عزت نفس و اعتماد به نفس چه تفاوتی دارند؟

عزت نفس چیست؟

عزت نفس یعنی ارزشمند دانستن خود. بعد نیست اینجا یک تعریفی هم از ویکی پدیا ارائه دهیم . عزت نفس یا حرمت نفس (به انگلیسی: Self-esteem)، اصطلاحی در روانشناسی است که بازتاب ارزیابی یا برآورد یک فرد از ارزشهای خود می باشد. عزت نفس، باور و اعتقادی من همیشه در کلاسهایم که موضوع عزت نفس است می گویم یک آینه بردارید و حال خودتان را نگاه کنید و بگوئید که خودتان را چگونه می بینید و چه تصوری از خودتان دارید یا بهتر بگوییم: عزت نفس یعنی اینکه خودتان را چقدر دوست می دارید و چقدر به خودتان روی خوش نشان می دهید. خودتان را یک فرد شکست خورده و افسرده می بینید یا یک فرد موفق و تلاشگر …کلمه ی «self steem» در انگلیسی، از کلمه ی لاتین «aestimare» به معنی «سنجش، ارزش گذاری، تخمین یا ارزیابی» ریشه می گیرد. بنابراین، عزت نفس یعنی اینکه چقدر برای خودتان ارزش قائلید . عزت نفس یعنی میزان رضایت از خود ..البته این رضایت از خود به این معنی نیست که ما از خودمان صددرصد راضی باشیم و هیچ تلاشی برای تغییر خود انجام ندهیم .

عزت نفس از خود متشکر بودن نیست و با خودخواهی فرق دارد، عزت نفس به معنای داشتن یک تصویر خوب از خود است . عزت نفس یعنی به همان اندازه که برای خود احترام قائلید برای اطرافیان هم ارزش قائل هستید. اعتماد به نفس از عزت نفس سرچشمه می گیرد .نکته حائز اهمیت این است که اعتماد بنفس بالا لزوما همراه با عزت نفس بالا نیست. به عنوان مثال، مریلین مونرو، بازیگر مشهور امریکایی، باوجود اینکه بازیگری توانا، جسور و با اعتماد بنفس بود، حتی در دوران شهرت نیز از مشکل عزت نفس ضعیف رنج می برد. من همیشه در کلاس عزت نفسم این موضوع را مطرح می کنم که اعتماد به نفس شما با توجه به یکسری پارامترها از بیرون قابل سنجش است ولی آیا در مورد عزت نفس هم همینطور است ؟ یعنی از بیرون قابل سنجش است ؟ پاسخ خیر ..چون عزت نفس یک حس درونی است ، حس ارزشمندی ، حس خودباوری ، دوست داشتن خود و ….

اعتماد بنفس چیست؟

اعتماد بنفس یعنی اینکه شما با توجه به مهارتهایتان در حوزه های خاص به توانمندی های خودتان باور و اطمینان داشته باشید. در بسیاری موارد، افرادی که در حوزه ی خاصی به مهارت و تخصص دست می یابند، در همان حوزه از اعتماد بنفس بالاتری برخوردار می شوند. اعتماد بنفس کلیِ فرد نیز به موجب موفقیتش بهبود پیدا می کند. گاهی ممکن است فرد در حوزه ای خاص احساس اعتماد بنفس کند، اما در حوزه ای دیگر اعتماد به نفس نداشته باشد . مثلاً فردی یک فروشنده قابل است و هنگام صحبت با مشتری با اعتماد به نفس بالا صحبت می کند و در این کار مهارت بالا دارد ، اما ممکن است همین فرد وقتی بخواهد مقابل یک جمع بزرگتر صحبت کند مهارت لازم را نداشته باشد و حتی استرس زیادی بگیرد.

تفاوت عزت نفس با اعتماد به نفس

هرچند ما در تئوری برای عزت نفس و اعتماد به نفس تعاریف کاملاً متفاوتی داریم ولی واقعیت آن است که در روانشناسی بالینی تفاوت کاملا مشخص و دقیقی بین دو مقوله عزت نفس و اعتماد به نفس وجود ندارد. دلیل اصلی آن هم به خاطر این بوده که عزت نفس و اعتماد به نفس آن چنان در هم تنیده و لابه لای هم هستند که مثل یک قاشق مخلوط نمک و شکر، هرچند دو عنصر کاملاً متفاوت و مشخصی هستند، اما جدا کردن آن ها هنگام کار بر روی روان و کارکرد ذهن بسیار سخت می کند.

اعتماد به نفس اطمینان ، باور و اعتماد یک شخص به توانایی های خویش برای رسیدن به مجموعه ای از رویاها و اهدافش است در حالیکه عزت نفس درک و ارزیابی فرد از توانایی هایش برای تسلط و کنترل شرایط است. اعتماد به نفس ایمان و باور به مهارت های خود برای غلبه یافتن بر ترس ها و مبادرت به اقدام و عمل است و عزت نفس یک بستر آماده و مساعد برای پرورش و باروری مهارت ها است. اعتماد به نفس شامل مجموعه ای از باورها و عقاید فرد درباره خود می شود و ممکن است خوب تلقی شوند یا بد ولی قضاوت درباره خوب یا بد بودن آن ها و توجه بر نقاط ضعف یا قوت برای ارائه چنین ارزیابی در قلمرو عزت نفس است.

کمبود عزت نفس چه پیامدی را به دنبال دارد؟

کمبود عزت نفس، ریشه ی بسیاری از مشکلات رفتاری و ذهنی ماست. اگر چه نمی توان به عزت نفس به عنوان داروی معجزه آمیز برای رفع همه ی مشکلات نگاه کرد، اما واقعیت این است که اگر افزایش عزت نفس را کمی دقیق تر و عمیق تر بررسی کنیم، در بسیاری از مشکلات و چالش های زندگی شخصی و شغلی خود، می توانیم ردپای عزت نفس را به عنوان یکی از ریشه ها ببینیم.

