آرتریت یا التهاب مفاصل یکی از رایج ترین علائم بیماری های اسکلتی و مفصلی است که مشخصه اصلی همه آنها ملتهب شدن و درد و خشکی مفصل می باشد. التهاب مفاصل بیش از 200 نوع مختلف دارد که از مهم ترین آنها می توان به آرتریت روماتوئید اشاره کرد.به محل اتصال دو استخوان به یکدیگر مفصل گفته می شود که این استخوان ها از دو طرف توسط رباط ها به یکدیگر متصل می شوند. در تمام مفصل ها بر روی قسمتی از استخوان لایه بافتی صاف و لغزنده ای به نام غضروف قرار دارد که موجب می شود استخوان ها به راحتی و با کمترین اصطکاک حرکت کنند.در صورتی که آسیبی به مفصل وارد شود و یا یک عامل عفونی به درون مفصل نفوذ کند بدن در طی یک واکنش طبیعی شروع به مقابله با این آسیب ها می کند تا بدین طریق به ترمیم آسیب دیدگی بپردازد و همین عامل موجب ملتهب شدن مفصل و بروز دردهای در مفصل می شود.التهاب مفاصل، بیماری شایعی در بین رده ی سنی ۶۵ سال به بالاست، اما امکان ابتلا به آن در تمام سنین و حتی کودکی نیز وجود دارد.
مفصل چیست و چگونه عمل می کند؟
مفصل به ناحیه ای گفته می شود که دو یا چند استخوان مانند انگشتان ، زانو ها و شانه ها با یکدیگر تلاقی دارند و مفصل، استخوان ها را در جای خود نگه داشته و به آن ها اجازه می دهد تا آزادانه در محدوده خود حرکت کنند .
بیشتر مفاصل بدن ما به وسیله یک کپسول قوی احاطه شده اند که این کپسول پر از مایعی غلیظی است که به روانکاری مفصل کمک می کند. این کپسول ها استخوان های ما را در جای خود نگه می دارند و آن ها این کار را با کمک رباط ها انجام می دهند.
انتهای استخوان ها داخل مفصل با غضروف پوشانده شده اند که این یک لایه صاف اما سخت است که باعث می شود، استخوان ها در حین حرکت بر روی یکدیگر بچرخند .اگر بخواهیم استخوانی را جا به جا کنیم ، مغز ما سیگنالی به عضله می فرستد و سپس استخوان با کمک تاندون می چرخد و بنابراین عضلات نقش مهمی در حمایت از مفصل دارند .
علل تورم مفصل
تورم مفصل، بزرگ شدن یک یا چند مفصل است که بر اثر ازدیاد مواد مایع درون مفصل ایجاد می شود. ورم بر اثر هر گونه آسیب دیدگی مانند شکستگی استخوان ها یا بیماری هایی مانند آرتروز وعفونت ایجاد می شود. این مواد مایع می تواند خون، چرک یا ترشحات باشد.علاوه بر آسیب دیدگی ها، بیماری آرتروز یکی از رایجترین دلائل ورم استخوان ها است. آتروز معمولا روی مفاصلی که حرکات مکرر و دائمی انجام می دهند مانند مفصل زانو، لگن، انگشتان و آرنج تاثیر می گذارد و حتی ممکن است، روی همه مفاصل تاثیر گذار باشد. علت های افزایش مایع درون مفصل :
- همارتروز: شکستگی استخوان، پارگی رباط، منیسک ، بافت سینوویوم ، ضربه مختصر به مفصل فرد ابتلا به هموفیلی سبب بروز خونریزی درون مفصل می شود . به علت های خونریزی درون مفصل همارتروز Hemarthrosis میگویند.
- کشیدگی و آسیب بافت سینوویال: کشیدگی و آسیب بافت سینوویال به دلیل پارگی های منیسک زانو سبب ترشح بیشتر مایع مفصلی می شود.
- تومورهای بافت سینوویال: تومورهای بافت سینوویال و التهاب بافت سینوویال از علت های ترشح مایع مفصلی است .
