کاربرد و ویژگی های اوراق عرضه

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، اوراق قرضه (Bond)، یک نوع سرمایه گذاری است که سرمایه گذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض می دهد و طرف مقابل که همان قرض گیرنده است، متعهد می شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره ای ثابت بازپرداخت نماید. اوراق قرضه و یا اوراق با درآمد ثابت، به منظور تأمین مالی پروژه ها و فعالیت های دولتی و شهری مانند شهرداری ها و دولت های داخلی و خارجی، انتشار می یابند. توجه به این نکته مهم است که ناشر اوراق با درآمد ثابت، صرفأ به دلیل تأمین مالی مورد نیاز خود، این اوراق را منتشر نمی کند، بلکه ممکن است برای شرکت و یا سازمان دیگری (بانی) اقدام به انتشار این اوراق نماید. بنابراین می توان بیان کرد که لزومأ ناشر، بانی نخواهد بود. انتشار اوراق با درآمد ثابت، به جهت تأمین مالی مورد نیاز شرکت ها، انتخاب مناسب تری نسبت به فروش سهام شرکت است. زیرا دارندگان اوراق با درآمد ثابت بر خلاف سهامداران، صاحبان شرکت محسوب نمی شوند و به همین دلیل حق دخالت در امور شرکت را نخواهند داشت.

در واقع می توان بیان کرد که دارندگان این اوراق، طلبکاران شرکت به حساب می آیند و اما زمانی که شما خرید اوراق با درآمد ثابت را به عنوان راهی برای سرمایه گذاری انتخاب کنید، به شرکت صادرکننده اوراق، پول قرض می دهید. و در مقابل شرکت متعهد می شود تا در طول مدت وام، به شما بهره بپردازد. و البته مقدار و دوره پرداخت بهره به شرایط اوراق منتشره بستگی خواهد داشت. هر چه این اوراق بلندمدت تر باشد، بهره دریافتی بالاتر خواهد بود. پرداخت بهره اوراق با درآمد ثابت، به صورت ماهانه، سه ماهه، نیم ساله و سالانه است. و زمانی که این اوراق به موعد سررسید خود برسد، صادرکننده اصل پول را بازپرداخت می کند. بنابراین خرید اوراق با درآمد ثابت مانند خرید سهام، یک نوع سرمایه گذاری محسوب می شود. با این تفاوت که با خرید سهام، شما مالکیت بخشی از شرکت را به خود اختصاص می دهید و بازدهی سرمایه گذاری شما به میزان سودی که شرکت کسب می کند، بستگی دارد و دقیقأ به همین دلیل است که خرید سهام، پرریسک تر و پرنوسان تر است. اما Bond، به طور معمول نرخ بهره ثابت دارند و به همین دلیل، ریسک کم تری را به خود اختصاص می دهند. نکته دیگری که در رابطه با اوراق با درآمد ثابت باید بدانید این است که، این اوراق قابل مبادله هستند و اگر شخصی اوراق با درآمد ثابت خود را کم تر از مقدار اسمی اش به فروش برساند، گفته می شود فروش با تنزیل صورت گرفته است و اگر بالاتر از مقدار اسمی اش به فروش برساند، بیان می شود که اوراق با صرف به فروش رفته است.

ویژگی های اوراق قرضه

سند مورد اشاره که در ازای قرض دادن پول خود به یک فرد، نهاد یا ارگانی، تحویل گرفته میشود دارای یکسری ویژگی است که در اینجا به آن می پردازیم. این سند دارای سه ویژگی ظاهری به شرح ذیل می باشد:

۱-ارزش اسمی: عبارت است از عددی که روی سند ذکر شده است، مثلاً یک میلیون تومان، این بدان معنی است که سند موجود، یک میلیون تومان بها دارد.

۲-نرخ بهره: بدین مفهوم که نرخ بهره ای که به این سند تعلق میگیرد را معین میکند، مثلاً نرخ بهره سند در دست معادل ۱۰٪ است.

۳-تاریخ سررسید: تاریخ انقضای قرارداد فیمابین طرفین است که در تاریخ مذکور، دارنده سند به نهاد یا سازمان قرض دهنده مراجعه کرده و اصل پول بانضمام سود معادل نرخ بهره مصوب را تقاضا میکند. بدین ترتیب سازمان قرض دهنده مکلف به تسویه حساب بوده و بدین ترتیب پایان قرارداد تلقی میشود.

