دررفتگی Dislocation به حالتی میگویند که در آن دو سطحی که مفصل را تشکیل میدهند از یکدیگر جداشوند. به بیان دیگر دو استخوانی که یک مفصل را درست میکنند ارتباط آناتومیک خود نسبت به یکدیگر را از دست میدهند.گاهی اوقات سطوح مفصل کاملاً از هم جدا نمیشوند، گرچه وضعیت صحیح آناتومیک را نسبت به هم ندارند ولی کاملاً هم از هم جدا نمیشوند و قسمتهایی از سطوح مفصلی با هم در تماس باقی میمانند. به این حالت نیمه دررفتگی Subluxation میگویند.
علائم در رفتگی مفصل آرنج
دررفتگی کامل آرنج بسیار دردناک و بسیار آشکار است. بازوی تغییر شکل داده و ممکن است پیچ وتاب مشهودی در آرنج دیده شود.تشخیص دررفتگی جزئی یا نیمه دررفتگی آرنج می تواند دشوارتر باشد. معمولاً نیمه دررفتگی آرنج پس از یک حادثه اتفاق می افتد. ازآنجاکه استخوان های آرنج فقط مقداری جابه جاشده اند، استخوان ها می توانند خودبه خود تغییر مکان داده و ظاهری طبیعی به آرنج بدهند. در این حالت معمولاً آرنج نسبتاً خوب حرکت می کند، اما ممکن است همراه با درد باشد. ممکن است جلو یا پشت آرنج دچار کبودی شده باشد، احتمال دارد رباط ها کشیده یا پاره شده باشند. اگر رباط ها به طور کامل ترمیم نشده باشند، احتمال دارد در طی زمان، نیمه دررفتگی آرنج دوباره ظاهر گردد.
انواع در رفتگی آرنج
انواع مختلف دررفتگی آرنج که ممکن است رخ دهد:
- در کودکان دررفتگی سر استخوان رادیوس شایع ترین نوع دررفتگی است. این نوع دررفتگی به عنوان "آرنج دایه" و "سندرم آرنج کشیده شده" نیز شناخته می شود زیرا این نوع کشیدگی بیشتر زمانی اتفاق می افتد که فرد بزرگسال با گرفتن بازوهای کودک می خواهد او را بچرخاند.
- در نوجوانان و بزرگسالان جوان دررفتگی خلفی اولنا شایع ترین دررفتگی آرنج است که بسته به تعداد استخوان های درگیر ممکن است آسیب بسیار جدی باشد. دررفتگی پیچیده ممکن است پایان زندگی حرفه ای یک ورزشکار باشد.
علت ها و دلایل در رفتگی مفصل آرنج
در بزرگسالان شایع ترین علل دررفتگی آرنج عبارت اند از :
- زمین خوردن : زمین خوردن با دست باز می تواند استخوان بازو را از مفصل آرنج خارج کند.
- تصادف : برخوردی مشابه مورد بالا در این مورد نیز وجود دارد؛ هنگامی که مسافران به جلو پرتاب شده و با دست خود سعی می کنند ضربه را کاهش دهند.
در کودکان یا نوجوانان افتادن بر روی یک دست باز نیز یکی از علل شایع دررفتگی و نیمه دررفتگی آرنج می باشد.
در کودکان نو پا، این اتفاق زمانی می افتد که یک نیرو ی غیر قابل تحمل به آرنج باز وارد شود. علل این اتفاق عبارت اند از :
- بلند کردن ناگهانی کودک : بلند کردن یا تاب دادن کودک با گرفتن دست او می تواند باعث دررفتگی مفصل آرنج شود.
- کشیدن ناگهانی : گرفتن دست کودک به هنگامی که او از روی پله یا گهواره به پایین می پرد ممکن است باعث کشیده شدن ناگهانی دست او شده و منجر به دررفتگی گردد.
عوامل افزاینده خطر در رفتگی مفصل آرنج
- سن : آرنج کودکان نسبت به بزرگسالان از انعطاف پذیری بالا تری برخوردار می باشد. بنابراین دررفتگی مفصل آرنج در افراد جوان شایع تر از بزرگسالان خواهد بود.
