افتادگی رکتوم یا پرولاپس رکتوم یا راست روده یک بیماری پزشکی است که در آن راست روده به مقعد فشار وارد می کند. به عبارتی افتادگی رکتوم به حالتی گفته می شود که در آن یک برآمدگی از راست روده از طریق مقعد بروز پیدا می کند.راست روده آخرین قسمت روده بزرگ محسوب می شود و مقعد شکافی است که از طریق آن مدفوع از بدن خارج می شود.
افتادگی رکتوم حدود ۲.۵ نفر از ۱۰۰۰۰۰ نفر را درگیر می کند. زنان بالای ۵۰ سال شش برابر بیشتر از مردان در معرض این بیماری هستند. در کودکان، معمولاً در سنین نوزادی تا ۴ سالگی، که یک بیماری زمینه ای زمینه ای دارند، رخ می دهد.افتادگی رکتوم ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. موارد خفیف اغلب بدون جراحی قابل درمان هستند. موارد شدید ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
افتادگی راست روده یا پرولاپس رکتوم بیماری است که در آن راست روده شروع به حرکت و افتادن به سمت بیرون از مقعد می کند. برای درک تفاوت بین هموروئید و افتادگی روده مهم است که آناتومی و محل قرار گیری راست روده و مقعد را بدانیم.
راست روده قسمت انتهایی روده بزرگ می باشد که بین کولون سیگموئید و مقعد قرار گرفته است. راست روده با حدود 12-15 سانتی متری طول، شکل کیسه ای مانند دارد و در درجه اول به عنوان مخزن ذخیره مدفوع عمل می کند ولی مقعد دهانه یا کانالی است که در حدود 4 سانتی متر طول دارد و در واقع دریچه ای است که از طریق آن مدفوع از بدن خارج می شود.
افتادگی کامل روده
راست روده با حمایت عضله کف لگن و رباط ها در جای خود ثابت نگه داشته می شود. زمانی که این عضلات و اتصالات طبیعی به دلایلی مانند افزایش سن، بارداری، یبوست و فشار طولانی مدت در هنگام اجابت مزاج ضعیف و سست می شوند، باعث سر خوردن راست روده به سمت مقعد می شود. زمانی که تمام دیواره راست روده تا حدی سست شود که از بیرون مقعد قابل رویت است به آن افتادگی کامل روده ( Full-thickness ) می گویند.
افتادگی جزئی روده
اما زمانی که فقط لایه مخاطی راست روده شل شده و به سمت کانال مقعد سقوط کند به آن افتادگی جزئی راست روده (Partial-thickness ) گفته می شود. موکوس یا لایه مخاطی است که سطح داخلی راست روده را می پوشاند و چون به اندازه کافی ضخامت ندارد به ندرت از مقعد بیرون می زند. افتادگی جزئی راست روده در مراحل ابتدایی آن با هموروئید داخلی که از مقعد بیرون زده اشتباه گرفته می شود.
علل افتادگی روده
به طور کلی تاکنون علت اصلی افتادگی راست روده مشخص نشده است اما علل های متعددی در شکل گیری پرولاپس نقش دارند.
- زایمان طبیعی سخت
- زایمان های مکرر
- یبوست های مکرر
- آسیب عصبی
- صدمه دیدن نخاع
- تضعیف اسفنکتر مقعدی
- جراحی لگن
- ضعف های ژنتیکی
- رژیم غذایی نامناسب (فاقد پروتئین)
- کم کاری تیروئید
علائم افتادگی روده
از علایم پرولاپس رکتوم که به مرور زمان مشخص می شود، یکی از ابتدایی ترین علایم افتادگی روده برآمده شدن در مقعد بوده که در شخص به شکلی احساس می شود که انگار بر روی توپی نشسته است.
