سویق یکی از مواد غذایی انرژی زا است که از حبوباتی مانند عدس، گندم، برنج، جو و بسیاری دیگر از میوه ها بدست می آید که خواص غذایی و دارویی بسیاری دارد و در طب قدیم ایران و طب اسلامی، برای رفع درد و درمان بیماری ها مصرف آن بسیار توصیه شده است. در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک به طرز تهیه سویق و انواع سویق و خواص آن می پردازیم.
سویق چیست؟
«سویق» یا «صویق» یک پودر تهیه شده از غلات یا حبوبات است که تفت داده می شود و در فارسی قدیم به آن «پِست / پَست» می گفته اند. سویق خواص فراوانی برای سلامتی دارد و برای درمان برخی از مشکلات و بیماری ها می توان از آن استفاده کرد.
کاربرد سویق چیست؟
بر اساس توصیه های طب سنتی و طب اسلامی از سویق می توان در برخی مواقع به عنوان دارو و در برخی مواقع به عنوان غذا و یا مکمل های غذایی استفاده کرد. در منابع طب ایرانی و اسلامی، توصیه شده است که از سویق ها به عنوان مکمل غذایی و یا پودری مخلوط در غذا برای کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و کهنسالان و حتی زنان باردار استفاده شود.
تفاوت سویق با قاووت
قاووت، که به آن قُوَّتو، قُویت یا قُبیت نیز می گویند، با سویق تفاوت هایی دارد. در قاووت ها از شیرین کننده ها و طعم دهند ه ها (مثل قند و شکر و هل) استفاده می شود اما سویق ها مواد اضافی ندارند. قاووت ها اکثراً تفت داده نمی شوند اما سویق تفت داده می شود. قاووت را به عنوان صبحانه. میان وعده یا وعده پایانی شب می توان میل نمود اما برخی سویق ها را تنها برای درمان می توان استفاده کرد.
سویق، خوراکی تازه به بازار آمده یا عجیب و غریبی نیست! این ماده غذایی خوشمزه و ساده آرد تفت داده شده نباتات بخصوص غلات و حبوبات است، که کیفیت مواد غذایی را تا بالاترین حد ممکن نگه می دارد و سرشار از خواص مفید برای تمام سنین بخصوص کودکان است. در فارسی قدیم به آن پِست یا پَست می گفتند و در زبان عربی و امروزه به آن سویق یا صویق می گویند. در ادامه با انواع سویق و خواص آن ها از جمله خواص سویق نخود، سویق گندم، سویق کودک و… در طب سنتی آشنا خواهیم شد.
در طب سنتی خواص هر سویقی با خواص همان چیزی که از آن تهیه شده تناسب دارد. مثلاً جو از گندم سردتر است، پس در اینصورت طبع سویق جو هم از سویق گندم سردتر بوده و بنابراین خوب است قبل از تهیه و خوردن سویق، طبع و مزاج خود را بشناسید تا بتوانید درست انتخاب کنید.
انواع سویق
بعضی از سویق ها را نیز به همین دلیل براساس ویژگی مصرف کننده و یا خاصیت آن نام گذاری کرده اند. به عنوان مثال انواع سویق کودک، سویق چاقی و سویق لاغری و … وجود دارد. در خرید اینگونه سویق ها نیز باید دقت کرد که به آن نیاز است یا نه. مثلاً اگر چاقی یا لاغری به کم کاری یا پرکاری غده تیروئید مربوط می شود، یا برای بیماری خاصی دارو مصرف می شود، یا فرد بیماری گوارشی دارد، با مشورت پزشک سویق را مصرف کند.سویق یک غذای بهشتی و هدیه جبرئیل برای بشر است . از ویژگی های سویق ارزان بودن، در دسترس بودن و خواص شگفت انگیز آن در تقویت بدن و درمان بیماری ها است.
۱- سویق گندم
مهمترین نوع سویق که در طب سنتی به خوردن آن توصیه شده، سویق گندم است. سویق گندم باعث تقویت عمومی بدن، تقویت کودکان درحال رشد و افزایش نیروی جنسی شده و همچنین خوردن آن برای مادران باردار و شیرده مفید بوده و از ناهنجاری های مادرزادی جنین پیشگیری می کند. مصرف سویق گندم برای رفع ضعف و لاغری مفید بوده و باعث چاقی می شود.