آرتریت یعنی چه؟
اگر مفصل به هر علتی دچار آرتریت شود بافت سینوویال ملتهب می شود و مایع زیادی را ترشح می کند.آرتریت سبب التهاب مفصل در بافت سینوویال می شود. التهاب بافت سینوویال سبب ترشح مایع مفصلی می شود و یا ممکن است مقدار ترشح و تولید مایع مفصلی طبیعی باقی بماند اما خواص و جنس مایع مفصلی تغییر کند.
مهمترین علل آرتریت مفاصل :
آرتریت یا استئوآرتریت از علل آرتریت مفاصل است .روماتیسم مانند آرتریت روماتوئید، تب روماتیسمی، اسپوندیلیت انکیلوزان، آرتریت پسوریازیسی، لوپوس نیز از مهمترین علل آرتریت مفاصل می باشد .از مهمترین علل آرتریت مفاصل بیماری های متابولیک مثل نقرس می باشد .عفونت های مفصلی مانند عفونت های چرکی، عفونت های سل، عفونت های ویروسی نیز موجب ابتلا به آرتریت مفاصل خواهد شد.رشد بافت سینوویال در بیماری هایی مثل روماتیسم مفصلی، عفونت سلی و یا تومورهای سینوویال نیز از علل ابتلا به آرتریت است. بزرگ شدن استخوان مفصل در آرتریت از علل آرتریت مفاصل است. در برخی از مواقع خود مفصل مشکلی ندارد و ورم مفصل به علت ورم بافت های اطراف آن می باشد مانند:
- تورم بورس های اطراف مفصل و ایجاد بورسیت
- تورم پوست اطراف مفصل مانند آلرژی و حساسیت
- تومور های اطراف مفصل مانند گانگلیون در مچ دست
- تنوسینوویت مانند بیماری دکرون در مچ دست
- شانه های آرتریت یا ورم مفاصل
چند حقیقت مهم درمورد التهاب مفاصل
چند نکته ی مهم درخصوص این بیماری:
- التهاب مفاصل بیش از ۲۰۰ نوع مختلف دارد و شامل لوپوس و آرتریت روماتوئید نیز می شود.
- بیماری التهاب مفاصل علائم زیادی دارد و حتی می تواند توانایی فرد را برای انجام کارهای روزمره، تحت تأثیر قرار دهد.
- فعالیت فیزیکی تأثیر مثبتی بر کنترل این بیماری دارد و می تواند موجب بهبود درد، عملکرد بدنی و همچنین سلامت ذهنی در افراد بیمار گردد.
- عوامل مؤثر در ایجاد آرتریت شامل آسیب مفصلی، متابولیسم غیرطبیعی، آرایش ژنتیکی، بروز عفونت ها و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود.
- هدف از درمان، کنترل درد، کاهش آسیب به مفاصل و بهبود یا حفظ کیفیت زندگی است. کنترل این بیماری از طریق داروها، فیزیوتراپی، آموزش و حمایت بیمار انجام می شود.
عفونت مفصل در چه کسانی بیشتر ایجاد میشود؟
عفونت مفصلی در هر کسی و با هر سنی امکانپذیر است ولی در افراد زیر احتمال بروز آن بیشتر است
- در کسانی که مبتلا به دیگر انواع التهاب مفصل هستند مثلا در مبتلایان به روماتیسم مفصلی احتمال بروز عفونت چرکی مفصل بیشتر است
- در آسیب اخیر به مفصل بدنبال ضربه
- وجود مفصل مصنوعی در بدن
- عمل جراحی اخیر در مفصل
- کاهش سیستم ایمنی بدن مانند ابتلا به ایدز، دیابت و یا نارسایی مزمن کبد یا کلیه
- معتادان تزریقی
- ابتلا به بیماری سوزاک یا گنوره
- در مبتلایان به استئومیلیت یا عفونت استخوان
بیماری تنگی نفس و نکات مهم پیرامون آن