- وراثت : برخی از افراد ، به صورت مادر زادی با رباط های شل تر از حالت عادی به دنیا می آیند.
- شرکت در فعالیت های ورزشی : بسیاری از در رفتگی های آرنج در اثر فعالیت های ورزشی ایجاد می شوند، به خصوص ورزش هایی که در آن ها آرنج وزن زیادی را متحمل می شود، مانند ژیمناستیک، می توانند خطر زیادی برای در رفتگی داشته باشند
تشخیص در رفتگی مفصل آرنج
پزشک کار را با یک معاینه شروع می کند. دررفتگی مفصل آرنج دست در همان معاینه قابل تشخیص است. در طول معاینه:پزشک با چک کردن نبض، بررسی طبیعی بودن حس دست و حرکت مچ و انگشتان، و همچنین بررسی طبیعی بودن جریان خون در دست، از سالم بودن عصب ها و شریان ها مطمئن می شود.سپس، از آرنج آسیب دیده عکس رادیولوژی گرفته می شود. گاهی اوقات شکستگی استخوان علائمی شبیه به دررفتگی دارد و بعضی از شکستگی ها هم همراه با دررفتگی مفصل آرنج دست رخ می دهند.
اگر پزشک احتمال بدهد که شریانی آسیب دیده است، برای درمان در رفتگی آرنج انجام آزمایش های دیگری مانند آرتریوگرام (گرفتن عکس رادیولوژی از یک شریان) را توصیه خواهد کرد.
دررفتگی آرنج یک آسیب دیدگی جدی است که باید برای درمان در رفتگی آرنج به اورژانس یا پزشک مراجعه کرد. در خانه هم می توانید روی آرنجتان یخ بگذارید. این کار به کاهش کمی از درد و تورم کمک می کند. البته، مهمتر از همه این است که به پزشک مراجعه کنید.
اگر چه بهترین کار این است که این آسیب دیدگی و دررفتگی آرنج توسط یک پزشک ارزیابی شود، اما در خانه هم می توانید با بررسی بعضی از علائم، از سالم بودن شریان ها و عصب های دستتان مطمئن شوید:
برای چک کردن شریان، پایین شست که به مفصل مچ دست متصل می شود را لمس کنید. در این حالت باید بتوانید نبضتان را احساس کنید. سپس، نوک انگشتانتان را فشار دهید. می بایست رنگ آن ها بپرد (سفید شوند) و در عرض سه ثانیه دوباره به رنگ صورتی طبیعی شان برگردند. اگر نتیجه هر کدام از این آزمایش ها غیرطبیعی بود فوراً به پزشک مراجعه کنید. اگر کودک یا شخص دیگری قادر به انجام این آزمایش ها نیستند، شما می توانید این کار را برایشان انجام بدهید.
از اطراف آرنج سه عصب می گذرند. در هر یک از عصب ها بخش هایی وجود دارد که به قدرت و حس نقاط مختلف دست مربوط می شوند. ابتدا برای چک کردن قدرت، در حالی که کف دستتان رو به پایین است و انگشتانتان را کشیده اید، مچ دستتان را رو به بالا تا حالت عمودی خم کنید (برای عملکرد عصب رادیال)، سپس انگشتانتان را از هم دور کنید (برای عملکرد عصب اولنار)، و بعد هم تلاش کنید با انگشت کوچکتان انگشت شستتان را لمس کنید (برای عملکرد عصب مدیان). اگر در انجام هر یک از این آزمایش ها مشکل دارید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
با لمس کردن تمامی سطح دست و بازویتان، تغییرات حسی یا بساوایی ایجاد شده در دستتان را بررسی کنید. اگر به هرگونه بی حسی دچار شده اید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
درمان دررفتگی آرنج و خود مراقبتی در منزل
دررفتگی آرنج یک آسیب دیدگی جدی است که به مراقبت های پزشکی نیاز دارد. در منزل روی آرنج یخ بگذارید. با این کار به کاهش درد و تورم کمک می کنید اما مهم ترین کاری که باید انجام دهید این است که به دکتر مراجعه کنید.برای بررسی عروق، شست خود را روی ابتدای مچ دست قرار دهید. شما باید نبض خود را احساس کنید. بالای انگشتان خود را فشار دهید، این قسمت از انگشتان باید سفید شوند و سپس ظرف مدت ۳ ثانیه به حالت اولیه خود بازگردند. اگر نتیجه هر یک از این آزمایش ها غیرطبیعی بود بلادرنگ به پزشک مراجعه کنید.
