ختم قرآن / تلاوت قرآن کریم؛ حزب 4 – آیات 106 تا 141 سوره بقره + معنی و تفسیر آیات

معنی سوره بقره؛ آیات 106 تا 141

هر حکمی از احکام را که [بنا بر مصلحتی] از دایرۀ تکلیف و مسئولیت انسان حذف و مُلغی کنیم، یا آن را [به علتی] به تأخیر اندازیم، بهتر از آن یا مانندش را می‌آوریم، آیا ندانسته‌ای که خداوند بر هر کاری تواناست؟ (106) آیا ندانسته‌ای که فرمانروایی بر آسمان‌ها و زمین فقط در سیطرۀ اوست؟ [و به این علت، تغییر و تأخیرِ احکام در حیطۀ مصلحت‌خواهی و حکومت او می‌باشد،] و شما را در برابر خدا [که همۀ امور به دست اوست] هیچ سرپرست و یاوری نیست‌ (107) آیا [با علم به حاکمیتِ مطلقِ حق و مصلحت‌خواهی او] می‌خواهید از پیامبرتان [اموری نامعقول] درخواست کنید؛ همان‌گونه که پیش از این از موسی درخواست شد؟ و هرکس کفر را جایگزین ایمان کند قطعاً راه راست را گم کرده است (108) بسیاری از اهل کتاب پس از آن‌که حق برای آنان روشن شد به سبب حسدی که در وجودشان شعله‌ور است دوست دارند شما را پس از ایمانتان به کفر بازگردانند، اکنون [از نزاع و جدال با آنان] گذشت کنید، و [از آنان] روی بگردانید تا خدا فرمانش را [به جنگ یا جزیه] اِعلام نماید، یقیناً خدا بر هر کاری تواناست (109) نماز را [با شرایط ویژه‌اش] بخوانید و زکات بپردازید! و آنچه از کار نیک [چون عبادت و خدمت به خلق] برای خود پیش فرستید آن را نزد خداوند خواهید یافت؛ مسلّماً خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست (110) و [اهل کتاب] گفتند: هرگز کسی وارد بهشت نمی‌شود مگر آن‌که یهودی یا نصرانی باشد. این آرزوهای [بی‌پایه و باطل] آنان است، بگو: اگر [در ادعای خود] راستگویید دلیل خود را بیاورید (111) [سخن مستدل و استوار این است؛] آری، کسانی که وجودشان را تسلیم خدا کنند درحالی‌که نیکوکارند، برای آنان نزد پروردگارشان پاداشی [شایسته] است، نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می‌شوند‌ (112)

یهودیان گفتند: نصرانی‌ها بر آیین درست و استواری نیستند. و نصرانی‌ها گفتند: یهودیان را آیین درست و استواری نیست. درحالی‌که همۀ آنان تورات و انجیل را می‌خوانند [و می‌دانند بر اساس آن دو کتاب، اتهامشان بر یکدیگر باطل است چون هر دو آیین، پیش از تحریف و پیش از آمدن اسلام، درست و استوار بوده]. و نیز کسانی [چون مشرکان] که حقایق را نمی‌شناسند [دربارۀ همۀ ادیان توحیدی] سخنی مانند یهود و نصاری گفتند، نهایتاً خداوند در قیامت بین آنان دربارۀ آنچه همواره با هم اختلاف داشتند داوری می‌کند (113) چه کسانی ستمکارتر از مردمی هستند که با منع ورود مسلمانان به مساجد خدا از بُرده‌شدنِ نام خدا [در آن مکان‌های معنوی] جلوگیری کردند، و در ویرانی آن‌ها کوشیدند‌؟ آنان را شایسته نیست که در آن مساجد جز در حال ترس [از انتقام خدا و خشم و کیفر مؤمنان] درآیند، برای آنان در دنیا خواری و در آخرت عذابی بزرگ است (114) مالکیت شرق و غرب فقط ویژۀ خداست پس به هرکجا روکنید آن‌جا به‌سوی خداست، مسلّماً خدا بسیار عطاکننده و داناست (115) و [یهود ونصاری] گفتند: خدا فرزندی برای خود انتخاب کرده، درحالی‌که او از داشتن فرزند منزّه است، بلکه آنچه در آسمان‌هاو زمین است مخلوق و مملوک او‌‌ست، و همۀ موجودات در برابر او فرمانبردارند (116) [بدون سابقۀ مادّه و نقشه و ابزار،] پدید آورندۀ آسمان‌ها و زمین است، و زمانی که [به وجود آمدنِ] چیزی را اراده کند، فقط به آن می‌گوید: باش! پس بی‌درنگ موجود می‌شود (117) کسانی که دانای به حقایق نیستند گفتند: چرا خداوند با ما سخن نمی‌گوید یا آیه‌ای برای ما نمی‌آید؟ گذشتگانشان نیز مانند سخن اینان را گفتند، دل‌هایشان [در قساوت و لجاجت و خواسته‌های نامعقول] شبیه یکدیگر است، به‌یقین ما [به اندازۀ لازم و در حد هدایت‌شدن] آیات را برای اهل باور بیان کرد‌ه‌ایم (118) قطعاً ما تو را بر پایۀ درستی و راستی بشارت‌دهنده و بیم‌رسان فرستادیم، و تو [پس از ابلاغِ پیام خداوند] مسئول [ایمان‌نیاوردن و وضع و حال] دوزخیان نیستی (119)

