به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، فردی که به هر علتی، چه موجه چه غیرموجه، خودش را در اتفاقات گذشته مقصر می داند، اگر به روش منطقی با احساس گناه خود روبه رو نشود، آن قدر در این احساس جان فرسا غرق خواهد شد که از حضور مؤثر در خانواده و برقراری روابط اجتماعی سالم باز می ماند. احساس گناه بعد از یک خطا، یعنی مقصر دانستن خود به یک دلیل موجه، درواقع فرصتی است تا فرد به اشتباهاتش پی ببرد و در جهت اصلاح آن ها گام بردارد. اما در وهله ی نخست این کار نیازمند تشخیص علت این احساس آزاردهنده و یافتن روش غلبه بر آن است که در ادامه به تفصیل در مورد آن سخن خواهیم گفت. گناه احساسی است که در صورت عدم برآورده کردن یک استاندارد دچار آن می شویم.این استاندارد می تواند یک قانون در جامعه باشد یا ارزش و هنجاری در زندگی خود فرد.
در واقع، دو نوع حس عذاب وجدان داریم: سالم و ناسالم.
زمانی که دچار احساس گناه هستید، لازم است بدانید با کدامیک سر و کار دارید تا بتوانید بهتر از راهکارهای کنار آمدن با احساس گناه استفاده کنید.
گناه سالم:
گناه سالم متناسب با موقعیت و معقول است.این احساسی است که وقتی کار بدی انجام می دهید، پیدا می کنید.
برای مثال، وقتی به کسی آسیب می زنید یا باعث بروز مشکلی می شوید که می توانستید جلوی آن را بگیرید.این احساس به شما می گوید که جبران کنید و رفتارتان را تغییر دهید.
گناه ناسالم:
گناه ناسالم نسبت به موقعیت غیر معقول و نابه جاست.شما برای چیزی حس عذاب وجدان دارید که واقعا مقصر آن نیستید یا کنترلی روی موقعیت نداشته اید.
برای مثال، فرض کنید وقتی ارتقا شغلی داشته اید، دوستتان پسرفت شغلی داشته است.با وجود آنکه از موفقیت خودتان خوشحال هستید، حس بدی برای او دارید و از اینکه خوشحال هستید احساس عذاب وجدان می کنید.این حس گناه منطقی نیست زیرا این شرایط تقصیر شما نیست.
به غیر از آن، داشتن این حس کمکی به تغییر شرایط نمی کند.یک مثال رایج، حس گناه در بازماندگان یک حادثه است.
راهکار خاصی برای حس گناه ناسالم وجود ندارد. زیرا تنها راه کنار آمدن با احساس گناه ناسالم تغییر ذهنیت فرد است.
راهکارهای کنار آمدن با احساس گناه سالم:
داشتن عذاب وجدان برای انجام کاری بد، حس بدی است.
اما از آن می توانید برای بهبود رابطه و کمک به رشد فردی استفاده کنید.
تقصیرتان را قبول کنید و عذرخواهی کنید:
به خاطر کاری که کرده اید بلافاصله عذرخواهی کنید.سعی نکنید کارتان را توجیه کنید یا دیگری را مقصر بدانید، حتی اگر این طور بوده است.
تنها خشم، ناامیدی و خسارتی را که به بار آورده اید تایید کنید.پذیرش تقصیر بخش مهمی از جبران خسارت را انجام می دهد.
گاهی حتی فرد عذرخواهی شما را می پذیرد و مسئله حل می شود.اما حتی اگر نپذیرد، شما حداقل به مسئولیتتان در این رابطه اعتراف کرده اید.
برای کنار آمدن با احساس گناه جبران کنید:
راهی بیابید که خطا را جبران کنید و این کار را هر چه زودتر انجام دهید.به تاخیر انداختن این کار کنار آمدن با احساس گناه را برایتان سخت می کند و باعث افزایش اضطراب در شما می شود.کاری انجام دهید که به نفع فردی باشد که به او خسارت وارد کرده اید..
اگر می توانید کاری را مستقیما در راستای حل آن مشکل انجام دهید.در غیر این صورت، به راه هایی برای جبران تالمات روحی یا خسارت های مالی و جسمی او فکر کنید.برای مثال، اگر کاری انجام داده اید که همکارتان باید اضافه کاری انجام دهد، کدام روش جبران بهتر است؟
به مدیریت بگویید که شما مقصر بوده اید و در اتمام این کار کمک کنید،یا همکارتان را به ناهار دعوت کنید؟
رفتارتان را تغییر دهید:
شاید چیزی در رفتار شماست که باعث بروز مشکل برای دیگران می شود؟مثلا بدون فکر حرف می زنید و دیگران را ناراحت می کنید؟
همیشه کارها را به تعویق می اندازید و همکارتان به دردسر می افتد؟مهارت ندارید، اما قبول مسئولیت می کنید؟
راهی برای تغییر عادت و رفتارتان پیدا کنید تا دیگر دچار احساس عذاب وجدان نشوید.
