ساعدنیوز
ساعدنیوز

حمام چهار فصل از بناهای باستانی اراک + فیلم

  دوشنبه، 09 مرداد 1402   زمان مطالعه 4 دقیقه
حمام چهار فصل از بناهای باستانی اراک + فیلم
حمام چهار فصل یکی از زیباترین آثار تاریخی ایران می‌باشد. این بنای ارزشمند با معماری شگفت‌انگیز و کاشی‌کاری‌های زیبایش در شهر اراک قرار گرفته است و امروزه به عنوان موزه پذیرای گردشگران بسیاری است. برای آشنایی با این بنای تاریخی با ما همراه شوید.

معرفی حمام چهار فصل اراک

حمام چهار فصل از آثار تاریخی شهر اراک و مربوط به اواخر دوره قاجار است. این بنا توسط حاج محمدابراهیم خوانساری در زمان احمد شاه قاجار بنا نهاده شده‌ است. وجود نقاشی‌ها و نگاره‌هایی از چهار فصل سال که در چهار گوشه این حمام وجود دارد، علت نامگذاری این حمام بوده‌است. این حمام تنها حمام کشور است که در آن قسمتی مجزا برای اقلیت‌های مذهبی وجود دارد. علت ساخت این قسمت توسط بانی بنا، دیدن شست‌وشوی کودکی کوچک توسط مادری یهودی در فصل زمستان بوده‌ است. وی وقتی علت را جویا شد دریافت که یهودیان حق استفاده از حمام عمومی را ندارند، بنابراین تصمیم به ساخت حمامی برای اقلیت‌ها در مجاورت حمام عمومی شهر گرفت.

حمام چهار فصل

حمام چهار فصل

قدمت بنای حمام چهارفصل اراک

قدمت این بنای تاریخی به دوره ناصری، که سلطان‌آباد یا اراک از رونق اقتصادی خوبی برخوردار شده بود، برمی‌گردد. در آن زمان حاکمان محلی، به خصوص برادر امیرکبیر و نمایندگان او با رعایا و مردم خوش‌رفتاری می‌کردند. این مسئله سبب شده بود 85 خانوار یهودی از سنجان و روستاهای اطراف به اراک مهاجرت کنند. آنها در شمال‌شرقی گذر سپهداری در ضلع شرقی خیابان محسنی ساکن شدند. این گروه، از تأسیسات و امکانات شهری برخوردار بودند، اما حمام نداشتند. بزرگان اقلیت‌ها به مراجع و علمای شهر رجوع کرده و خواستار حل این مشکل شدند. حاج محمدابراهیم خوانساری، از بزرگان آن روز شهر، برای حل این مشکل پیشقدم شد تا حمامی بسازد که همه مردم و اقلیت‌ها با رعایت مسائل شرعی به آسانی از آن استفاده کنند. وی دستور داد در مقابل قلعه‌ شخصی وی حمامی بسازند. به این ترتیب ساختمان حمام پس از شکل‌گیری شهر اراک در حدود 100 سال پیش و در زمان حکومت احمدشاه قاجار توسط محمد ابراهیم خوانساری بنا شد. این بنا در خلال سال‌های 1292 تا 1294 و طی حدود 38 ماه احداث شد. این حمام تنها حمام کشور است که در آن، قسمتی مجزا برای اقلیت‌های مذهبی وجود دارد. این اثر ارزشمند به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی اراک، در سال 1356 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 1373 پس از اتمام عملیات مرمت و بازسازی، به‌عنوان موزه‌ باستان‌شناسی و مردم‌شناسی اراک بازگشایی شد و هم‌اکنون پذیرای بسیاری از هنردوستان و گردشگران است.

