همه دوست دارند که چشم شان مانند عقابی تیزبین ببیند و شمارۀ چشم شان از ده، دهِ تمام باشد. اما متأسفانه بعضی از افراد برای تمام وکمال دیدن نیاز به عینک دارند. کسانی که دید کامل یا دَه دَهُم ندارند باید از عینک های دوربین، نزدیک بین یا آستیگمات استفاده کنند.آستیگمات بودن چشم یعنی، این عضو مهم بدن به اندازه کافی گِرد و مدوّر نیست. چشم سالم کاملا گرد و دایره ای است. در نتیجه، نور با ورود به آن به طور یکدست و منظم شکسته می شود و فرد همه چیز را دقیق و واضح می بیند. حال، اگر کُرۀ چشم تان به اندازه کافی گرد و مدوّر نباشد، نور بعد از ورود به آن نمی تواند به طور منسجم و یکدست منتشر و شکسته شود و مسیر آن به یک سمت بیش از جهت های دیگر در چشم خواهد بود. این یعنی توجه چشم در دیدن اجسام و مناظر مختلف، بیشتر به یک بخش معطوف می شود. نتیجه چیزی نیست به جز تار و موج دار دیدن اشیا و مناظر مختلف. پزشکان چنین مشکلی را به سادگی و با تجویز عینک مناسب، جراحی یا لنز از بین می برند.
آستیگماتیسم ناشی از انحنای نامنظم قرنیه چشم یا عدسی است.که درنتیجه این انحنای معیوب تصویر به درستی از محیط به چشم برگردانده (منکسر) نمی شود.آستیگماتیسم بیماری شایعی می باشد . علت تفاوت شکل انحنا در فردی به فر دیگر نامشخص است آنچه مشخص است احتمال ارثی بودن این عیب است .آستیگماتیسم می تواند پس از یک بیماری یا جراحی ایجاد شود .این شایعه که ایجاد آستیگماتیسم یا بدتر شدن آن به علت مطالعه در نور کم یا نشستن در فاصله بسیار نزدیک به تلویزیون ایجاد شود بسیار نادرست است.
درمان آستیگماتیسم
هدف از درمان آستیگماتیسم بهبود وضوح بینایی و راحتی چشم است. درمان شامل لنزهای اصلاحی یا جراحی انکساری هستند.
۱. لنزهای اصلاحی
پوشیدن لنزهای اصلاحی با خنثی کردن انحنای ناهموار قرنیه و عدسی، آستیگماتیسم را درمان می کند.
انواع لنزهای اصلاحی عبارتند از:
عینک. عینک با لنزهایی ساخته شده است که به جبران فرم ناهموار چشم کمک می کند. لنزها باعث می شوند نور به درستی شکست یابد. عینک همچنین می تواند برای اصلاح سایر خطاهای انکساری مانند نزدیک بینی یا دور بینی استفاده شود.
لنزهای تماسی. لنزهای تماسی مانند عینک، می توانند بیشتر آستیگماتیسم را اصلاح کنند. آنها در انواع و اقسام مختلفی از جمله نرم یکبار مصرف، سخت، نفوذ پذیر به گاز و دو کانونی وجود دارند.
همچنین از لنزهای تماسی در روشی به نام ارتوکراتولوژی استفاده می شود. در ارتوکراتولوژی، شما لنزهای تماسی سخت را در طول شب و هنگام خواب می گذارید تا ناصافی انحنای چشم هموار شود. سپس برای حفظ شکل جدید لنزها را کمتر می گذارید. اگر این روش درمانی را قطع کنید، چشمان شما به شکل و خطای انکساری قبلی باز می گردد.پوشیدن لنزهای تماسی برای مدت طولانی باعث افزایش خطر عفونت در چشم می شود.از چشم پزشک خود در مورد جوانب مثبت و منفی و خطرات لنزهای تماسی و اینکه چه چیزی برای شما مناسب است سوال کنید.