تغییر مثبت باعث بهبود ارتباط شما با دیگران می شود و از تکرار اشتباه جلوگیری می کند.
بپذیرید و رهایش کنید:
اگر کاری انجام داده اید که بتوانید تا حدی جبران کنید و از تکرار این موقعیت در آینده جلوگیری کنید، احساس عذاب وجدانتان را فراموش کنید.
هر چه زودتر این حس را پشت سر بگذارید، زودتر می توانید به کارهای مفید بپردازید.
ذهن آگاهی راه خوبی برای پذیرش احساس و شروع روند بخشش خویشتن است.
اگر نمی توانید خودتان را ببخشید، همان کاری را انجام دهید که برای یک دوست انجام می دهید.اگر او از کارش عذرخواهی کند، آن را می پذیرید و از او می گذرید.
با خودتان هم با همین مقدار دلسوزی و همدلی برخورد کنید.در غیر این صورت، با یک مشاور صحبت کنید.
راهکارهای کنار آمدن با احساس گناه ناسالم:
عذاب وجدان ناسالم آن نفعی که حس گناه سالم به همراه دارد را ایجاد نمی کند.
با کمک استراتژی درست، می توانید با احساستان کنار بیایید و به تعادل فکری بهتری برسید.
واقع گرا باشید:
صادقانه و عادلانه موقعیت را شرح دهید. دو فهرست تهیه کنید.در یکی شرایطی را بنویسید که روی آن کنترل داشته اید.
روی فهرست دوم، شرایطی را بنویسید که بر آن کنترل و دخالت نداشته اید.به یاد داشته باشید که شما فقط مسئول اعمال خودتان هستید، نه آنچه دیگران فکر می کنند یا انجام می دهند.اگر فهرست دوم طولانی تر است، احساس عذاب وجدان تان بی جهت است.چیزهایی که خارج از کنترلتان است را فراموش کنید.
از جملات مثبت استفاده کنید:
توقف افکار منفی، گفتگوی دروی منفی و پرهیز از پرسیدن نظرات دیگران در مورد مشکل از راهکارهای کنار آمدن با احساس گناه است.
در عوض از جملات مثبت استفاده کنید.
نگویید: «همکارم مدت زمان بیشتری را در این بخش بود، پس ارتقای شغلی من شاید به خاطر این است که چاپلوسی کرده ام.»
در عوض بگویید: «من ارتقا شغلی گرفتم چون مهارت و سوابق کاری بیشتری داشتم.»
نگویید: «من از زلزله نجات پیدا کردم، چون فقط به فکر خودم بودم.»
بگویید:«من نجات پیدا کردم چون فاصله ام با در خروجی کمتر بود و خدا عمر دوباره ای به من داد.»
این بهترین جمله ای است که می توانید برای اکثر موقعیت های عذاب وجدان بی مورد استفاده کنید:
«من بهترین کاری را که می توانستم، با تمام دانش و تلاشی که داشتم، انجام دادم.»
برای کنار آمدن با احساس گناه از ایده آل گرایی و انتظارات غیرمعقول پرهیز کنید:
احساس گناه و عذاب وجدان می تواند به خاطر انتظارات غیرمعقول باشد.
این می تواند باعث احساس گناه برای چیزی شود که مسئولیتش با شما نبوده است یا کار بیشتری از دست شما ساخته نبوده است.
شما خدا نیستید که جلوی مرگ عزیزتان را در اثر بیماری یا تصادف بگیرید.
قهرمان هم نیستید که بتوانید عکس العمل های فراتر از یک انسان در خطر داشته باشید.
پیشگو هم نیستید که بتوانید موقعیت ها را پیش بینی کنید و جلوی آن را بگیرید.
انسانی هستید با همین میزان توانایی که شاهدش هستید.
هشدار: رهایی از عذاب وجدان را جدی بگیرید
افکار منفی مربوط به عذاب وجدان می تواند ناشی از افسردگی، فرسودگی شغلی، اختلال وسواس فکری و عملی و دیگر مشکلات جدی اختلال روان باشد.
این حس می تواند در موارد شدید به خودکشی منجر شود.
در صورتی که نمی توانید از این حس منفی خلاص شوید، با یک مشاور یا روانشناس مشورت کنید.
نتیجه گیری:
گناه باعث استرس و کاهش کیفیت و لذت در زندگی فرد می شود.
اگر به این حس رسیدگی نشود، حتی می تواند باعث مشکلات روانی و خودکشی شود.
چنانچه مقصر هستید:
- عذرخواهی کنید.
- جبران کنید.
- رفتارتان را تغییر دهید.
- اشتباهتان را قبول کنید و به زندگیتان ادامه دهید.
برای حس گناهی که مقصر نیستید و کنترلی روی اوضاع نداشته اید:
- استانداردهای فکریتان را تغییر دهید.
- واقع گرا باشید.
- با کسانی که شما را مقصر جلوه می دهند، قطع ارتباط کنید.