حمام چهار فصل

حمام چهار فصل

ویژگی‌های بنای حمام چهار فصل اراک

ساختمان این حمام به لحاظ معماری بسیار منحصر بوده و بیشتر از هزار و ششصد متر مربع مساحت داشته و به عنوان بزرگترین حمام ایران شناخته می‌شود. این بنا از بخش‌های راهروی ورودی، سر بینه مردانه و زنانه، گرمخانه خصوصی و عمومی، هشتی بین گرمخانه، خزینه و آب‌انبار تشکیل شده‌است. سطح کف معماری این بنا نزدیک به سه متر پایین‌تر از کف خیابان بوده، از این رو آب کهریز براحتی و با اتلاف کمتری از حرارت به خزینه انتقال می‌یافته‌ است. سربینه زنانه از زیباترین قسمت‌های این بنا می‌باشد که دارای گنبدی یکپارچه و بدون ستون است. بخش حمام زنانه و بخش اقلیت‌های مذهبی دارای یک سربینه زنانه بوده که گرمخانه آن دارای دو بخش خصوصی و عمومی است. سقف تمامی بخش‌های حمام دارای سقف به طرح «گنبد طاقی» است که توسط آجر، ملات گچ و آهک ساخته شده‌ است. کف حمام نیز با سنگ‌های سیاه، ملات آهک و ساروج کف‌سازی شده‌ است. حوضی صلیبی شکل در کف سربینه قرار گرفته که با سنگ سیاه ساخته شده و به منظور پاشویی افرادی که از حمام گرم بیرون می‌آیند مورد استفاده قرار می‌گرفته‌ است. سربینه دارای چهار سکو است که هر کدام از آن‌ها از یک طرف به گرمخانه و از طرف دیگر و با پله‌هایی قوس‌دار به خیابان می‌رسند. یک ورقه مسی به صورت یکپارچه کف خزینه اصلی آب گرم را فرا گرفته و در زیر آن نیز گلخن حمام واقع شده‌ است. گلخن با هیزم و بوته‌های «وَرَک» سوزانده می‌شده و آب گرم و سرد با توجه به قانون ظروف مرتبطه به وسیله تنبوشه‌های سفالی به تمام نقاط حمام می‌رسید. قرار گرفتن مخزن‌های بزرگ ذخیره آب، گلخن و انبارهای سوخت در وسط این بنا باعث شده که همه گرمابه‌ها براحتی امکان استفاده را داشته باشند.

حمام چهار فصل

طراحی زیبای حمام چهار فصل اراک

کاشی هفت رنگی، کاشی معرق و کاشی معقلی از مهمترین تزیین‌های بکار گرفته شده در حمام است. این طرح‌ها که بسیار هنرمندانه کاشی کاری و اجرا شده‌اند دارای نقش‌های بسیار زیبای انسان، حیوان و گیاهان مختلف است. موضوع‌ها و طرح‌های به کار گرفته شده در کاشی‌های حمام شامل انواع گل و بوته، پیچک‌ها، درختان انگور، سرو و صنوبر به همراه مناظری از رودخانه‌ها، چشمه‌ها، گیاهان وحشی و پرندگانی بر روی شاخه‌های آن، مبارزه شیر با اژدهای چند سر، مبارزه شیر و گاو و همچنین طرح‌هایی از افراد نظامی با پوشش دوره قاجار است. رنگ‌های به کار رفته در کاشی‌ها بیشتر زرد، لاجوردی، فیروزه‌ای، سفید، سبز، خاکستری، قرمز و نارنجی است.

آدرس دقیق حمام چهار فصل اراک

ضلع شرقی خیابان شاهپور قدیم و خیابان دکتر بهشتی (عباس آباد)، حد فاصل میدان هفت تیر و میدان شهدا اراک

