرغ مصرف شود. زنان برای تقویت باروری خود، بهتر است از زرده آن استفاده کنند چون مواد مغذی تخم مرغ در زرده وجود دارد.