خاصیت درمانی سنا مکی

سنا" گیاهی است که بیشتر به شکل بوته ای بوده، برگ آن خواص دارویی فراوانی دارد. این گیاه بومی آفریقا و هندوستان بوده و به صورت وحشی و کشت شده یافت می شود، گونه ای از گیاه سنا در جنوب ایران و در حوالی خلیج فارس می روید، ولی به دلیل نیاز زیاد به این گیاه، عمده آن وارداتی است ازجمله خواص برگ سنا باید به رفع موقتی یبوست اشاره کرد. ضمن اینکه برای تمیز کردن دستگاه گوارش و روده ها برای انجام برخی از آزمایش ها نیز مورداستفاده قرار می گیرد (مثلا قبل از انجام کولونوسکوپی). برگ سنا یکی از معروف ترین ملین های طبیعی است. البته باید دقت کنید که با شناخت درست خواص برگ سنا مشکلات احتمالی برای بدن تان به وجود نخواهد آمد.

مشخصات گیاهشناسی سنا

گیاه سنا از گونه ی بزرگی از گیاهان گلدار تیره باقلاسانان و زیرتیره ارغوانیان به وجود می آید. این گیاه متعلق به مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مانند آفریقا و هند است. برخی از انواع وحشی آن هم (Cassia hebecarpa و Cassi marilandica) در شرق آمریکا می روید. از برگ، غلاف و پوسته ی بیرونی و میوه ی سنا می توان فراورده های دارویی مانند چای و مکمل های دیگر را تولید کرد. چای سنا معمولا از دو نوع خاص این تیره ی گیاهی موسوم به سنای انگلیسی و مصری به دست می آید. آیا سنا نوعی ملین و برطرف کننده ی یبوست است؟ در پاسخ باید گفت که بله. ازجمله خواص برگ سنا می توان به رفع این مشکلات اشاره کرد.

سنا برای درمان چه بیماری هایی مورد استفاده قرار می گیرد

پیامبر صل الله علیه و آله فرمودند: اگر مردم بدانند که در سنای مکی چه خاصیتی وجود دارد هر مثقال از آن را با دو مثقال طلا می خریدند، همانا ایمنی از بهق و پیسی و جذام و جنون و فلج و لقوه است. سنا هم یک ملین است. در واقع، سنا می تواند به تحریک و افزایش انقباضات روده ها کمک کند و یبوست را ازبین ببرد. افزایش انقباضات روده به خاطر وجود مؤلفه های شیمیایی فعال سنا است که گلیکوزیدهای آنتراکوئینون (anthraquinone glycosides) نام دارند. به این مواد سنوسید (sennosides) گفته می شود. سنا تنها زمانی به عنوان ملین مؤثر واقع می شود که سنوسیدهای موجود در آن به رایناترونز (rheinanthrones) تبدیل بشوند. این تبدیل هم کار باکتری های مفید روده بزرگ است. در این بخش به تشریح کامل مهم ترین خاصیت ان پرداخت می کنیم.

۱. درمان یبوست با گیاه سنا

یکی از خواص برگ سنا رفع مشکل شایع یبوست است. به همین خاطر کسانی که دچار یبوست هستند، به استفاده از سنا روی می آورند. سازمان غذاوداروی آمریکا (FDA) هم چای سنا را به عنوان ماده ای درمانی و بدون نیاز به نسخه معرفی کرده است؛ اما گیاه سنا چطور به رفع یبوست کمک می کند؟ در پژوهش های بالینی کنترل شده، اثرات مصرف سنا روی روده به این صورت بوده که این ماده باعث شُل شدن شکم می شود و در افزایش حجم مدفوع و تعداد دفعات دفع هم نقش دارد.

گیاه سنا در نقش ملین هم اثرات مثبت خود را سریع نشان می دهد. معمولا مدت ۸ ساعت طول می کشد تا مصرف گیاه سنا برای رفع مشکل اثر کند. احتمال دارد که این اثرگذاری در بازه ای ۶ تا ۱۲ ساعتی نیز به طول بینجامد. بهتر است چای سنا را قبل از خواب بنوشید تا صبح روز بعد، روده هایتان به کار بیفتد. مصرف چای سنا به عنوان درمانی خانگی به طور موقتی مناسب است، اما راهکاری دائمی نیست.

2. درمان هموروئید (بواسیر) با گیاه سنا

هموروئید، تورم رگ ها در مقعد و قسمت تحتانی رکتوم (راست روده) است. بواسیر یا هموروئید می تواند نشانه ی یبوست و فشاری باشد که به این ناحیه در هنگام دفع وارد می شود. این مشکل بسیار ناخوشایند و دردآور است و بسیاری از مبتلایان به آن به دنبال درمان های خانگی مناسب آن هستند. یکی از خواص برگ سنا در کاهش یبوست و فشار دفع است. به همین خاطر مصرف چای آن از سوی بیماران مبتلا به هموروئید، منطقی به نظر می رسد. عملکرد سنا برای رفع یبوست به این شکل است که دیواره ی روده را تحریک و روده را نرم می کند.

