درمان عقب و کوچک بودن فک بالا

کوچک بودن فک بالا، پیش درآمد بسیاری از مشکلات شایع در بزرگسالی و دوران بلوغ است. این عارضه در سنین کودکی آغاز شده و به دلیل ایجاد فضای محدود و ناکافی به منظور رویش و رشد دندان های دائمی، منجر به ایجاد بدشکلی های استخوانی-فکی و ساختار دندان ها در سنین بزرگسالی خواهد شد. تشخیص و درمان زودهنگام و به موقع این عارضه اهمیت بسیار زیادی داشته و از بروز مشکلات و آسیب های غیرقابل جبران، پیشگیری موثر خواهد نمود.

در حالت طبیعی فک بالا دارای اندازه و عرضی بیشتر از فک پایین بوده و در صورت بستن دهان، دندان های فک بالا، سطح بیرونی دندان های فک پایین را پوشش خواهند داد. تنگی، کوچک بودن و رشد ناقص ساختار فک بالا و قرارگیری دندان های فک بالا در سطح داخلی دندان های فک پایین، حالتی غیر طبیعی و نامطلوب در ساختار استخوان فک و دندان های دائمی است. رشد ناقص و نامناسب، از مهمترین دلایل تنگی و کوچک بودن فک بالا به شمار می آید.

اگر فک بالا کوچک باشد، می توان با پلاک های متحرک پیچ دار فک بالا را از نظر بعد عرضی باز نمود. در هنگام تحویل پلاک متحرک پیچ دار نحوه باز کردن که به طور معمول ۳ روز یکبار است، به بیمار آموزش داده می شود. در بعضی از موارد می توان از پیچ های Hyrax که کمی بزرگتر هستند و برای باز کردن درز میانی کام به کار برده می شوند، استفاده کرد. باید خاطر نشان کرد که نوع پیچ به کار برده شده بستگی به نوع ناهنجاری دارد. گاهی فک بالا علاوه بر کوچک بودن ممکن است دارای رشد ناکافی در جهت قدامی خلفی باشد. به عبارت دیگر ممکن است عقب تر از موقعیت صحیح خود قرار داشته باشد که در این صورت از دستگاههای خارج دهانی بر روی صورت استفاده می شود که این دستگاهها با کش هایی به پلاک متحرک فک بالا وصل می شوند و فک بالا را به جلو هدایت می نمایند.

دستگاههای خارج دهانی که برای این منظور استفاده می شوند Face mask یا Reverse chin cap می باشند. البته با دستگاههای دیگر ارتودنسیکه شامل پلاک های متحرک داخل دهانی به همراه میله هایی که در ناحیه جلوی خود دارند می توان فک بالا را به جلو آورد. در این دستگاهها با فشار زبان که به این میله ها وارد می شود، می توان با کمک نیروی زبان کاهش رشد فک بالا را جبران کرد. در روشی دیگر می توان با قرار دادن Mini screw در فک پایین به همراه کش و دستگاه متحرک و یا ثابت در فک بالا، به افزایش رشد فک بالا کمک کرد. در روشی دیگر می توان با قرار دادن Mini plate در فک پایین به همراه کش و دستگاه متحرک و یا ثابت در فک بالا به افزایش رشد فک بالا کمک کرد. این درمان ها می بایست قبل از بلوغ انجام شود در صورتی که بیمار بعد از بلوغ و اتمام رشد مراجعه نماید، نیاز به جراحی خواهد داشت.

بزرگی فک بالا

عوارض ناشی از عقب بودن فک بالا و کوچکی شدید فک بالا

عقب بودن فک بالا و کوچکی شدید فک بالا عوارض مختلفی می تواند داشته باشد. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به هم ریختگی دندانی
• احتمال پوسیدگی زود هنگام دندان ها
• درد فک و اختلالاتی مثل درد مزمن مفاصل فک
• تغییر ظاهر دندان ها و فک ها و مشکلات زیبایی
• اختلال در جویدن و بلع غذا
• اختلالات تکلمی
• کاهش اعتماد به نفس و افسردگی
• مشکلات تنفسی و آلرژی

درمان مشکل عقب و کوچک بودن فک بالا برای پیشگیری و درمان عوارض ناشی از آن از اهمیت بالایی برخودار است. همچنین از کوچک دیده شدن فک بالا نیز جلوگیری می شود. از جمله راه های درمان این مشکل:

• روش جراحی: در این روش از عمل جراحی برای اصلاح ساختار فک و متناسب کردن آنها استفاده می شود. این روش بیشتر برای بزرگسالان کاربرد دارد.
• روش غیر جراحی: در این روش متخصص ارتودنسی بر اساس میزان ناهنجاری و سن بیمار، از ابزار مختلف ارتودنسی می تواند استفاده می کند. این ابزار عبارتند از:

گسترش دهنده فک بالا که برای تحریک رشد استخوان فک بالا استفاده می شود. از ارتودنسی ثابت یا متحرک نیز برای اصلاح نحوه چینش دندان ها و درمان ناهنجاری دندانی ناشی از عقب بودن فک بالا استفاده می شود.