گاهی به هنگام زمین خوردن، ناحیه انگشتان دست دچار آسیب و یا شکستگی می شوند. این شکستگی در انجام فعالیت های روزمره اختلال ایجاد می کند. مخصوصا اگر فرد شغلی داشته باشد که از انگشت دست خود باید مداوم استفاده نماید، برای مدتی نمی تواند به راحتی به کارهای خود رسیدگی کند. این موضوع باعث رنجش و نگرانی بیمار شده و همچنین موجب می شود، بیمار به دنبال راه حلی سریع برای درمان شکستگی و آسیب انگشت های دست خود باشد.
آناتومی انگشتان دست
دست دارای پنج انگشت است و هر انگشت، سه بند متحرک دارد. قستی که ناخن دارد، بند کوچک و انتهایی یا دیستال. بند بعد از آن را بند میانی و بند آخر را که به کف دست متصل می شود، بند پرگزیمال می گویند. هر کف دست از پنج متارکاپ تشکیل شده که هر انگشت یک استخوان متارکاپ دارد.
انگشت شست با انگشتان دیگر فرق دارد و این فرق در تعداد بندهای انگشت و همچنین استخوان متاکارپ می باشد. این انگشت از دو بند تشکیل شده (بند دیستال و بند پرگزیمال) و در نتیجه استخوان متاکارپ به استخوان پرگزیمال متصل می شود. متاکارپ شست یک استخوان متحرک است و با دیگر متاکارپ ها فرق دارد. هنگام گرفتن یک شی با دست، شست مقابل دیگر انگشتان قرار گرفته و به ما کمک می کند تا بتوانیم به راحتی شی را در دست خود نگه داریم.
انواع شکستگی انگشتان دست
دست هم مانند اعضای مختلف بدن قسمت های مختلفی دارد که در اثر ضربه این بخش ها ممکن است دچار آسیب شود، اول با انواع شکستگی دست آشنا شویم.
شکستگی شست
انواع شکستگی ها در شست
-
شکستگی داخل مفصل: شکستگی در ناحیه بند پرگزیمال، این شکستگی در داخل مفصل و به شکل خط مایل می باشد. به این شکستگی، بنت می گویند.
-
شکستگی های خارج مفصل: شکستگی خارج مفصلی که در آن خط شکستگی به طور عرضی و یا مایل بوده و به درون مفصل ادامه پیدا نکره است. این شکستگی می تواند موجب ایجاد آرتروز شود.
-
شکستگی در سایر انگشتان دست: این شکستگی در 3 بند انتهایی بند میانی، بند پرگزیمال و استخوان متاکارپ اتفاق می افتد. این شکستگی ممکن است در یک بند یا چندین بند و یک انگشت یا چندین انگشت به همراه کف دست، ایجاد شود. شکستگی های انگشت در اثر ضربه های مستقیم، غیر مستیقم و همچنین بیماری هایی مانند پوکی استخوان اتفاق می افتند.
انواع شکستگی های سایر انگشتان دست
- شکستگی یک بند یا چندین بند
- شکستگی داخل مفصل
- شکستگی خارج مفصل
انواع شکستگی انگشتان دست از نظر جابجایی
- شکستگی بدون جابه جایی: این شکستگی بدون جابه جایی استخوان اتفاق می افتد که در آن قطعات شکسته شده سر جای خود باقی می مانند. ( در شکستگی های خارج مفصل زمانی که شکستگی از این نوع باشد، با گچ گیری اسپیکای کوتاه شست، انگشت را در وضعیت مناسب قرار می دهند.)
- شکستگی با جا به جایی: این شکستگی با جابه جایی استخوان و حرکت و فاصله افتادن بین قطعات شکسته شده همراه است. اگر شکستگی خارج مفصل اتفاق بیفتد، بعد از جا اندازی امکان دارد پزشک دست را در گچ اسپیکا قرار داده و بعد از این که 4 هفته گذشت و استخوان ها جوش خوردند، از دست عکس برداری کند تا مطمئن شود شکستگی فیکس شده و جابه جایی صورت نگرفته است.
- شکستگی باز و حاد: این نوع شکستگی با خون ریزی و بیرون زدگی استخوان از پوست و جراحت شدید همراه بوده و امکان قطع شدگی در آن بسیار بالاست. همچنین امکان ایجاد عفونت نیز در آن بالا بوده و نیاز به درمان فوری دارد.
روش های درمان شکستگی انگشتان دست
درمان شکستگی انگشتان دست با توجه به نوع شکستگی، ناحیه و شدت شکستگی انجام می شود.
بدون جراحی
- اگر شکستگی از نوع بدون جابه جایی استخوان باشد، انگشت شکسته شده را با یک چسب به انگشت مجاور آن می بندند.( این بستن باید طوری باشد که مفاصل انگشت به راحتی خم و صاف شود.)
- اگر شکستگی با جابجایی استخوان ها همراه باشد، انگشت شکسته شده را با آتل و گچ ثابت نگه می دارند تا استخوان ها جوش بخورد. (جوش خوردگی معمولا 3 هفته طول می کشد.)