در ادامه بایستی خاطرنشان ساخت که در کنار ویژگی های ظاهری، این اوراق شامل یک ویژگی باطنی نیز می باشد. این ویژگی باطنی که معمولاً مورد توجه تریدرها و معامله گران نیز قرار میگیرد عبارتست از نرخ بازدهی اوراق که در ادامه به شرح آن می پردازیم.

بازار اوراق قرضه، بازاری است قابل معامله که در بازار ثانویه مورد تحلیل و ترید قرار میگیرد. فرض کنید صاحب و دارنده سند قرضه به ارزش معین و نرخ بهره ای مشخص با تاریخ سررسیدی از قبل توافق شده، پیش از موعد تسویه حساب، به هر دلیلی به نقدکردن این پول نیاز پیدا میکند. اینجاست که به فکر معامله در بازار اوراق قرضه می افتد.

حال آنچه که مساله را جذاب میکند، همان نرخ بازدهی اوراق می باشد، بدین صورت که اگر فروشنده یک سند یک میلیون تومانی با نرخ بهره ۱۰ درصد، سند خود را به قیمت یک میلون و پنجاه هزار تومان بفروش بگذارد، سود عایدی خریدار در تاریخ سر رسید برابر پنجاه هزار تومان یا همان ۵٪ خواهد بود.

حال اگر خریدار ما بازای این سند حاضر به پرداخت ۹۵۰ هزار تومان باشد ، عملاً سود ۱۵٪ را در تاریخ سر رسید نصیب خود کرده است. پس بدین ترتیب نرخ بازدهی اوراق برای خریدار ۱۵٪ ثبت میشود.

نوسانات بازار اوراق قرضه

امیدواریم تا به اینجای کار متوجه شده باشید که اوراق قرضه چیست و چه ویژگی هایی دارد. اما برسی نوسانات اوراق قرضه نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است.

هرگاه که نرخ بهره اعلامی توسط بانک های مرکزی دچار نوسان و بالا یا پایین شود، نرخ بازدهی و بازار اوراق قرضه هم به این مساله واکنش نشان میدهد.

بعنوان مثال اگر قرار باشد نرخ بهره بانک های مرکزی در شش ماه آینده دستخوش تغییر شده و بیشتر شود، قاعدتاً قیمت اوراق قرضه فعلی دچار کاهش ارزش می گردد و لذا نرخ بازدهی برای خریداران فعلی صعودی میشود. دلیل این امر را هم میتوان بدلیل نشر اوراق قرضه با نرخ بهره بالاتر و نتیجتاً سود بیشتر برای دارندگان آن نسبت داد، لذا مردم به خرید اوراق قرضه آتی تشویق می گردند.

در همین راستا و درصورت تصمیم به کاهش نرخ بهره اعلامی از سوی بانک مرکزی، قیمت اوراق فعلی افزایش یافته و لذا نرخ بازدهی اوراق برای خریداران فعلی به دلیل ارزشمند تر شدن اوراق حاضر کاهش می یابد.

نکته قابل تامل بعدی، مساله ثبات یا عدم ثبات جوامع و متعاقب آن وجود یا عدم وجود شرایط ریسک در یک جامعه می باشد که میتواند بطور مستقیم بر روی نرخ بازدهی اوراق تاثیر بگذارد.

وقتی یک جامعه دچار تنش و بحران میگردد، نرخ بازدهی اوراق آن دچار افول میشود. و بالعکس در جوامع با ثبات نرخ بازدهی اوراق همواره جذاب می باشد. گفتنی است توجه به بازار اوراق قرضه بعنوان یک بازار پیشرو همواره توانسته است به معامله گران در اتخاذ پلن های معاملاتی کمک کند.

نگاه و دقیق شدن در بازار قرضه را میتوان به مثابه نشانه های دریافت تایید در تحلیل تکنیکال قلمداد کرده و واکنش آن را در اثر بخش بودن صحبت ها، بیانیه ها و …. سران مطرح مالی و اقتصادی دنیا برشمرد.

در پایان لازم است در کنار نرخ بازدهی اوراق قرضه، به منحنی بازده که به اختلاف نرخ بازدهی اوراق قرضه ۲ و ۱۰ ساله هست نیز اشاره کرد. که هرگاه این منحنی به صفر و زیر آن متمایل شود نشان از رکود بازار است.