۲- سویق جو
سویق جو هم غذاست و هم دارو و همانند سویق گندم برای تقویت عمومی بدن بسیار عالی بوده و تنظیم کننده قند خون است و همچنین در درمان دیسک گردن مؤثر است. ترکیب سویق جو و گندم هم تقویت کننده است هم چاق کننده و مناسب برای کودکان لاغر و ضعیف. همچنین از خستگی زودرس جلوگیری کرده و به سیستم گوارش کمک می کند. این سویق را می توان با خرما یا شیر و عسل ترکیب و روزانه ناشتا مصرف کرد و یا به کودک خود داد. این ترکیب به اندازه ای مفید بوده که طی مدت سه روز متوجه میزان اثر بخشی و نتیجه آن خواهید شد.
۳- سویق عدس
سویق عدس به رفع تشنگی کمک می کند و باعث تقویت معده کودک می شود همچنین این سویق به پیشگیری و درمان کم خونی کمک کرده و در درمان خونریزی های شدید قاعدگی موثر بوده و باعث تقویت معده و کاهش صفرا می شود.
از دیگر خواص این سویق افزایش فعالیت سلول های مغز و تقویت هوش و حافظه، تقویت عضله قلب و حفظ سلامتی آن، شفاف کننده پوست، تقویت کننده عضلات و کمک به رشد کودکان، کم کردن دوران نقاهت و افزایش شیر مادر است.
۴- سویق برنج
از خواص سویق برنج می توان به تقویت بنیه و سلامت دستگاه گوارش به ویژه روده بزرگ و همچنین درمان لاغری اشاره کرد. این سویق همچنین برای درمان اسهال در کودک داروی مناسبی است.
۵- سویق سیب
از سویق سیب در طب سنتی برای برطرف کردن مسمومیت دارویی استفاده می شود، این نوع سویق دفع کننده انواع سموم از بدن مانند مواد مخدر بوده و برای درمان نیش مار و عقرب استفاده می شود و همچنین برطرف کننده خون دماغ است و به کاهش تب کمک می کند.
۶- سویق سیب و برنج
این سویق به درمان اسهال و مسمومیت های غذایی کودک کمک می کند و یک مکمل غذایی مناسب برای کودکان در حال رشد محسوب می شود.
۷- سویق سنجد
سویق سنجد بسیار مقوی بوده و بهترین غذا برای رژیم غذایی دوران شیردهی است و باعث مهار طبع، تقویت نیروی بدن و سیستم ایمنی می شود، این سویق همچنین به انسجام استخوان های کودک کمک بسیاری کرده و جهت رشد و چاق شدن کودک بسیار مفید است.
۸- سویق کدو تنبل
این سویق به درمان بیش فعالی کودکان و مشکلات مغز از جمله پارکینسن و… کمک می کند. این سویق همانند همه سویق ها خواص بی نظیر کدو تنبل را دارد و برای کسانی که به خوردن کدو تنبل علاقه ای ندارند خوش خوراک تر است.
۹- سویق نخود
این سویق از جمله سویق ه ای خوب و پر کاربرد است. خواص سویق نخود در طب سنتی بسیار فراوان است. سویق نخود تقویت کننده کمر است و به رفع ضعف کمر و تسکین دردهای استخوان کمک می کند و به همین خاطر درمان خوبی برای دیسک کمر است. این سویق همچنین به تراکم استخوان های کودک کمک کرده و باعث تقویت عمومی بدن و تقویت نیروی جنسی می شود.
۱۰- سویق کودک
این سویق از ترکیب انواع سویق ها به دست می آید که البته باید گفت جهت سهولت ترکیب آن با شیر ذرات ریزتری باید داشته باشد. این سویق نه تنها برای کودک بلکه برای همین سنین مناسب بوده و از پوکی استخوان جلوگیری می کند. استفاده از آن مخصوصاً به مادران شیرده توصیه شده چون باعث افزایش شیر مادر می شود، بهترین جایگزین قرص آهن محسوب شده و همچنین برای کمک به بهبود پوکی استخوان و شکستگی استخوان و تقویت ساق پا موثر است. این سویق به همراه خرما بهترین ترکیب در وعده سحری برای روزه داران بوده و در روایات استفاده از آن بسیار توصیه شده است.
۱۱- سویق ماش
از مهمترین خواص سویق ماش استحکام استخوان بندی، تقویت قوای جسمانی و کمک به کودکان در حال رشد است.
بیشتر سویق ها دارو هستند نه غذا!