با جراحی
در صورتی که شکستگی در ناحیه خطرناکی اتفاق افتاده باشد و یا جراحت بیش از حد باشد و شکستگی از نوع باز و حاد باشد، یعنی استخوان از پوست بیرون بزند و خون ریزی ایجاد شود و یا شکستگی به عروق و عصب ها صدمه بزند، برای درمان از جراحی استفاده می شود.
اقدامات بعد از درمان شکستگی انگشتان
بعد از انجام درمان جراحی یا درمان هایی از قبیل چسب زدن، آتل بستن و یا گچ گیری، برای اینکه دامنه حرکتی انگشتان افزایش پیدا کند و درد کاهش یابد و بیمار بتواند سریع تر به فعالیت های خود رسیدگی کند، نیاز به انجام تمرینات و روش های درمانی و فیزیوتراپی است. فیزیوتراپیست به شما کمک می کند تا در کمترین مدت، بهترین نتیجه را از درمان انگشتان خود بگیرید و دوباره مشغول به انجام فعالیت های خود شوید.
روش های فیزیوتراپی انگشتان شکسته دست
- لیزر درمانی: لیزر کم توان، به کاهش درد و تورم در ناحیه شکسته شده و آسیب دیده کمک می کند.
- گرما و سرما درمانی: سرما درمانی باعث کاهش جریان خون در ناحیه آسیب دیده و کم شدن درد و تورم می شود و گرما درمانی نیز موجب بالا بردن جریان خون و بهبود ناحیه شکسته شده و جراحت دیده می گردد.
- اولتراسوند: دستگاه اولتراسوند به کاهش التهاب، تورم، و ترمیم عصب ها کمک کرده و با فرستادن امواج به داخل پوست به ترمیم بافت ها میپردازد.
- شاک ویو: شاک ویو تراپی در جهت ترمیم زخم و شکستگی و همچنین بهبود بافت ها و جوش خوردن استخوان ها از این روش استفاده می شود.
- تحریکات الکتریکی: روش غیرتهاجمی و موثر در جوش خوردن استخوان ها و قطعات شکسته می باشد.
- ماساژ درمانی (کایروپراکتیک): ماساژ با استفاده از دست، باعث کاهش درد و توم و همچنین عدم خشک شدن مفاصل و بهبود ناحیه شکسته می شود.
تمرینات موثر برای تقویت انگشتان دست
تمریناتی که در جهت تقویت انگشتان دست به کار می روند، عبارتند از:
- تمرین های مبتدی برای تقویت انگشتان دست: تمرینات زیر برای تقویت دامنه حرکتی انگشتان دست به کار برده می شوند.
- انجام بازی های تخته ای: انجام بازی هایی مانند شطرنج، تخته و بازی هایی که در آن مهره ها باید جابه جا شوند.
- چیدن سکه ها بر روی هم: یک مشت سکه برداشته و روی هم بچینید. این کار به تقویت دامنه حرکتی انگشتان، آسیب دیده دست کمک بسیاری می کند.
- بازی با برنامه پیانو: از بازی های مجازی پیانو در گوشی و تبلت استفاده کرده و حرکت انگشتان خود را تقویت کنید. همچنین با استفاده از پیانو شروع به زدن نت ها کرده و انگششتان خود را به حالت های گوناگون تکان دهید.
- فشردگی با گیره: یک گیره بردارید و با دست خود (انگشت های سبابه و شست) شروع به فشار دادن آن کنید. سپس به سمت انگشت شست و انگشت میانی حرکت کرده و گیره را فشار دهید و همینطور ادامه بدهید تا به انگشت کوچک برسید.
- تایپ کردن: با انگشتان خود به حالت های تک به تک و چندتایی شروع به نوشتن کنید، انگشت ها را روی کیبورد قرار داده و یک متن بنویسید. این کار باعث تقویت حرکتی نگشتان دست می شود.
تمرین های فیزیوتراپی
- کشش و خمش مچ دست: ساعد دست خود را لبه میز قرار داده و مچ دست خود را خم کنید. سپس به سمت بالا و پایین حرکت دهید. ( کف دست باید رو به بالا باشد.)
- کشش داخل بازو: دستان خود را رو به خود گرفته و انگشتانتان را در هم فرو برده و یک گره بزنید. سپس دستی که انگشت هایش دچار شکستگی شده، را در جهت بالا بکشید. (در این هنگام باید در بازوی خود کشیدگی احساس کنید.) 20 ثانیه در این وضع مانده و به حالت اول برگردید.
- کشش و خمش شست: کف دست خود را باز کنید به طوری که با انگشتانتان عدد 4 نمایان شود. (شست را به سمت داخلی ببرید.) شست خود را جلو عقب برده و این حرکت را تکرار کنید.