۳. درمان سندروم روده تحریک پذیر (IBS) با گیاه سنا

یکی از رایج ترین نشانه های سندروم روده ی تحریک پذیر، وقوع تغییرات در حرکات روده است. این تغییرات باعث بروز اسهال یا یبوست می شود. اگر مشکل مبتلایان به این سندروم به شکل یبوست ظهور پیدا کند، استفاده از خواص برگ سنا مفید واقع خواهد شد. اطبای سنتی، استفاده از چای سنا را هنگامی که لاکتولوز بی اثر می شود، به بیماران خود توصیه می کنند. البته مطالعات و پژوهش های در این زمینه همچنان ادامه دارد و دانشمندان قطعا اثرگذاری سنا در درمان سندروم روده تحریک پذیر را اعلام نکرده اند. پس اگر به این بیماری دچار هستید، باید قبل از مصرف چای یا سایر فراورده های سنا با پزشک معالج خود مشورت کنید.

۴. آماده شدن برای انجام کولونوسکوپی با گیاه سنا

گاهی اوقات هم از چای سنا برای پاک سازی روده بزرگ قبل از انجام آزمایش کولونوسکوپی استفاده می شود. شاید بپرسید، کولونوسکوپی چیست؟ این آزمایش راهکاری درمانی برای مشاهده ی درون کلون یا روده ی بزرگ است. روده ی بزرگ، آخرین بخش دستگاه گوارش است و قبل از انجام کولونوسکوپی باید کاملا از مواد زائد تخلیه شود. به نظر می رسد مصرف سنا به شکل خوراکی تأثیراتی مشابه روغن کرچک و محصولات رایج قدیمی مانند بیزاکودیل در تخلیه ی روده دارد. این مورد از خواص برگ سنا می تواند به رفع مشکلاتی نظیر سوءهاضمه، جمع شدن باد در روده و انقباضات آن هم کمک کند.

۵. مدر بودن سنا

از سایر خواص برگ سنا می توان به ادرارآور بودن آن اشاره کرد. این گیاه موجب دفع ادرار و خارج شدن چربی، نمک، آب اضافی و سم زدایی بدن می شود. این ماده گیاهی می تواند موجب کمبود آب بدن هم بشود. پس اگر آن را مصرف می کنید به آب رسانی بدن توجه داشته باشید.

۶. مراقبت از پوست و مو با گیاه سنا

چای سنا با داشتن مقادیری تانین، رِزین و اسانس قادر به درمان زخم ، درمان سوختگی و قارچ پوستی است. خواص ضدمیکروبی آن هم به درمان آکنه و سایر ناراحتی های پوستی کمک می کند.

این ماده ی گیاهی برای پرپشت شدن و افزایش ضخامت و حجم موها نیز مفید است. سنا می تواند به درخشان شدن موها هم کمک کند. مثلا باعث می شود تا موی طلایی حالت بلوند مایل به خاکستری پیدا کند.

گیاه سنا مکی نه تنها زیبایی موهای شما را بهبود می بخشد بلکه باعث بهبود وضعیت پوست سر و درمان شوره ی سر نیز می شود. این گیاه دارویی باعث می شود که در موهای شما درخشش و روشنی ایجاد شود. از آن جایی که این برگ یک نرم کننده ی عالی است، می تواند ریزش مو را نیز درمان کند. خاصیت ضدباکتریایی این گیاه دارویی می تواند در درمان بیماری های یا عفونت های پوستی کمک کند. خمیر تهیه شده از گیاه سنا مکی در درمان عفونت های پوستی مانند آکنه و همچنین شرایط التهابی مانند اگزما مؤثر است.

برای داشتن موهای صاف، براق و قوی می توان از برگ این گیاه استفاده کرد. می توانید با مخلوط کردن پودر گیاه سنا با آب و ماست یک ماسک مو درست کنید.

۷. خاصیت ضد انگل گیاه سنا

موادی نظیر سنوسید که در چای سنا وجود دارد به آن خاصیت ضدانگلی می دهد. سنا با ریشه کن کردن کرم ها و انگل روده باعث می شود که جذب مواد مغذی در بدن بهتر صورت بگیرد.

۸. درمان بیماری های التهابی و سرطان روده با گیاه سنا

از دیرباز تا کنون از سنا برای رفع مشکلات التهابی بدن نظیر سردرد، التهاب بافت ها و مفاصل و تب استفاده می شده است. آنتی اکسیدان های موجود در برگ سنا هم به کاهش وقوع بیماری های مزمن بدن کمک می کند. بنابراین با خنثی کردن رادیکال های آزاد قبل از ایجاد استرس اکسیداتیو، بیماری های مزمن و سرطان، به ویژه سرطان روده بزرگ، به سلامت بدن کمک می کند.