جا انداختن مفصل آرنج
یک متخصص در این زمینه آرنج شما را با پایین کشیدن مچ دست و اهرم کردن آرنج جا می اندازد. این کار بسیار دردناک است بنابراین قبل از جا انداختن آرنج داروهای مسکن قوی به شما داده می شود.
جانداختن بسته مفصل آرنج
اصلاح دررفتگی جانبی یا میانی با کشش طولی و خم کردن انجام می شود.
- روش پروین: بیمار طاق باز می خوابد به طوری که قسم بالایی بدن به طور کامل از تخت آویزان باشد، مچ دست برای چند دقیقه به سمت پایین کشیده می شود . اوکرانون به صورت دیستال می لغزد و بازو به آرامی بلند می شود. (روش ۱)
- روش ماین و گوگلی: ساعد ا ز تخت آویزان می شود، مچ دست به آرامی به سمت پایین کشیده می شود، اولکرانون با دست مخالف در محل خود قرار می گیرد. (روش ۲)
اسپلینت
پس از این که آرنج شما جا انداخته شد،پزشک از آن به وسیله اشعه ایکس عکس برداری می کند و سپس با استفاده از اسپلینت آرنج شما را به صورت خم نگه می دارد. اسپیلینت یک L”” پشت آرنج شما می سازد. این اسپلینت از گچ یا فایبر گلاس ساخته شده است. هدف از استفاده از آن جلوگیری از حرکت دست از ناحیه آرنج است. معمولاً دست شما در یک اسلینگ قرار داده می شود تا شما راحت تر بتوانید اسپلینت را نگه دارید.
درمان های جراحی دررفتگی مفصل آرنج
درصد زیادی از دررفتگی های آرنج به عمل جراحی نیاز ندارند. به هر حال درصد کمی از موارد برای کمک به جا افتادن آرنج و ترمیم رباط های آسیب دیده به عمل جراحی نیاز دارند.
درمان های جراحی عبارتند از:
- جا انداختن بسته: جا انداختن بسته روش درمانی مبتنی بر جراحی است که برای اصلاح مفصل آرنج و جا انداختن آن بدون ایجاد شکاف انجام می شود. این فرایند می تواند تحت بیهوشی عمومی، بیهوشی ستون فقرات یا از طریق مصرف آرام بخش با شل کننده عضلات انجام شود.
- جا انداختن باز و ترمیم داخلی: جا انداختن باز یک عمل جراحی برای جا انداختن استخوان شکسته و قرار دادن آن در محل درست خودش است. سخت افزارهای جراحی (مانند پلیت ها، پیچ ها و میله ها) برای ثابت کردن استخوان شکسته در زیر پوست مورد استفاده قرار می گیرند. این عمل فقط در مواردی که استخوان شکسته باشد انجام می شود.
توان بخشی دررفتگی مفصل آرنج
بیماران پس از تکمیل فرایند بهبودی باید در برنامه های توان بخشی برای بازیابی قدرت و دامنه حرکات آرنج شرکت کنند. تمرینات تقویتی باید پس از بهبودی آغاز شوند. آرنج ممکن است پس از بازگشت به ورزش باندپیچی شود.
بنابر این می توان گفت دررفتگی مفصل آرنج زمانی رخ می رهد که استخوان های تشکیل دهنده ی مفصل آرنج، از جای خود خارج شوند. این اتفاق معمولا زمانی می افتد که فرد با دست باز به زمین بخورد. مفصل آرنج در بزرگسالان پس از مفصل شانه دومین مفصل با شانس بالای دررفتگی بوده و در کودکان اولین مفصل می باشد.
در رفتگی مچ دست چیست؟