یهود و نصاری هرگز از تو راضی نمی‌شوند مگر آن‌که از آیین آنان پیروی کنی، بگو: یقیناً هدایتِ خدا فقط هدایت واقعی است. اگر پس از دانشِ کاملی که [چون قرآن] برایت آمده از خواسته‌های نامشروع آنان پیروی کنی در برابر [کیفر] خداوند هیچ یار و یاوری برایت نخواهد بود (120) کسانی که کتاب آسمانی عطایشان کرده‌ایم و آن را به‌گونه‌ای که شایستۀ آن است تلاوت می‌کنند؛ [تلاوتی با تدبّر و به قصد عمل،] آنان مؤمن [واقعی] به آن هستند، و کسانی که منکر آن می‌شوند، تباه‌کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خویش] اند (121) ای بنی‌اسرائیل! نعمت‌هایم را که به شما عطا کردم به‌خاطر آورده، [قلباً مورد توجه قرار دهید،] و این‌که شما را بر جهانیانِ [زمان خودتان به معجزات موسی و نزول تورات] برتری دادم [به یاد آرید] (122) و خود را از [خطرها و خسارت‌های] روزی حفظ کنید که نه کسی از کسی عذابی را دفع می‌کند، و نه از کسی برای بخشیده‌شدن گناهانش عوض می‌پذیرند، و نه کسی را شفاعتی سود دهد، و نه [برای نجات از عذاب دوزخ] حمایتشان می‌کنند (123) و [به یاد آرید] هنگامی که ابراهیم را پروردگارش به تکالیفی بسیار مهم [از انواع اوامر و نواهی و حوادث] آزمایش کرد، پس او همه را به‌طور کامل انجام داد، [پروردگارش به سبب سرافراز بیرون‌آمدنش از امتحان، به او] فرمود: من تو را برای همۀ مردم پیشوا قرار دادم. ابراهیم گفت: از دودمانم [نیز پیشوایانی برگزین]. خداوند فرمود: عهدِ من [که مقام والای امامت است] به ستمکاران نمی‌رسد (124) و [به یاد آرید] زمانی که ما خانۀ کعبه را برای همۀ مردم محل دیدار و اجتماع و جایگاه امن قرار دادیم و [گفتیم:] از مقام ابراهیم جایگاه نماز انتخاب کنید! و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان و معتکفان و اهل رکوع و سجده‌گزاران [از هر آلودگی ظاهری و باطنی] پاکیزه بدارید! (125) و [به یاد آرید] آن‌گاه که ابراهیم گفت: ای پروردگارم! این [مکان] را شهری امن قرار ده، و از اهلِ آن کسانی را که به خدا و روز قیامت ایمان داشته باشند از هر نوع میوه، روزی عنایت کن. خداوند فرمود: [دعایت را دربارۀ مؤمنان اجابت کردم،] ولی هرکه به کفر گراید بهرۀ اندکی به او می‌دهم، آن‌گاه او را به عذاب آتش می‌کشانم، و آتشْ عاقبتِ بدی است (126)

