کاکائو (به فرانسوی: Cacao) به پارسی:(خرمک) درختی از تیره پنیرکیان با بلندی میان ۴ تا ۱۰ متر است. برگ هایش ساده و متقابل است و گُل های منظم، کوچک و قرمز رنگی در همه فصل ها دارد. میوه اش بسته، زرد رنگ و به اندازه یک خیار و حاوی ۲۵ تا ۴۵ دانه است. میوه های این گیاه را پس از چیدن انبار می کنند تا بپوسد و پس از آن دانه ها را جمع آوری می کنند و به مصرف می رسانند. همچنین به پودر خشکی که با آسیاب نمودن و گرفتن چربی دانه کاکائو به دست می آید پودر کاکائو گفته می شود. از کاکائو شکلات نیز تهیه می کنند. برای تولید نزدیک نیم کیلو شکلات، ۴۰۰ دانه کاکائو نیاز است. خاستگاه کاکائو جنگل های مرطوب و استوایی است. سرزمین بومی آن مکزیک، آمریکای مرکزی و مناطق شمالی آمریکای جنوبی مانند جنگل های آمازون است. ویژگی های کاکائو مانند قهوه است. کاکائو به داشتن آنتی اکسیدان ویژگی دشمنی سرطان دارد. به گونه ای که سه برابر چای سبز، از دچار شدن به سرطان جلوگیری می کند. دانه این گیاه تقویت کننده قلب است و افزون بر محتوای اندازه بسیار ازنه و چربی است.
ارزش غذایی کاکائو
شکلات های کاکائویی یا پودرهای کاکائو از محبوب تربن فراورده های دانه های گیاهی کاکائو است. این ماده مصرفی دارای ویتامین های مختلف و مواد مغذی بسیاری است که از شایع ترین آنها می توان به ویتامین K، ویتامین A، ویتامین E، فولات، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم، فسفر، روس، مس، منگنز، سلنیم، فیبر، پروتئین و ریبوفلاوین اشاره کرد. مصرف پودر کاکائو به همراه شیر در وعده صبحانه و عصرانه از علاقه مندی های شهروندان ایرانی و سایر کشورها شده است. این در حالی است که بسیاری از افراد از خواص دارویی گیاه کاکائو غافل اند و بیشتر به مصرف فرآورده ها یا پودر این گیاه برای تفریحات و دورهمی های خود روی آورده اند. کاکائو منبعی غنی از منیزیم است. به نظر می رسد نسبت به غذاهای دیگر غنی ترین منبع منیزیم است. احتمالا دلیلی که زنان طی دوران قاعدگی احساس نیاز به کاکائو پیدا می کنند همین است. منیزیم باعث تعادل فعالیت های شیمیایی مغز می شود، استخوان ها را مستحکم می سازد و موجب شادمانی می گردد. منیزیم اصلی ترین کمبود مواد معدنی در رژیم غذایی استاندارد آمریکاست. بیش از ۸۰% آمریکایی ها به طور مزمن کمبود منیزیم دارند.
خواص کاکائو
کاکائو دارای خواص بسیاری است که هنوز مصرف کنندگان نتوانسته اند در این باره به آگاهی دست پیدا کنند. شکلات تلخ یا شیرین نشده، شکلات نیمه شیرین، شکلات شیری، شکلات سفید، شکلات کوورچر و شکلات جایندویا از انواع فراورده های کاکائو هستند که در تهیه انواع دسرها مورد استفاده قرار می گیرند. از شکلات تلخ برای لاغری و کاهش وزن بسیار استفاده می شود. علاوه بر آن افراد برای افزایش اشتها می توانند از انواع دیگر این فرآورده ها استفاده کنند. مهم ترین خواص این گیاه عبارتند از :
- کاکائو، رفع کننده آسم و بهبود بخش سرفه ها: آسم را می توان علاوه بر ناشی بودن از مشکلات تنفسی، ناشی از موارد آلرژی زا نیز دانست. کاکائو دارای زانتین و تئوفیلین است که در کاهش آلرژی ها مؤثر عمل می کنند. همچنین کاکائو حاوی تئوبرومین است که در درمان سرفه بسیار مؤثر است.
- رفع یبوست، دردهای معده، بهبود عملکرد روده ها و گوارش با مصرف کاکائو: کاکائوی خام دارای فیبر زیادی است. فیبرها عملکرد سیستم گوارشی فرد را بهبود می بخشند. علاوه بر آن باید توجه داشت که این فیبرهای موجود در کاکائو می توانند با بهبود عملکرد روده ها و افزایش متابولیسم بدن به سلامتی روده بزرگ منجر شوند. فیبرهای موجود در کاکائو و پوسته آن از یبوست جلوگیری می کنند. همچنین مصرف کاکائو می تواند فعالیت های میکروبی در معده را کاهش دهد.
- کاکائو، تضمین سلامت پوست، مو و دندان ها: کاکائو مقدار کمی منیزیم و ویتامین C را در خود جای داده است به همین علت می تواند از پوست محافظت کند و به سلامت مو و افزایش حجم موهای افراد منجر شود. آنتی اکسیدان موجود در این گیاه با پاکسازی سلول های مرده از پیری زودرس افراد جلوگیری می کند و به افراد با کاهش استرس، شادی و نشاط می بخشد. همچنین عصاره پودر کاکائو در سلامت دندان ها در برابر پوسیدگی و افزایش استحکام مینای دندان مؤثر است.