9. خواص برگ سنا برای لاغری و کاهش وزن

یکی از راه هایی که افراد برای لاغر شدن به سمت آن گرایش دارند، استفاده از گیاهان دارویی برای کاهش وزن و لاغری است که در خیلی از موارد اگر به طور صحیح استفاده شود، مفید خواهد بود. البته مانند تمام کمک کننده های لاغری آنچه که اهمیت دارد این است که قبل از استفاده از این گیاهان برای لاغرشدن باید به ورزش و نوع تغذیه نیز توجه داشت. یکی از گیاهان دارویی موثر استفاده از برگ سنا برای لاغری است.

طبق نظر پزشکان طب سنتی و طبیعت درمانگران، برای برطرف کردن چاقی شکم، اولین درمانش سنای مکی و گل سرخ است، به این منظور بایستی، برگ سنا و گل سرخ را مخلوط کرده، مانند چای معمولی دم کرده و مصرف شود. سنای مکی این خاصیت را دارد که چربی بدن اعم از چربی خون، چربی دور شکم و کبد چرب را درمان و از بدن خارج می کند. البته همه مسهل ها این خاصیت را دارند ولی سنا این خاصیت را بیشتر دارد و اثر گذارتر است. سنا با تاثیرات متقابلی که بر باکتری های مجاری گوارشی دارد، منجر به بروز انقباضات روده ای می شود. این انقباضات در اثر آنتراکینونها به وجود می آید که در سنا وجود دارند. همچنین برگ سنا حاوی گلیکوزیدها (گروهی از ترکیبات ارگانیک) می باشد، این ترکیبات با نرم کردن ماهیچه ها به هنگام عبور غذاهای هضم شده از روده ها، در قالب ملین عمل می کنند و بدین ترتیب به افزایش حجم مدفوع و خروج آن از روده کمک می کنند. پروسه مذکور بواسطه زنجیره ای از اسیدهای چرب انجام می گیرد که باعث بهتر شدن عمل گوارش، تخمیر و نیز تبدیل موفقیت آمیز گلیکوزیدها به عوامل ملینی می شود و از این طریق به کاهش وزن و لاغر شدن کمک می کند.

نحوه مصرف گیاه سنا مکی

• اگر سنا آسیاب شده باشد اثر کمتری دارد ولی میتوان پودر آن را خورد و اگر جوشیده شود یا زیاد دم شود اثر ندارد (بهرحال دمکرده آن بهتر است).
• خوردن در روز بهتر از شب است چون خواب، اثر آن را میگیرد.
• برای نوزاد یک قاشق چایخوری استفاده شود.
• برای درمان هر چهار روز (یا هر هفته) یکبار، چهار الی شش بار مصرف شود (مثلا شنبه، چهارشنبه، یکشنبه و …) و پس از آن هر ماه یکبار مصرف شود (این گیاه اسهال شدید میاورد و خوردن زیاد آن نیز باعث یبوست و خونریزی داخلی میشود لذا رعایت فاصله مصرف الزامی است).
• برای جلوگیری از دلپیچه از گل سرخ استفاده شود.

دمنوش: حداقل چهار گرم (حدود دو قاشق غذاخوری) سنای مکی با یک لیوان آب جوش حدود ده دقیقه دم کرده شود و آب آن خورده شود (لزومی به خوردن خود سنا نیست)

عوارض استفاده از برگ سنا

• باعث ایجاد دل پیچه می شود و باید از مکمل گلسرخ استفاده شود.
• زنان شیرده نباید مصرف کنند چون نوزاد دچار اسهال می شود.
• چای سنا بر انعقاد خون هم اثر می گذارد. بنابراین اگر شخصی داروهای ضدانعقاد مصرف می کند، نوشیدن چای آن در روند درمانش تداخل ایجاد خواهد کرد.
• این گیاه موجب دفع ادرار و خارج شدن چربی، نمک، آب اضافی و سم زدایی بدن می شود. این ماده گیاهی می تواند موجب کمبود آب بدن هم بشود. پس اگر آن را مصرف می کنید به آب رسانی بدن توجه داشته باشید.
• مصرف چای سنا، در بلندمدت باعث مسمویت های کبدی می شود.
• برگ سنا که متأسفانه امروزه به وفور برای درمان استفاده می شود، اگر بیش از ۲ هفته مصرف شود، می تواند منجر به تنبلی روده، تشدید بیماری و اشکالاتی در روده بزرگ شود.

آشنایی با نحوه ی استفاده از زنجبیل برای لاغری