۲. جراحی عیوب انکساری
جراحی عیوب انکساری باعث بهبود بینایی و کاهش نیاز به عینک یا لنزهای تماسی می شود. جراح چشم از یک پرتو لیزر برای تغییر شکل منحنی های قرنیه استفاده می کند که خطای انکساری را اصلاح می کند. قبل از عمل، پزشکان ارزیابی های لازم را انجام می دهند تا تعیین کنند که آیا شما کاندید جراحی انکساری هستید یا خیر.
انواع جراحی انکساری برای آستیگماتیسم عبارتند از:
- کراتومیلوزیس درجا با کمک لیزر (LASIK): با این روش، جراح چشم یک فلپ نازک و لولایی را در قرنیه شما ایجاد می کند. او از لیزر اگزیمر برای ترمیم شکل قرنیه استفاده می کند و سپس فلپ را مجدداً جابجا می کند.
- کراتکتومی ساب اپیتلیال با کمک لیزر (LASEK): جراح به جای ایجاد فلاپ در قرنیه، پوشش محافظ نازک قرنیه (اپیتلیوم) را با الکل مخصوصی شل می کند. او برای تغییر انحنای قرنیه از لیزر اگزیمر استفاده می کند و سپس اپیتلیوم شل شده را مجدداً جابجا می کند.
- کراتکتومی فوتورفکراتیک (PRK): این روش مشابه با لیزیک است؛ جز اینکه جراح اپیتلیوم را خارج می کند. سپس اپیتلیوم مطابق با شکل جدید قرنیه به طور طبیعی رشد می کند. ممکن است لازم باشد برای چند روز پس از عمل از لنز بانداژ استفاده کنید.
- اپی لیزیک: اپی لیزیک نوعی لیزیک است. پزشک برای جدا کردن یک ورق بسیار نازک از اپیتلیوم به جای الکل از یک تیغه مایع مکانیکی مخصوص استفاده می کند. او سپس از لیزر اگزیمر برای تغییر شکل قرنیه و جابجایی مجدد اپیتلیوم استفاده می کند.
- استخراج عدسی چشم با یک برش کوچک (SMILE): در این نوع جدیدتر از جراحی انکساری، برای تغییر شکل قرنیه از لیزر استفاده می شود تا بتوان بافتی به شکل عدسی در زیر سطح قرنیه ایجاد کرد. سپس عدسی از طریق یک برش بسیار کوچک برداشته می شود. در حال حاضر، روش SMILE فقط برای درمان نزدیک بینی خفیف تأیید شده است.
انواع دیگر جراحی های انکساری شامل استخراج لنزهای شفاف و لنزهای تماسی قابل کاشت است. هیچ بهترین روشی برای جراحی انکساری وجود ندارد و تصمیم گیری فقط باید بعد از ارزیابی کامل و بحث و گفتگو با جراح انجام شود.
عمل جراحی برای درمان آستیگماتیسم چشم چگونه است؟
هدف از عمل جراحی کاهش وابستگی به استفاده از عینک و یا لنز تماسی جهت فعالیت های روزمره خود می باشد. اعمال جراحی یا روی قرنیه انجام می شوند و یا به صورت داخل چشمی صورت می گیرند. مهم ترین اعمال جراحی در سطح قرنیه عمل های LASIK و PRK هستند. اما برای انجام عمل جراحی ابتدا لازم است که میزان دیوپتر عیوب انکساری مشخص شود. این اعمال جراحی 4+ دیوپتر تا 8- دیوپتر را اصلاح می کنند. عیوب انکساری بالاتر از این حدود به وسیله لنزهای داخل چشمی اصلاح می شوند.
مهم ترین عامل تعیین کننده جهت تصمیم گیری برای درمان جراحی، ارزیابی بیمار قبل از معاینه قرنیه است. پزشک شخصا با بیمار صحبت می کند و انگیزه وی را مشخص می کند. میزان انتظار بیمار از عمل باید برآورده شود، مخاطرات و عوارض عمل برای او مشخص گردد. بیماران باید بدانند که عمل جراحی به طور صد در صد خالی از عارضه نیست! هم چنین امکان باقی ماندن درجاتی از عیب انکساری بعد از عمل جراحی محتمل است. بیمارانی که دچار مشکلات روحی و روانی می باشند؛ مورد مناسبی برای عمل جراحی نیستند.