سویق ها به طور عمده برای تقویت بدن استفاده می شوند. به عنوان مثال برای کودکان در سن رشد، می شود از سویق استفاده کرد. همچنین برای وزن گیری جنین در سه ماهه پایانی بارداری، مصرف سویق می تواند بسیار مؤثر باشد. البته میزان استفاده از سویق در آن دوران، باید کنترل شده باشد و مصرف زیاد سویق نیز می تواند باعث اضافه وزن بیش از حد جنین یا مادر او گردد.برخی از سویق ها اساساً دارو هستند نه غذا. یعنی آن ها را نباید همیشه خورد و به صورت عادت غذایی در آورد. برای مثال گفته اند:
«از این دو نوع سویق [گندم و جو] که بگذریم، دیگر انواع سویق، به عنوان غذا مصرف نمى شوند و [تنها] مصرف دارویى دارند؛ آن گونه که سویق کُنار، سویق سیب و انار ترش، براى مهار کردن شکم و حرارت دادن بیشتر به آن، به کار مى روند، یا از سویقِ خرنوب و سنجد، براى مهار کردن طبع، استفاده مى شود»
(دانش نامه احادیث پزشکی، ج ۲، ص ۳۷۴)
خواص سویق در روایات اسلامی
در روایات اسلامی، به خوردن سویق سفارش شده است. این روایات را می توانید در کتاب دانش نامه احادیث پزشکی (ج ۲، احادیث ۱۸۲۵ تا ۱۸۴۶) و در سایت شهر حدیث یا جستجوی سویق چیست در جستجوگر حدیثی میزان ببینید و بخوانید.در این روایات به سویق گندم، جو، عدس، برنج سیب و خواص آن ها اشاره شده است. در بعضی روایات به طور کلی خاصیت سویق بیان شده است. مثلاً امام صادق(ع) فرموده است سویق خالی یا با روغن زیتون، گوشت را می رویاند و استخوان را محکم می سازد و به همین دلیل به کودکان خردسال هم سویق داده شود. همچنین خوردن چهل روزه آن بازوان را پرتوان می کند (دانش نامه احادیث پزشکی، ج ۲، احادیث ۱۸۲۶ تا ۱۸۳۰). بر اساس نظر علامه طباطبایی، هر جا در روایات کلمه سویق بدون قید آمده است، منظور سویق گندم است نه هر سویقی.در برخی موارد، از سوی امام معصوم خوردن سویق برای درمان بیماری توصیه شده است. برای مثال از امام صادق (ع) درباره سویق سیب نقل است:
«براى مسمومیت، دارویى سودمندتر از سویق سیب، سراغ ندارم»
(دانش نامه احادیث پزشکی، ج ۲، ح ۱۸۴۰: به نقل از: الکافی، ج ۶، ص ۳۵۶، ح ۷).
در برخی روایات هم یکی از اصحاب درباره بیماری خودش یا دیگری صحبت می کند و امام بر اساس حرف او سویق و نیز روش مصرفش را توصیه می کند.
سویق مناسب خودتان را پیدا کنید
خاصیت هر سویقی با خاصیت همان چیزی که از آن تهیه شده است تناسب دارد. مثلاً وقتی جو از گندم سردتر است، طبع سویق جو هم از سویق گندم سردتر است. بنابراین خوب است قبل از تهیه و خوردن سویق یا قارووت ها، طبع و مزاج خودتان رابشناسید تا انتخاب درستی داشته باشید. به همین دلیل، بعضی از سویق ها را بر اساس ویژگی مصرف کننده یا خاصیتشان نام گذاری می کنند. مانند سویق کودک، سویق چاقی، سویق لاغری.در خرید این سویق ها هم دقت کنید به آن نیاز دارید یا نه.
نکاتی که باید درباره مصرف انواع سویق رعایت شود
- از مصرف سویق با آب جدا پرهیز کنید.
- مردان باید از مصرف آب و شکر همراه سویق اجتناب کنند، زیرا سبب ضعف و ناتوانی جنسی آنها شده و بهتر است آن را به همراه خرما، عسل و شیر میل کنند.
- همانند سایر مواد غذایی، از زیاده روی در خوردن سویق پرهیز کنید زیرا باعث چاقی و اضافه وزن می شود.
- مقدار مصرف سویق در هر وعده دو کف یا همان دو یا سه قاشق غذاخوری است.
- برای تهیه یک سویق خوشمزه و مقوی می توان مقداری عسل، شیره خرما، شیر یا روغن زیتون به آن اضافه کرد، اما توصیه می شود از افزودن آب یا شکر به سویق خودداری شود تا اثرات درمانی این معجون به خوبی حفظ شود.
- استفاده از سویق بهتر است همراه روغن زیتون باشد نه اینکه با هم تفت داده شود.
از فواید ماکادمیا چه میدانید؟
