همانطور که می دانید به دلیل حفظ سلامت مادر و جنین در طول بارداری، مصرف انواع قرص و دارو در این دوران محدودیت هایی دارد و باید با احتیاط انجام شود. فرقی نمی کند چه قرص و دارویی باشد. مصرف دارو در ماه اول بارداری به طور ویژه می تواند خطرات بیشتری نیز داشته باشد و شما باید در مورد مصرف آنها با پزشک خود مشورت کنید. یکی از بیشترین سوالات در مورد استفاده از پردنیزولون در بارداری است. این دارو کاربردهای مختلفی دارد. به عنوان مثال مصرف قرص پردنیزولون برای کاهش ورم بینی بعد از جراحی آن بسیار شایع است. در ادامه توضیح می دهیم این قرص چیست و چه تاثیراتی می تواند روی بارداری و جنین داشته باشد.
قرص پردنیزولون چیست؟
پردنیزولون نوعی داروی کورتیکواستروئید یا استروئید است. این دارو برای درمان طیف گسترده ای از مشکلات سلامتی از جمله آلرژی ها، اختلالات خونی، بیماری های پوستی، عفونت ها، برخی سرطان ها و برای جلوگیری از رد عضو پس از پیوند استفاده می شود. به طور کلی هدف اصلی مصرف آن کاهش التهاب است. همچنین سیستم ایمنی را تضعیف می کند، که می تواند در بروز بیماری های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های خود حمله می کند، کمک کند. پردنیزولون فقط به صورت قرص در دسترس نیست. و امکان استفاده از آمپول متیل پردنیزولون در بارداری نیز وجود دارد. تزريق آمپول پردنيزولون تنها در بیمارستان انجام می شود. بنابراین از تزریق آمپول methylprednisolone در خانه خودداری کنید.
خطرات قرص پردنیزولون در بارداری
خوردن قرص پردنیزولون در بارداری و به طور کلی استفاده از استروئیدهای درمانی در این دوران رایج است. در اوایل بارداری، استروئیدها و علت مصرف قرص پردنیزولون در بارداری ممکن است به خاطر درمان سقط جنین مکرر یا ناهنجاری های جنینی مانند هیپرپلازی مادرزادی آدرنال استفاده شود. همچنین یک علت تجویز پردنیزولون در بارداری و کورتیکواستروئیدها اثرات سرکوب کنندگی آنها برای سیستم ایمنی و آثار ضدالتهابی است. درمان علائم بیماری های خودایمنی هم می تواند دیگر علت مصرف پردنیزولون در بارداری باشد زیرا داروهای سرکوب کننده ایمنی استاندارد و عوامل بیولوژیک در بارداری خطرناک تراند یا اثرات ناشناخته ای بر رشد جنین می گذارند.
هشدار های مصرف پردنیزولون در بارداری
- در مطالعات حیوانی، نشان داده شده است که در اثر مصرف داروی پردنیزول، به جنین آسیب هایی از جمله شکاف کام، می رسد. تعدادی از مطالعات انسانی نیز حاکی از آن است که استفاده از «کورتیکواستروئید» توسط مادران در سه ماهه اول بارداری خطر ایجاد شکاف کام را بالا می برد (از هر ۱۰۰۰ نفر ۱ تا ۵ نوزاد تحت تاثیر قرار گرفته اند).
- همچنین، کاهش جفت و وزن نوزاد هنگام تولد و احتمال سرکوب قشر آدرنال در نوزاد پس از مصرف بلندمدت دارو توسط مادر، در حیوانات و انسان ها اثبات شده است. اما به نظر نمی رسد که استفاده کوتاه مدت از این دارو برای پیشگیری از سندروم پریشانی تنفسی، خطری برای جنین یا نوزاد تازه متولد شده در پی داشته باشد.
- آب مروارید نیز به ندرت، در نوزادان متولد شده از مادرانی که در طولانی مدت در بارداری تحت درمان با کورتون بوده اند، مشاهده می شود.
- ورم ریوی مادران نیز همراه با انقباضات رحمی و تجمع مایع نیز در برخی موارد گزارش شده است.
- افزون بر این، اختلالات اسپرماتوژنز (منی زایی) در اثر استفاده طولانی مدت از دوز های زیاد این دارو (۳۰ میلی گم در روز به مدت حداقل ۴ هفته) مشاهده شده است که پس از قطع دارو به مرور برطرف می شود.
- توجه داشته باشید، مادرانی که از این دارو در طول بارداری استفاده می کنند، باید علائم کم کاری غدد فوق کلیه جنین را به سرعت گزارش کنند.
عوارض پردنیزون در دوران شیردهی
تا کنون درمان با پردنیزون با هیچ عارضه جانبی کوتاه مدت یا بلند مدت در کودکان همراه نبوده است. اما می تواند عوارض جانبی زیر را در مادر ایجاد کند:
- خطر ابتلا به فشار خون بالا
- ترمیم آهسته زخم ها
- افزایش وزن
- افزایش قند خون
- تشکیل ضایعات ندولر یا آکنه روی پوست
- پوکی استخوان
- ریزش مو
- ناهنجاری در چرخه قاعدگی
برخی دیگر از عوارض جانبی شایع پردنیزون عبارتست از گیجی، افسردگی، آکنه، بی خوابی، ناراحتی معده و سردرد. دوز متوسط به بالا از کورتیکواستروئیدهای تزریق شده به مفاصل ممکن است منجر به کاهش موقتی تولید شیر شود.
هشدار های مصرف پردنیزولون در شیردهی
- داروی پردنیزولون به شیر مادر راه پیدا می کند و غلظت آن در شیر مادر باید بین ۵ تا ۲۵ درصد باشد. در صورتی که زنان شیرده در طولانی مدت از دوز زیاد این دارو استفاده کنند، ممکن است موجب ایجاد مشکلاتی در رشد و نمو نوزادان و همچنین کاهش ذخیره ی شیر در مادران شود.
- توجه داشته باشید که در صورت ضروری بودن مصرف دارو در شیردهی، باید حداقل میزان مورد نیاز تجویز شود. حداقل ۴ ساعت پس از مصرف دارو نباید به کودک شیردهید تا احتمال انتقال آن به بدن نوزاد کاهش یابد.
- اگر مادران روزانه بیش از ۴۰ میلی گرم از این دارو مصرف می کنند، غدد فوق کلیوی کودک باید تحت نظارت قرار گیرند.