فیلمی از حمام چهارفصل اراک


دیدگاه ها


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
صحبت های عادل فردوسی پور در مورد قطعی برق:درسته که مردم باید رعایت کنند و کمتر مصرف کنند ولی به خدا هیچ جای دنیا سال 2025 مردم اینجوری زجر نمیکشند از این اتفاقات و... (54 نظر) (ویدئو) نعیمه نظام‌دوست: آقای علیخانی میای پایین یا من میاما/ احسان علیخانی: تو صورت خانوم سعادت نگاه کن یکم خجالت بکش😁/ خنده‌های از ته دل نعیمه رو از دست ندید (50 نظر) نعیمه نظام دوست: پول اجاره خانه ام را نداشتم که پرداخت کنم و مجبور شدم از این طرف و آن طرف برای پرداخت اجاره خانه ام قرض بگیرم! (42 نظر) الهام چرخنده:وقتی حضرت آقا می فرمایند اغلب هنرمندان ما خوبند حجت تمام است/ من که آبرو ندارم خودم را سنجاق کرده ام به اهل بیت (36 نظر) علی پروین خطاب به علی دایی: بیا مصاحبه کن/ دایی: من صدا و سیما را دوست ندارم! (33 نظر) سکانس خنده دار نعیمه نظام دوست: یه مشت تُرشیده دور هم جمع شدیم+ویدیو/برنامه رفت رو هوا از خنده... (30 نظر) (عکس) عذرخواهی همسر قالیباف از پزشکیان بعد از گریه رئیس جمهور به خاطر عشق پاک قدیمی به همسرش ... (28 نظر) نماینده مجلس: یک دانشجوی پسر به من گفت شما وضعیت اقتصادی من را کمی خوب کن من چادر سر می‌کنم (28 نظر) (ویدئو) بازگشت باشکوه و پرسروصدای مهران مدیری به تلوزیون/ هم‌خوانی گوش‌نواز وشنیدنی آهنگ یلدایی با علی زندوکیلی به سبک سنتی (26 نظر) شهربانو منصوریان: یکی از شب های یلدا پدرم پرتقال خریده بود اما به همه نرسید ما هم یک پَر از پرتقال مان را به آن‌ها دادیم تا همه خورده باشند! (25 نظر) خلاقیت مشاغل: ترفند خنده‌دار و هوشمندانه اوستای سیمانکار برای گرم نگهداشتن بدنش هنگام کار کردن در هوای سرد با حلبی روغن+ ویدیو/ همه با هم هنر نزد ایرانیان است و بس😂 (24 نظر) از ایران تا قطر؛ مقایسه رشد اقتصادی کشورهای منطقه در 50 سال گذشته (21 نظر) یارانه هر لیتر بنزین در ایران؛ 40 هزار تومان/ فعلا قرار نیست بنزین گران شود (19 نظر) (ویدئو) حیات وحش ؛ مستند حیات وحش حیوانات / عقرب سیاه، موش، قورباغه (18 نظر) ساغر عزیزی بازیگر سریال سوجان: برخی بر این باروند که من واقعاً فرح دیبا هستم ولی من اصلاً با سیاست کاری ندارم (18 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
هدیه شرکت مرسدس بنز به کودکی که آرم آن را بوسید +عکس/ بوسه میلیاردی یک کودک خوش شانس... :/
گلوریا هاردی: تو ایران هم شناختی از تیم ها ندارم و ساعد بعضی وقت ها استقلالیه، بعضی وقت ها پرسپولیسی /من طرفدار تیم خاصی نیستم
کدام لژیونر های جوان به تهران می آیند؟
چرا روزبه چشمی مرد ویژه ی استقلال است؟!
کریم باقری سرمربیگری موقت پرسپولیس را قبول کرد!
خداحافظی فوری گاریدو و ژاوی از پرسپولیس!
جزئیات آخرین وضعیت تعطیلی مدارس فردا دوشنبه 3 دی/ کدام شهرها فردا هم تعطیل هستند؟
ایلان ماسک به مداخله در انتخابات آلمان متهم شد
حمله تروریستی در آلمان و تشدید تنش‌های سیاسی این کشور
افزایش 20 میلیون مترمکعبی مصرف گاز در یک روز
رئیس سازمان بهزیستی: 52 درصد سالمندان زنان هستند
چه خودروهایی شرایط فروش خارج از سامانه را دارند؟/ ضیغمی: مجوز وزارت صمت الزامی است
افتخار انتصاب اولین فرماندار زن در تاریخ مازندران به نام دولت پزشکیان ثبت شد
وزیر امور خارجه جدید سوریه فرمانده گروه تروریستی القاعده: الشیبانی از جنایت در کوچه پس کوچه های شام تا رسیدن به کت و شلوار و کراوات دیپلماتی
اسپانسر یک باشگاه دولتی با 270 میلیارد تومان کلاهبرداری متواری است / همسر موبایل موسوی دستگیر شد
منتخب روز   
شباهت حیرت‌انگیز و باورنکردنی بهنوش بختیاری و خواهرش در استایل قاجاری یلدایی/ به نظرتون کدوم بهنوشه؛ کدوم بهناز؟🤔 صحبتهای جالب و اشکبار مهران مدیری درباره عشق عمیق مادرانه/ خودش چه بغضی هم کرد! استوری احساسی احسان علیخانی به مناسبت روز مادر/ خدا به حضرت مادر نه نمیگه+ عکس جدول زمانبندی قطعی برق امروز دوشنبه 3 دی در تمامی استان ها منتشر شد + لینک پایتخت 7 مهمان ویژه نوروز رمضانی 1404/ رکوردزنی پایتخت بدون بهتاش و ارسطو با روح بابا پنجعلی ریمیکس خوانندگی زیبای مانی رهنما با صدای دلنشین همسرش صبا راد به بهانه شب یلدای 1403 /حافظ خوانی صبا راد ارزش هزار بار دیدن رو داره +فیلم کیک شکلاتی مخصوص روز مادر/ طرز تهیه کیک شکلاتی با گاناش با بافتی نرم و طعم بی نشیر به بهانه روز مادر نگاهی می‌اندازیم به تصویر خواننده‌های محبوب کشورمان در کنار مادرانشان/ از همایون شجریان و محسن چاوشی گرفته تا بهنام بانی و رضا صادقی شعر خوانی ترکی در وصف حضرت فاطمه زهرا (س) در حضور مقام معظم رهبری +ویدئو (ویدئو)عاشقانه‌های ناب دخترانه نعیمه نظام‌دوست برای مادر مهربانش به مناسبت روز مادر/ زحمت‌کش بی‌مزد، قربون اون دستای پینه‌بستت که همیشه رو به آسمونه بدترین پرسپولیس تاریخ ؛ پرسپولیس در مسیر سقوط؟/ از صدر تا قعر؛ کابوس قرمزها در زمستان با گاریدو ادامه دارد نگاه های معنادار دختر پزشکیان بعد از شنیدن جملات امروز پدرش: تصور می‌کنم اگر همسرم بود شاید فرزندانم بهتر تربیت می‌شدند+ویدیو