دندان اضافی چیست؟
هایپردنت یا هایپردنتی (Hyperdontia ) به رویش دندان اضافی که در حالت عادی نباید وجود داشته باشد، گفته می شود. در حالت طبیعی تعداد دندان های شیری ۲۰ عدد و تعداد دندان های دائمی ۳۲ عدد است. دندان های شیری به دندانهای اولیه گفته می شود که از زمان نوزادی شروع به رویش و بیرون زدن از لثه می کنند و در سنین مدرسه به تدریج افتاده و با دندان های دائمی جایگزین می شوند. معمولاً در سن ۲۱ سالگی تمامی دندان های دائمی بیرون زده اند. به وضعیتی که در آن تعداد دندان های شیری بیش از ۲۰ یا تعداد دندان های دائمی بیش از ۳۲ عدد باشد، دندان اضافی گفته می شود.
دندان اضافی در حدود یک در صد تا چهار در صد از جمعیت اتفاق می افتد و نسبت آن در مردان به زنان دو به یک می باشد.غالب موارد دندان اضافی محدود به یک دندان می شود اما گاهی اوقات ممکن است چند ردیف دندان بیرون بزند.شناسایی دندان اضافی باید هر چه زودتر انجام شود چرا که دندان اضافی مشکلات زیبایی و عملکردی برای فرد ایجاد می نماید.
دندان های اضافی در اصل مشکلات بالینی ایجاد می کنند که معمولاً درمان آنها در صورت امکان کشیدن دندان می باشد.ممکن است دندان اضافی مانعی بر سر راه بیرون زدن دندان های مجاور ایجاد کندو باعث بهم ریختگی و شلوغی دندانها شود که در این صورت اگر درمان زود هنگام انجام نشود،باید در آینده با درمان ارتودنسی وضعیت اصلاح شود.همچنین عدم درمان به موقع دندان اضافی ممکن است منجر به ایجاد کیست یا تومور شود.
دندانی اضافی ممکن است مانع بیرون زدن نرمال دندان های دائمی شده یا حتی به آنها جوش بخورد.در چنین شرایطی دندان ها ممکن است در معرض تجزیه و فروپاشی قرار بگیرند. دندان اضافی باعث کج شدن دندان های دیگر شده و در نتیجه جویدن غذا را مشکل می سازد.اگرچه دندان های اضافه ممكن است در هر ناحیه از فک دهان دیده شوند، ولی میزان وقوع آن ها در مناطق خاصی بیشتر است. آن ها در فك بالا بیشتر از فك پایین هستند (۹۰ درصد در فك بالا و ۱۰ درصد در فك پایین).
تاخیر در درمان ارتودنسی
انواع دندان اضافی
دندانی اضافی در هر بخشی از قوس دندانی ممکن است اتفاق بیفتد اما غالباً به صورت دندان دائمی در موقعیت دندان های جلویی کناری در فک بالا (ماگزیلاری) دیده می شود. پس از آن شایع ترین موارد دندان اضافی مربوط به دندان های آسیاب بزرگ فک بالا و پایین می باشد. معمولاً دندان اضافی به صورت دندانهای عقل نهفته اضافی رویش می کند. به دندان جلویی اضافی ماگزیلاری مزیودنس و به چهار دندان آسیاب بزرگ اضافی دیستودنس یا دیستومولر گفته می شود. دندان اضافی شیری که اندکی پس از تولد دیده می شود، دندان ناتال یا زایشی نام دارد.
علل و میزان شیوع مشکل دندان های اضافه
- این مشکل در 15/0 تا 9/3 درصد از کل جمعیت شایع است.
- علت بروز این مشکل کاملاً مشخص نیست.
- هرچند بروز این مشکل می تواند ارثی باشد، با این حال هنوز هیچ الگوی وراثتی مناسبی برای آن وجود ندارد.
- وقوع این مشکل در مردان دو برابر بیشتر از زنان است.
- بر اساس یک نظریه، دندان اضافه می تواند از یک جوانه ی دندان ثالث در دنتال لامینا یا از جوانه ی یک دندان دائمی رشد کند.
- بر اساس نظریه ی بیش فعالی، دندان اضافی در اثر فعالیت بیش از حد دنتال لامینا ایجاد می شوند.
- این مشکل اغلب با اختلال شکاف لب و کام، سندروم گاردنر و سندورم کلیدوکرانیال دیسپلازی همراه است.
- 2/22 درصد از بیمارانی که از اختلال شکاف لب و یا کام رنج می برند، شاهد رشد دندان های اضافی در نواحی آسیب دیده هستند.
- وجود چندین دندان اضافه ی نهفته، یکی از نشانه های سندروم گاردنر است.
- احتمال بروز مشکل دندان های اضافی در بیماران مبتلا به کلیدوکرانیال دیسپلازی ، 22 درصد در منطقه دندان های پیش برواره ای و 5 درصد در منطقه دندان های آسیا است
