خال دیسپلاستیک (Dysplastic Nevus)
خال های دیسپلاستیک که در گذشته به آن خال آتیپیک اطلاق می گردید، همان خال های رنگدانه دار (ملانوسیتیک) هستند که نمای ظاهری و آسیب شناسی غیر طبیعی دارند. بطور معمول خال های رنگدانه دار طبیعی (ملانوسیتیک) ظاهر یک دست، رنگ یکنواخت و حاشیه های منظم و صاف دارند ولی خال های دیسپلاستیک معمولا بزرگتر از خال های ملانوسیتی هستند و حاشیه های خال نامنظم تر بوده و رنگ خال نیز یکنواخت نیست.
ریسک ایجاد بدخیمی در این دسته خال ها خصوصا زمانی که بصورت متعدد هستند، بالاتر از خال های ملانوسیتی عادی می باشد و در اصل این خال ها حد فاصل بین خال های عادی ملانوسیتیک و ملانوم می باشند و بایستی مورد توجه ویژه قرار بگیرند.
علایم شایع
ضایعاتی با خصوصیات زیر :
- لبه های ضایعه نامنظم و ناواضح است .
- دارای قسمت های هم مسطح و هم برجسته می باشد.
- قطر 15-5 میلی متر (بزرگتر از خال های معمولی )
- رنگ ضایعه از خرمایی تا قهوه ای تیره در یک زمینه صورتی رنگ متغیر است .
- این ضایعات در هر جایی از بدن ممکن است ظاهر گردند ولی بیشتر در ناحیه پشت ، قفسه سینه ، باسن ، پستان و سر بروز می کنند. این ضایعات هم برروی پوست - - نواحی در معرض آفتاب و هم در نواحی پوشیده از آفتاب ممکن است ظاهر گردند.
- افراد دارای خال های دیسپلاستیک ممکن است تا حدود صدخال پوستی داشته باشند (بیشتر افراد معمولی حداکثر 20-15 خال معمولی دارند)
علل
این عارضه ممکن است ارثی بوده و یا بدون سابقه خانوادگی بروز کند. آسیب ناشی از آفتاب ممکن است نقشی در الگوی توزیع خال های پوستی داشته باشد ولی شرط لازم برای تشکیل آنها نیست . همچنان که در نواحی تقریباً همواره پوشیده از آفتاب نظیر باسن و پستان نیز این ضایعات بروز می کنند.
چه زمانی بایستی از لحاظ بالینی به فکر وجود این نوع خال باشیم؟
- سایز خال بزگتر از 5 میلی متر
- وجود لبه های نامنظم و ناواضح
- عدم تقارن در سطح خال (برجستگی و صاف بودن ناهمگون)
- وجود رنگ های متغیر در خال (صورتی، قهوه ای، سیاه)
این خال ها در هر جایی از بدن ممکن است ایجاد شوند ولی بطور عمده در نواحی در معرض تابش نور خورشید ایجاد میشوند مانند ناحیه پشت در کسانی که مدت طولانی حمام آفتاب می گیرند ولی در نواحی دیگر مانند باسن، پستان و روی پوست سر هم بروز می کنند. بطور معمول ضایعات متعدد می باشند و افراد واجد خال دیسپلاستیک نسبت به افراد عادی، میزان خال های ملانوسیتیک بیشتری دارند.
شیوع بیماری در جهان تا 17 درصد جمعیت گزارش شده است. بیماری در نژادهای با پوست و موی روشن و اروپای شمالی شایعتر می باشد. خال های دیسپلاستیک ممکن است ارثی بوده و یا بدون سابقه خانوادگی بروز نماید. نور آفتاب ممکن است نقشی در ایجاد یا تشدید خال داشته باشد ولی شرط لازم برای تشکیل آنها نمی باشد. موارد فامیلی خال ممکن است از طریق اتوزومال غالب به ارث برسد.
ضایعات ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد ولی بطور عمده در دهه اول زندگی ایجاد می شود. عارضه اصلی این خال ها، احتمال ایجاد سرطان از نوع ملانوم (melanoma) می باشد که در افراد با سابقه فامیلی و ارثی خال دیسپلاستیک، این احتمال بالاتر می باشد.
به دلیل متعدد بودن خال های دیسپلاستیک، این دسته از افراد بایستی خال های خود را بصورت منظم بررسی نمایند و توصیه به انجام عکس گرفتن سریالی از خال ها می شود و با مقایسه این عکس ها میتوان به تغییرات ایجاد شده احتمالی پی برد و در صورت ایجاد تغییر در ظاهر خال بایستی پزشک خود را مطلع نمایند و ضایعات مشکوک باید بطور کامل جراحی شده و بایستی آسیب شناسی از خال صورت پذیرد.تنها روش پیشگیری از ایجاد این خال ها و بدخیم شدنشان، محافظت از اشعه ماوراء بنفش خورشید و اجتناب از برنزه کردن پوست می باشد. درمان ضایعات مشکوک به بدخیمی، جراحی خال می باشد.
مراحل آبرسانی پوست چیست؟
چه راه هایی برای پیشگیری از خال های پوستی دیسپلاستیک وجود دارد؟
استفاده معمول از ترکیبات ضدآفتاب از ترکیبات با قدرت ضدآفتابی (SPF) 15 یا بالاتر که قادر به محافظت پوست در برابر اشعه ماوراءبنفش A و B هستند (بیشتر ترکیبات ضدآفتاب تنها در برابر اشعه ماوراءبنفش B اثر محافظتی دارند) استفاده کنید. در صورت وجود سابقه خانوادگی خال های دیسپلاستیک یا سرطان پوست معاینه فیزیکی منظم توسط پزشک برای شناسایی هرگونه ضایعه جدید یا شناسایی تغییر در ضایعات موجود توصیه می گردد. برای افراد در معرض خطر زیاد تناوب این معاینات ممکن است هر سه ماه یکبار باشد. همچنین معاینه معمول پوست توسط خود بیماران برای تشخیص هرگونه تغییر در ضایعات موجود توصیه می شود. برای نواحی از پوست که مشاهده آن برای خود فرد مشکل است می توان از یکی از اعضای خانواده کمک گرفت .
برای تشخیص خال های پوستی دیسپلاستیک چه آزمایشی باید انجام بدهیم؟
برای تشخیص ، معاینه فیزیکی و نمونه برداری پوستی از ضایعات مشکوک انجام می شود. درمان ممکن است شامل برداشت ضایعات مشکوک (که دچار تغییر واضح شده اند) یا برداشت همه ضایعات (حتی ضایعاتی که ظاهراً تغییری نکرده اند) باشد. عکس رنگی ممکن است از ضایعات گرفته شود تا پزشک در ویزیت های بعدی با مقایسه ضایعات با عکس قبلی بتواند هرگونه تغییر را شناسایی کند.
زمانی که به خال های پوستی دیسپلاستیک مبتلا شدیم، رژیم غذایی مان باید چگونه باشد؟
رژیم خاصی نیاز نیست .
