شارکول یا زغال فعال نوعی محصول صنعتی است که از حرارت دادن مواد غنی از کربن مثل چوب، زغال سنگ نارس، پوست نارگیل یا خاک اره با دمای خیلی زیاد تولید می شود و نباید آن را با تکه های سوخته غذا یا زغالی که برای کباب زدن استفاده می کنید اشتباه بگیرید. هرچند هر دو از ماده پایه یکسانی ایجاد شده اند، زغال کبابی در دمای بالا تولید نمی شود و مواد اضافی آن برای انسان سمی است.
در فرایند فعال سازی، زغال از مولکول های جذب شده قبلی جدا و محل های اتصال آن دوباره آزاد می شود. همچنین، طی این فرایند، اندازه منافذ زغال کوچک می شود و سوراخ های بیشتری در هر مولکول به وجود می آید و سطح کلی زغال بیشتر می شود. به همین دلیل، مساحت یک قاشق غذاخوری زغال فعال از یک زمین فوتبال بیشتر است.
تولید صنعتی شارکول آن را به ماده بسیار جاذب تبدیل می کند. منافذ آن دارای بار منفی است که می تواند مولکو ل های دارای بار مثبت مثل سموم و گازها را به دام بیندازند و از اینکه معده آنها را جذب کند نیز جلوگیری می کند. بدن زغال فعال را جذب نمی کند. در نتیجه، سموم متصل به آن از طریق مدفوع دفع می شوند. شارکول به دو صورت قرص و پودر است که پودر آن باید در آب یا آب میوه های غیراسیدی حل شود. مصرف زیاد آب می تواند از علائم یبوست جلوگیری کند.
مزایای زغال فعال برای پوست
مطالعات گسترده ای در مورد اثبات مزایای زغال فعال برای درمان آکنه و سایر مشکلات پوستی وجود ندارد. اما تولیدکنندگان برای بهره مندی از مزایای زغال فعال، آن را در محصولات مراقبت از پوست و مو استفاده می کنند. زغال فعال در ترکیب با محصولاتی مانند کائولن و سالیسیلیک اسید، فواید بی نظیری برای پوست به همراه خواهد داشت. دیگر مزایای زغال فعال برای پوست عبارتنداز:
درمان جوش و آکنه
با مسدود شدن فولیکول های مو در زیر سلول های مرده پوست و چربی، آکنه ایجاد می شود. قرار گرفتن زغال فعال روی پوست، موجب جذب تمام آلودگی ها و روغن های صورت می شود. این به باز شدن منافذ پوست و افزایش گردش هوا کمک می کند. همین امر به شما کمک می کند تا از شر آکنه، جوش های سر سفید و سرسیاه و جای آنها خلاص شوید. زغال فعال دارای ذرات ریزی است که به عنوان یک ماده لایه بردار ملایم عمل می کند. بنابراین به روشن شدن پوست و از بین بردن لکه ها و زخم ها کمک می کند.
چربی اضافه ی پوست را از بین می برد
کربن موجود در زغال فعال، ناخالصی های پوست را از بین می برد. زغال فعال می تواند چربی اضافه ی پوست را از بین ببرد و آن را متعادل کند. برای بیرون کشیدن سموم از زیر سطح پوست، از ماسک صورت زغال فعال استفاده کنید.
اندازه منافذ را کاهش داده و پوست را پاکسازی می کند
وجود روغن، کثیفی و سلول های مرده در منافذ پوست، آنها را بزرگتر و قابل مشاهده می کند. همانطور که می دانید، زغال فعال می تواند به هر چیزی متصل شود و ناخالصی ها را به خود جذب کند. به این ترتیب می تواند به پاکسازی منافذ پوست کمک کند.
تحریکات و گزگز پوست را تسکین می دهد
برای از بین بردن سوزش و تسریع در بهبودی پوست تحریک شده و بریدگی های جزئی، زغال فعال را روی پوست قرار دهید. همچنین برای بیرون کشیدن سموم و ترکیبات عفونی از جای نیش و گزش حشرات، زغال فعال را روی محل آسیب دیده پوست قرار دهید.
خواص ضد پیری دارد
پیری یک بخش طبیعی از چرخه ی زندگی است. اما گاهی اوقات ممکن است زودتر از زمان مورد انتظار اتفاق بیفتد. پیری زودرس می تواند ناشی از تغذیه، تغییرات محیطی و آلودگی های موجود در محل کار و محیط زندگی باشد. تجمع سموم و مواد شیمیایی می تواند باعث آسیب به پوست و عملکرد نادرست اعضای بدن شود. زغال فعال خاصیت ضدپیری و سم زدایی دارد. بنابراین با استفاده ی منظم از آن، می توانید روند پیری را آهسته کنید و آن را به تاخیر بیندازید.
کمک به داشتن موی سالم
مو هم یکی دیگر از قسمت های بدن است که مانند پوست در معرض ذرات و مواد مضر موجود در هوا قرار دارد. موهای خود را با شامپوهای دارای زغال اکتیو بشویید تا ذرات مضر از روی تارهای مو زدوده شوند. حتی می توانید کمی از پودر سیاه را به شامپوی مورد استفاده خودتان اضافه کنید. چربی بیش از حد مو، خارش و شوره سر هم توسط محصولات دارای کربن اکتیو درمان می شود. به یاد داشته باشید که استفاده بیش از اندازه پوست سر و موهایتان را خشک می کند.
مبارزه با بوی بد بدن
بوی بد بدن از جمله تنفس بدبو و عرق تن از عوامل ناخوشایندی است که فرد را ناراحت می کند و خصوصاً در روزهای گرم سال هم آزاردهنده تر می شود. مکانیسم عرق به این صورت است که در زمان عرق کردن، باکتری های سطح پوست اسیدی را تجزیه می کنند که باعث دفع بوی نامطبوع می شود. هرچه عرق بیشتر روی پوست باقی بماند، باکتری ها فعالیت بیشتری انجام می دهند و به همین دلیل است که در افرادی که شستشو و بهداشت شخصی را جدی نمی گیرند، بوی بدن برای خود و البته اطرافیان بسیار مشمئزکننده خواهد بود. برای کاهش بوی عرق از لیف، صابون یا دستمال های دارای کربن فعال استفاده کنید. پودر فعال با داشتن خاصیت آنتی باکتریالی، به منافذ پوست وارد می شود و بوی بدن را از بین می برد.
عوارض جانبی زغال فعال
زغال فعال در بیشتر موارد بی خطر است و عوارض جانبی ناشی از آن نادر است که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسهال؛
- استفراغ؛
- حالت تهوع؛
- سیاه شدن زبان؛
- یبوست یا مدفوع سیاه؛
- در موارد خیلی نادر، ممکن است با سوراخ و انسداد روده در ارتباط باشد؛
- قبل از مصرف محصولات خوراکی زغال فعال باید با پزشک مشورت کنید. شارکول ممکن است در جذب سایر داروهای مصرفی مثل استامینوفن تداخل ایجاد کند؛
- ممکن است شارکول در افراد مبتلا به پورفیری (Porphyria) علائم بدتری ایجاد کند. پورفیری نوعی بیماری ژنتیکی نادر است که روی پوست، روده و سیستم عصبی اثر می گذارد؛
- ممکن است در موارد اورژانسی که از شارکول برای رفع مسمومیت استفاده می شود و به خصوص زمانی که فرد نیمه هشیار یا خواب آلود است این ماده به جای معده وارد ریه شود. به همین دلیل این ماده فقط باید به افراد هشیار داده شود.