- خواص کاکائو و کاهش فشار خون: کاکائو، چه به صورت پودر و چه به صورت شکلات سیاه، می تواند به کاهش فشار خون ما کمک کند. این مسئله برای اولین بار در مردمی از جزایر آمریکای مرکزی که نوشیدنی کاکائویی مصرف می کردند دیده شد. این افراد نسبت به مردم بومی دیگری که این نوشیدنی را مصرف نمی کردند، فشارخون پایین تری داشتند.
- کاکائو موجب شادی بیشتر می شود: کاکائو یکی از سالم ترین خوراکی هایی است که می توانید مصرف کنید. کاکائو حاوی یک ماده ی روحیه بخش به نام آناندامید است – که به عنوان مولکول سعادت شناخته می شود و احساس سرخوشی ایجاد می کند.
- قوای جنسی را تقویت می کند: ترکیب روحیه بخش دیگری که در کاکائو وجود دارد PEAیا فنتیل آمین است که ترشح آندروفین و مواد شیمیایی عصبی مخدر گونه ی نشاط بخش را تحریک می کند. این ها اغلب وقتی عاشق کسی می شویم و در حین رابطه ی جنسی به صورت طبیعی ترشح می شوند. به علاوه، این مواد شیمایی قوای جنسی را تقویت می کنند که احتمالا به همین خاطر هدیه دادن شکلات در ولنتاین به معشوقه ها از چنین محبوبیتی برخوردار است.
- نوسانات خلقی هورمونی را متعادل می سازد: کاکائو سطح سروتونین مغز را افزایش می دهد، ماده ی شیمایی که در مغز ایجاد خوشی می کند. وقتی زن ها سندرم پیشاقاعدگی را تجربه می کند سطح سروتونین بدنشان به شدت افت می کند. اثبات شده است که کاکائو سطح هورمون های آرامشبخش مغز را تقویت و احساس خوشی را احیاء می کند.
- انرژی زیادی ایجاد می کند و با خستگی می جنگد: این منبع غذایی طبیعی یکی از بالاترین تجمعات منیزیم را دارد. منیزیم به جلوگیری از پوکی استخوان کمک می کند، دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد و فشار خون را پایین می آورد. پودر کاکائوی خام (۲ قاشق چایخوری) حاوی ۵۲ میلی گرم یا ۱۴٪ ارزش روزانه منیزیم است هر ۱۰۰ گرم دانه ی کاکائوی خام حاوی ۲۷۲ میلی گرم یا ۶۵٪ ارزش روزانه منیزم است. میزان مصرف روزانه ی توصیه شده برای مردان ۴۲۰ میلی گرم و برای زنان ۳۲۰ میلی گرم است.
- به سوخت و ساز و تعادل داخلی بدن کمک می کند: عدم دریافت آنتی اکسیدان کافی از طریق رژیم غذایی می تواند پیامدهای بلند مدت خطرناکی برای سلامتی داشته باشد. در یک مطالعه که در سال ۲۰۰۹ در کشور سوئیس انجام شد دریافتند کاکائو کمتر از دو هفته هورمون استرس یعنی کورتیزول را کاهش می دهد، سوخت و ساز را افزایش می دهد، و حتی فعالیت میکروبی معده را بهبود می بخشد.
- از استرس اکسیداتیو پیشگیری می کند: پلی فنول های موجود در کاکائو آنتی اکسیدان هایی هستند که از آسیب رادیکال های آزاد به سلول ها جلوگیری می کنند. نشان داده شده است کاکائو ظرفیت آنتی اکسیدانی بیشتری از چای سبز و سیاه دارد. و از این رو می تواند از ابتلا به استرس اکسیداتیو جلوگیری کند.
- کاکائو، افزایش دهنده سلامت قلب: کاکائو با افزایش گردش خون در بدن می تواند فرد را از ابتلاء به بیماری های قلبی عروقی، آرتریت و افزایش کلسترول نامناسب بدن نجات دهد. افزایش اکسیژن در خون افراد منجر به کاهش سکته های قلبی و گرفتگی عروق در بدن فرد می شود.
- کاکائو دارای خواص ضد سرطانی و ضد التهابی: آنتی اکسیدان ها خاصیت ضد سرطانی دارند بنابراین می توان گفت کاکائو حاوی آنتی اکسیدان های بسیاری است که خواص ضد سرطانی دارد. علاوه بر آن کاکائو التهاب ها و عفونت های پوست سر را کاهش می دهد بنابراین دارای خواص ضد التهابی نیز است.
مضرات و عوارض بیش از حد مصرف کاکائو
کاکائو می تواند برای برخی از افراد ایجاد حساسیت های پوستی، گوارشی، معده ای و میگرنی کند بنابراین بهتر است افرادی که به این ماده غذایی آلرژی دارند، در مصرف این ماده پرهیز کنند. همچنین کافئین زیاد موجب افزایش استرس و اضطراب، تکرر ادرار، بی خوابی و افزایش ضربان قلب در افراد می شود. مصرف این ماده غذایی برای افراد مبتلا به نارسایی کلیه و بیماران مبتلا به آسم توصیه نمی شود.
با خواص کاکائو بیشتر آشنا شوید