- بسته شدن مجرای خروجی
- خونریزی روده
- دیده شدن توده از مقعد
- دفع تکه تکه ای مدفوع
- تخلیه نشدن کامل مدفوع
- اسهال و یبوست
- احساس سنگینی در لگن
- درد مقعد
- ترشحات مخاطی
- عدم کنترل مدفوع در موقع راه رفتن و خندیدن و نشستن
راه های تشخیص افتادگی روده
تشخیص افتادگی روده به وسیله معاینه و شرح حال کامل قابل شناسایی و بازبینی است. که با در نظرگرفتن پرولاپس که نوعی بیماری در سن بالاست اتفاق می افتد احتمال این اختلال گوارشی و سرطانی روده از قبل آزمایش کولونوسکوپی صورت می گیرد. که در حقیقت پزشکان از راه کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی که در بخش آندوسکوپی است برای تشخیص استفاده می کنند.
در روش کونولوسکوپی لوله ای باریک و منعطف درون مقعد قرار می گیرد که زخم قسمت های ملتهب در وضعیت روده بزرگ مورد بررسی قرار می دهد. در سیگموئیدوسکوپی رکتوم متصل به مقعد بررسی می شود. به واسطه سیگموئیدوسکوپی با یک سوم انتهایی روده بزرگ قابل مشاهده است در صورتی که کونولوسکوپی تمامی تغییرات را مورد وارسی قرار می دهد. برای انجام سیگموئیدوسکوپی پزشک مربوطه روده بزرگ را برای مشاهده و شفافیت تخلیه می کند.
درمان افتادگی روده
بهترین شیوه ی درمان افتادگی روده از طریق جراحی شکم یا مقعد امکان پذیر است. البته جراحی در موارد اورژانسی صورت می گیرد که در طی آن روده ی بیرون زده از مقعد یا روده ی داخل لگن قطع می شود.جراحی رکتوم روده تنها به دو شیوه ی جراحی شکم یا جراحی از مقعد امکان پذیر است. لازم به ذکر است با جراحی، از افتادگی روده ها جلوگیری به عمل می آید.انتخاب نوع جراحی به شرایط سنی، جنسیت، سابقه بیماری و شدت عارضه ی رکتوم بستگی دارد. علاوه براین، پزشک مربوطه عواملی از قبیل عوارض جانبی، احتمال وقوع مجدد و تاثیر جراحی را در نظر می گیرد.رایج ترین جراحی های پرولاپسی مقعد ترانس ابدومینال و پرولاپس رکتال هستند. جراحی نوع اول از طریق شکم و جراحی نوع دوم به واسطه ی سوراخ آنال صورت می گیرد.در جراحی پرولاپس رکتال، روده ی بیرون افتاده را از سوراخ آنال خارج می کنند و با حذف قسمتی از سیگموئید، بقیه ی روده را به کولون بخیه می زنند. این نوع جراحی گسترده ترین عمل برای افتادگی رکتوم است که برای افراد بزرگسال مناسب می باشد.
عوارض پس از جراحی رکتوم روده
بروز عفونت، خونریزی و اختلال های بیهوشی از عوارض رایج جراحی هستند. اما خطراتی که بیمار را پس از جراحی پروپلاپس مقعد تهدید می کند، شامل:
- بازگشت و عود کردن پروپلاپس مقعدی
- اختلال در ادرار
- نشت مدفوع
- لخته شدن خون در داخل شکم
- حمله قلبی
- افزایش یبوست
در شرایط غیر اورژانسی نیز مصرف فیبر(سبزیجات، میوه ها، غلات سبوس دار)، انجام فعالیت های ورزشی، مصرف مایعات، کاهش تعداد دفعات دفع، اصلاح رژیم غذایی و درمان ملین انجام می شود. درمان ملین حاکی از مصرف میوه هایی دارد که در درمان یبوست موثر هستند. گیاهان دارویی از قبیل سنا، ریواس، ارجنگ، ریشه گل ختمی، بارهنگ خواص ملینی دارند.
در مورد التهاب فاسیای کف پا چه می دانید؟