و [به یاد آرید] هنگامی که ابراهیم و اسماعیل پایه‌های خانۀ کعبه را بالا می‌بردند، [در آن حال به پیشگاه خداوند می‌گفتند:] پروردگارا! [این عمل را] از ما بپذیر که تو شنوا [ی دعا] و دانا [ی به حقیقت عمل] هستی. (127) پروردگارا! ما را [با همۀ وجود] تسلیم خود قرار ده، و نیز از دودمان ما امتی که تسلیم تو باشند [پدید آور]، و راه و رسم عبادتمان را به ما نشان ده! و توبۀ ما را بپذیر که تو بسیار توبه‌پذیر و مهربانی‌ (128) پروردگارا! در بین آنان [که در این منطقه قرار می‌گیرند] پیامبری از خودشان برانگیز که آیاتت را بر آنان تلاوت کند، و کتاب و معارف استوار و سودمند تعلیمشان دهد، و [از هر نوع آلودگی] پاکشان سازد؛ زیرا تو توانای شکست‌ناپذیر و حکیمی (129) از آیین ابراهیم چه کسی رویگردان می‌شود جز آن که خود را به ابلهی واداشته؟! به‌یقین ما ابراهیم را در دنیا به عنوان بنده‌ای خالص انتخاب کردیم، و او مسلّماً در آخرت از شایستگان است‌ (130) [به یاد آرید] زمانی که پروردگارش به او گفت: تسلیم باش! گفت: تسلیم پروردگار جهانیان شدم (131) و ابراهیم و یعقوب پسرانشان را به تسلیم‌‌بودن در برابر خداوند سفارش کردند که: ای پسرانِ من! یقیناً خداوند این دین را برای شما برگزیده، پس شما باید جز درحالی‌که تسلیم او باشید نمیرید (132) آیا [شما یهودیان که ادعا می‌کنید یعقوب پسرانش را به آیین یهودیت سفارش کرد] هنگامی که مرگ یعقوب فرارسید کنار او حاضر بودید؟ آن‌گاه که به پسرانش گفت: پس از من چه چیزی را می‌پرستید؟ گفتند: معبود تو و معبود پدرانت ابراهیم و اسماعیل و اسحاق را که معبود یگانه است می‌پرستیم، و ما تسلیم او هستیم (133) آنان گروهی بودند که درگذشتند، آنچه از عمل به‌دست‌آوردند ویژۀ خود آنان است، و آنچه شما به دست آوردید اختصاص به خودتان دارد، و شما در برابر آنچه آنان انجام می‌دادند مورد بازخواست نخواهید بود (134)

و [اهل کتاب به مسلمانانِ ثابت‌قدم] گفتند: یهودی یا نصرانی شوید تا هدایت یابید. [ای پیامبر! تو به هر دو طایفه] بگو: [خواستۀ باطلِ شما را هرگز نمی‌پذیریم،] بلکه از آیین ابراهیمِ یکتاپرست که از مشرکان نبود پیروی می‌کنیم، [و پایبند به آن دین خالصِ توحیدی هستیم] (135) [شما ای اهل ایمان! با صدای رسا] بگویید: ما به خداوند و آنچه به‌سویمان نازل شده، و به آنچه به سوی ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگانِ [آراسته به مقام نبوتِ] آنان فرستاده شده، و به آنچه به موسی و عیسی، و آنچه به پیامبران از ناحیۀ پروردگارشان عطا شده ایمان آوردیم، بین هیچ‌یک از آنان [در این‌که پیامبر خدایند] تفاوتی قائل نیستیم، و ما در برابر خداوند تسلیم هستیم (136) پس اگر [اهل کتاب] به مانند آنچه شما ایمان آورده‌اید [مثل ایمان به خدا، پیامبران و کتاب‌های الهی] ایمان بیاورند قطعاً هدایت یافته‌اند، و اگر [از حقایق الهی] روی برتابند جز این نیست که در ستیز و دشمنی [با حق] هستند، پس به‌زودی خداوند شرّ آنان را [با کشته‌شدن یا آوارگی از خانه و شهر] از تو دفع خواهد کرد، و خداوند شنوا[ی دعا] و دانا[ی به همۀ امور] است (137) [به اهل کتاب بگو: به] رنگ خدا [که همان دین واقعی است پایبند باشید،] و چه کسی رنگش نیکوتر از رنگ خداست؟ ما فقط پرستش‌کنندگانِ او هستیم (138) [به اهل کتاب] بگو: آیا با ما دربارۀ خداوند گفت‌وگو [ی نادرست و بی‌دلیل] می‌کنید؟ درحالی‌که او پروردگار ما و شماست، اعمال ما [در پیشگاه او] ویژۀ ماست، و اعمال شما مخصوص به خود شماست، و ما [در ایمان و عمل] برای او اخلاص می‌ورزیم (139) یا می‌گویند: ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگانِ [آراسته به مقام نبوتِ] آنان، یهودی یا نصرانی بودند. بگو: آیا شما داناترید یا خداوند؟ و ستمکارتر از کسی که گواهی بر حقیقتی را که از سوی خدا نزد اوست پنهان کند کیست؟ و خداوند از آنچه انجام می‌دهید بی‌خبر نیست (140) آنان گروهی بودند که درگذشتند، آنچه [از عمل] به‌دست‌آوردند ویژۀ خود آنان است، و آنچه شما به دست آوردید اختصاص به خودتان دارد، و شما در برابر آنچه آنان انجام می‌دادند مورد بازخواست نخواهید بود (141)