- کشش مچ دست: درحالی که انگشتانتان در هم فرو رفته و گره خورده اند، مچ دست خود (دستی که انگشتان آن آسیب دیده) را طوری که کشیده شود و کشش در آن احساس شود، به عقب خم کنید. 20 ثانیه در این حالت مانده و سپس به حالت اولی خود برگردید.
- باز کردن انگشتان از یکدیگر: یک باند کشی را دور انگشتان بپیچید. سعی کنید تمامی انگشتان خود را 10 بار باز و بسته کنید(خم و راست). این تمرین را روزانه حدود سه بار انجام بدهید. ( 3 ست 10 تایی)
- حرکت کنار مچ: درحالی که کف دستانتان به سمت پایین قرار گرفته، دستی که انگشتان آن آسیب دیده روی میز قرار داده و با دست دیگر مچ دست را به پهلو خم کنید.
- مشت کردن دست: دست خود را طوری مشت کنید که شستتان روی چهار انگشت دیگر قرار بگیرد. 30 تا 60 ثانیه همانطور بمانید و سپس دست خود را باز کنید. ( حداقل 4 بار)
- کشش انگشت شست: ابتدا انگشت شست را از دیگر انگشتان دستتان دور کنید. چهار انگشت دیگر را کاملا بهم بچسبانید. 30 تا 60 ثانیه در این وضع بمانید و دوباره دست را به حالت عادی خود برگدانید. (10 تا 15 بار)
- کشش انگشتان: انگشتان دست را صاف روی یک سطح مانند میز قرار بدهید.30 تا 60 ثانیه نگه داشته و سپس رها کنید.
- بلندکردن انگشت های دست: دست خود را روی یک سطح صاف قار داده و به آرامی تک تک انگشتان آسیب دیده را از روی میز بلند کنید. (نباید انگشتان خم شوند) برای هر انگشت 10 تا 12 بار تکرار شود
- حرکت غلطکی: یک بطری را در دست آسیب دیده خود قرار داده و دستان خود را روی میز بگذارید، سپس انگشتان خود را جمع کنید و بطری را در دست بگیرید.( 10 بار این حرکت را تمرین کنید.
- گرفتن خودکار: یک خودکار را روی میزی قرار دهید و با دستی که آسیب دیده، خودکار را محکم بگیرید و روی میز تکان دهید.
- چرخش خودکار: به کمک انگشت سبابه و شست خود، خودکاری را بچرخانید.
- خمش انگشت ها: با انگشت اشاره، تک تک انگشت هایتان ر ا لمس کنید. (از انگشت سبابه شروع کرده و تا انگشت کوچک دست ای حرکت را ادامه دهید.)
- لمس کردن انگشت شست: (تشکیل O انگلیسی)
تمرینات با توپ
- توپ درمانی را در دست خود گرفته و با انگشتان و شستتان آن را فشار بدهید. ( روی فشار انگشت به توپ تمرکز کنید.)
- توپی را با انگشتان خود فشار دهید. ( انگشت ها را بالای توپ و انگشت شصت را در پایین توپ فشار دهید.
- یک توپ را گرفته و در کف دست خود قرار بدهید. سپس با شست خود، به شکل دایره توپ را روی کف دستتان بچرخانید.
- فشار دادن توپ بین دو انگشت
- کشش شست و تقویت انگشتان دست
- مقابله شست
- استفاده از خمیر بازی و فشردن آن با انگشت ها
- .نیشگون گرفتن
- کشش انگشت ها (حتما با احتیاط و به آرامی انجام شود.)
- بازکردن انگشتان : یک خمیر بازی برداشته و دور انگشتان خود بپیچید. سپس انگشت های خود را تاجای ممکن باز کنید و به خمیر فشار وارد کنید.
مراقبت های بعد ازشکستگی انگشتان دست
- ماساژ با آب ولرم، روغن های گیاهی
- بستن
- کمپرس سرد
- عدم وارد کردن فشار بیش از حد
- چک کردن وضعیت انگشتان دست (معاینه پزشک)
- انجام تمرینات نرمشی فیزیوتراپی
- ماساژ با حوله داغ (برای کاهش درد)
مدت زمان بهبودی شکستگی انگشتان دست
ترمیم و جوش خوردگی استخوان های انگشتان دست به طور معمول در 4 تا 8 هفته اتفاق می افتد. البته این دوره با توجه به درجه آسیب، نوع شکستگی و همچنین انجام تمرینات فیزیوتراپی (کامل، منظم و صحیح) متغیر می باشد. می تواند کمتر از این مدت و یا بیشتر از این مدت بهبودی کامل حاصل شود. برای اینکه جوش خوردگی بدون مشکل انجام شود و در استخوان ها دچار مشکلاتی از قبیل، کوتاه بلدی، کجی و ... نشوید باید در دوران بعد از درمان، تمرینات را به طور صحیح و کامل انجام دهید و حتما با پزشک و فیزیوتراپیست مشورت کرده و تحت نظر و باصلاح دید آن ها در کلینیک فیزیوتراپی شروع به انجام تمرینات کنید.
روش ها و حرکت های ورزشی برای تقویت تاندون مچ دست
