لک و پیس یک اختلال تولید رنگدانه است که در آن ملانوسیت ها (سلول هایی که رنگدانه تولید می کنند)، غشاهای مخاطی و شبکیه تخریب شده و لک ای سفید پوست را در نواحی مختلف بدن از خود بر جای می گذارد. معمولا موهایی که در این نواحی رشد می کنند نیز به رنگ سفید خواهند بود. پزشکان چند تئوری برای دلایل ابتلا به برص دارند که یکی از آن ها، آنتی بادی های تولید شده در افراد است که ملانوسیت های بدن خود را تخریب می کنند. تئوری دیگر آن است که ملانوسیت ها خود به خود تخریب می شوند. برخی افراد نیز بر این باور هستند که آفتاب سوختگی یا فشار روحی و استرس نیز در ابتلا به این عارضه پوستی نقش دارند؛ اما هنوز از نظر علمی ثابت نشده است.
لک و پیس هر قسمت از بدن را می تواند تحت تاثیر خود قرار دهد؛ اما معمولا شایع ترین نواحی که درگیر این عارضه می شوند، صورت، گردن، نوک سینه ها، اندام تناسلی، زیربغل، کشاله ران، چشم و ناف هستند. احتمال این که لک و پیس در محل ضربه به پوست ایجاد شود نیز وجود دارد.
لک و پیس گاها می تواند موهای سر، ابرو و مژه ها را نیز به خود درگیر کند. اگر چه بیشتر افراد مبتلا به بیماری لک و پیس از سلامت عمومی خوبی برخوردارند؛ اما احتمال ایجاد سایر بیماری های خود ایمنی مانند دیابت، تیروئید، کم خونی، کچلی، بیماری آدیسون و ... را نیز افزایش می دهد. افرادی که دارای پوست روشن هستند، معمولا در تابستان متوجه از دست رفتن رنگدانه ها می شوند؛ دلیل این امر تابش آفتاب است که موجب اختلاف رنگ بین پوست بیمار و سالم می شود. افراد با پوست تیره ممکن است هر زمان متوجه شروع بیماری خود شوند. حتی در موارد نادر ممکن است بیمار کل رنگ بدن خود را از دست بدهد.
بیماری لک و پیس اغلب با از دست دادن سریع رنگدانه در یک ضایعه آغاز می شود و به مدت طولانی بدون تغییر باقی می ماند. پس از دوران بهبودی نیز ممکن است از دست دادن رنگدانه دوباره آغاز شده و باز هم متوقف شود. این چرخه می تواند به طور نامحدود ادامه داشته باشد. این افراد باید مراقب باشند تا میزان آسیب به پوست آن ها حداقل باشد. به دلیل این که احتمال ایجاد ضایعه جدید در محل آسیب بسیار است. هر آسیبی مانند برش، خراش و سایش می تواند موجب ایجاد ضایعه جدید شود.
بیماری لک و پیس چگونه تشخیص داده می شود؟
لک و پیس یک بیماری با قابلیت تشخیص کلینیکی است و برای تشخیص آن به انجام هیچ آزمایشی نیاز نیست. لکه های سفید ناشی از این بیماری را می توان در زیر نور لامپ های مخصوص معاینه (لامپ وود یا نور سیاه) با سهولت بیشتری مشاهده کرد.در بعضی از موارد ممکن است برای تشخیص این بیماری، نمونه برداری از پوست انجام شود. این نمونه برداری به ویژه در مراحل اولیه بیماری لک و پیس (برص) و یا در مورد لک و پیس های التهابی که واکنش های لنفاوی همراه با آن مشاهده می شود، انجام می گیرد. در زمان معاینه، سلول های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت ها) و رنگدانه های اپیدرمی در محل لکه هایی که در اثر این بیماری به وجود آمده باشند، مشاهده نمی شوند.ممکن است به منظور ارزیابی احتمال وجود سایر بیماری های خودایمنی یا سندرم های پلی گلاندولار، آزمایش های مربوط به خون از قبیل عملکرد تیروئید، مقدار ویتامین B12 و صفحه خود – آنتی بادی نیز انجام شود.عکس های کلینیکی برای ثبت میزان پیشرفت بیماری لک و پیس (برص) و تحت نظر داشتن وضعیت بیمار، مناسب است. ممکن است از عکس های دیجیتالی سریالی برای پیگیری مراحل این بیماری استفاده شود. شدت پیشرفت این بیماری را می توان بر اساس مساحت ناحیه ای از پوست که دچار تغییر رنگ شده است، درجه بندی و ثبت نمود.
علائم بالینی بیماری لک و پیس + نکات مهم
درمان گیاهی لک و پیس
متخصصان طب سنتی و استادان دانشگاه علوم پزشکی تهران برای درمان بیماری ویتیلیگو (پی سی یا برص) از یک داروی گیاهی جدید و مصرف خوراکی های خاص مانند فالوده سیب و انار و همچنین کنترل استرس و اضطراب بهره می برند.
برای درمان بیماری ویتیلیگو باید ابتدا بیمار به اصلاح مزاج خود پرداخته و مجموعه ای از دستورات تغذیه را رعایت کند. مبتلایان به بیماری ویتیلیگو باید طی این سه ماهه از خوردن ماهی ، ماست و دوغ پرهیز و ساعات غذایی خود را تنظیم کنند بطورمثال خوردن ناهار دیرتر از ساعت ۱۲ یا ۱۳ و خوردن شام دیرتر از ساعت ۱۸ یا ۱۹ نشود.
یکی از راه های دفع مواد و مواد بیماری زا که در بدن منجمد شده اند از طریق پوست است اما این ورزش نباید فقط به یک پیاده روی ساده محدود شود بلکه پیاده روی در حد دویدن به مدت ۲۰ دقیقه که موجب تعریق شود.
برای مبتلایان به بیماری ویتیلیگو حتما یک خواب با آرامشˈ ضروری است ؛ این بیماران با دیدن لکه های سفید دچار عصبانیت و نگرانی می شوند و این مساله خود چرخه معیوبی محسوب شده که موجب تشدید بیماری می شود.
بیماران برای از بین بردن اضطراب و داشتن خواب آرام ، قبل از خواب (یعنی ساعت ۲۱ یا ۲۲) باید فالوده سیب (یعنی سیب رنده شده همراه عسل و گلاب و عرق بیدمشک)، بخورند در این صورت بعد از یک ماه رنگ ضایعات پوستی این بیماران خودبخود بهتر می شود بدون اینکه داروی خاصی به آنان داشته باشیم.
احتمال دارد شیوع این بیماری با آغاز فصل سرد و خشک پاییز ، بیشتر شود بنابراین به بیماران توصیه می شود حداقل روزی یک انار شیرین بخورند چون انار کبد را تقویت می کند و بسیاری از بیماری های پوستی به ضعف کبد بستگی دارند.
گوشت و نخود کوبیده ، خون خوبی برای افراد فراهم می کند و داشتن ذخیره خونی و آهن خوب در بدن از ارکان درمان بیماری ویتیلیگو در طب سنتی به شمار می رود.همچنین مبتلایان بیماری ویتیلیگو باید در غذاهای خود از ادویه بی خطر زعفران استفاده کنند و حتما به برنج خود زعفران بزنند یا اینکه هنگام صبحانه یک لیوان شیر را با یک قاشق مرباخوری عسل و زعفران بجوشانند زیرا زعفران خاصیت رقیق کنندگی خون را دارد و خون رقیق و خوشرنگ به بدن کمک می کند تا رنگ لکه های پوستی را بازگرداند.