کمبود عزت نفس باعث می شود به جای مقایسه ی وضعیت امروز خودمان با گذشته ی خودمان، به صورت دائمی مشغول مقایسه ی خودمان با اطرافیان باشیم. اگر چه به عنوان شعار، همه بلدند از این حرف ها بزنند، اما برای پیدا کردن کسانی که جرات و توانمندی دارند که خود را با دیگران مقایسه نکنند یعنی عزت نفس سالمی دارند، باید چراغ در دست بگیرید و دور شهر بگردید و آخر کار هم، احتمالاً ناامید به خانه بازگردید.

اعتماد به نفس کاذب

اعتماد به نفس کاذب یعنی نشان دادن قدرت و موقعیتی که برگرفته از مهارتها و استعدادهای مفید و واقعی فرد نیست. افرادی که اعتماد به نفسی کاذب دارند معمولا افراد باهوشی هستند که با مغلطه، سفسطه و خود بزرگ نمایی سعی در جلب اعتماد، تایید، و تحسین دیگران دارند. این افراد ناتوانی و بی عرضگی های خود در ارتباط موثر و پایدار با خانواده و همسر، کار و تحصیل را پشت مقصر دانستن دیگران، بد شانسی، و بد رفتاری و حق نشناسی دیگران نسبت به خود قایم می کنند. در عوض بابت موفقیت هایی که دیگران مسبب واقعی آن موفقیت ها هستند به خود اعتبار و ارزش داده و بدین وسیله تأیید و تحسین دیگران را جلب می کنند.

تفاوت عزت نفس با غرور

عزت نفس چیست و چه نقشی در زندگی دارد؟

درباره تفاوت عزت نفس با اعتماد به نفس صحبت کردیم. حال تفاوت عزت نفس و غرور..

من زمانی عزت نفس بالا دارم ، خودم و توانمندی هایم را باور دارم و برای خودم ارزش قائل هستم و در عین حال برای اطرافیانم هم ارزش قائل خواهم بود. حال آنکه فرد مغرور می خواهد خودش را به بقیه ثابت کند و برتری خود را به آنها به نوعی نشان دهد و حتی گاهی باعث تخریب آنها شود چون از درون تهی است و در حقیقت خود را ارزشمند نمی داند.

یک راهکار عالی برای افزایش عزت نفس

بهترین راهکار برای بالا بردن عزت نفس یا حرمت نفس یک جامعه این است که در نظام باورهای جامعه ، این فرهنگ را به مهم ترین عقیده و باور تبدیل کنیم که " من شایسته و خوبم همانطور که تو شایسته و خوبی" و این جمله مصداق بارز سلامت عزت نفس است پس هر روز صد بار و بلکه هزار بار تکرار کنید:

من خوب ، صمیمی و دوست داشتنی هستم

تکرار همین یک جمله، یک راهکار عملی امتحان شده برای افزایش عزت نفس شماست.

عزت نفس سالم یعنی من با تو و تو با دیگران برابر هستیم. موضوع اصلی بودن من و تو است، و اینکه تو خود را نه خوب بدانی و نه بد، نه بالاتر و نه پایینتر از من یا دیگران . پس در ارتباط با دیگران، من که برابر با دیگران هستم حتما مورد علاقه دیگران هم خواهم بود چون نه برترم و نه بهتر و نه بدتر. در واقع به نظر من، پایه و اساس حرمت نفس یا همان عزت نفس، بر خوب بودن من و تو و ارتباط بین من و تو استوار است. من ممکن است کار بد هم بکنم، ولی خیلی کم و بیشتر اشتباه می کنم ولی حتی در زمان اشتباه کردن هم همچنان خوبم. چهارچوب حرمت نفس هم در پذیرش این موضوع شکل و قوام می گیرد که در ارتباطات انسان ها من و تو هر دو خوب و دوست داشتنی هستیم. پس در شرایط تعریف شده برای عزت نفس، ما تمایل به ارتباط با دیگران داریم و از آن لذت می بریم، نه صدمه می زنیم و نه صدمه می بینیم.

یک راهکار عالی برای افزایش اعتماد به نفس

افزایش اعتماد به نفس یعنی ایجاد ویژگی هایی در شیوه تفکر و عملکرد، به گونه ای که فرد از عهده کارها به خوبی برآید و در شغل و ارتباطات خود نقش موثرتر و کارایی بهتری نسبت به سابق داشته باشد. افزایش اعتماد به نفس یعنی کیفیت کارایی ذهنی و عملی او در مواجه با کارها افزایش پیدا کند و بهترین راهکار برای افزایش اعتماد به نفس این است که من کار خوب خودم را انجام بدهم و نظر دیگران هرگز برایم مهم نباشد.

چکار کنم عزت نفسم بره بالا؟

خودآگاهی چه تاثیری بر عزت نفس و اعتماد به نفس دارد؟

خودآگاهی از اجزای کلیدی یک تجربه درمانی موفق در حوزه تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس است که به داشتن شناخت و اطلاعات مشخص، استوار و پایدار راجع به خود ، پذیرش خود و ویژگی های منحصر به فرد خود منجر می گردد. شخص تفاوت های فردی خود را با دیگران دریافته و به ویژگی های منحصر به فرد خود آگاه می شود.

آیا می توانید بگویید که صرفا با داشتن یک اراده راسخ می توان عزت نفس را افزایش داد و آیا تنها با اراده و بدون داشتن باورهای مثبت می توان دست به اقدام و عمل زد؟