خواص برگ سنا چیست؟

سنا گیاهی است که معمولاً به صورت بوته ای رشد می کند و گل های زرد، صورتی و سفید دارد. سنا تقریباً شبیه گیاه حنا است و معمولاً با آن اشتباه گرفته می شود. مردم از زمان های قدیم از برگ، پوسته و غلاف بیرونی این گیاه برای درست کردن دمنوش به عنوان مسهل و ملین بهره می برند. برگ سنا در عطاری ها و فروشگاه های مواد غذایی به صورت خشک و پودر شده، دمنوش کیسه ای یا در قالب کپسول و قرص موجود است.

چای سنا چیست؟

گیاه سنا از گونه ی بزرگی از گیاهان گلدار تیره باقلاسانان و زیرتیره ارغوانیان به وجود می آید. این گیاه متعلق به مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مانند آفریقا و هند است. برخی از انواع وحشی آن هم (Cassia hebecarpa و Cassi marilandica) در شرق آمریکا می روید. از برگ، غلاف و پوسته ی بیرونی و میوه ی سنا می توان فراورده های دارویی مانند چای و مکمل های دیگر را تولید کرد. چای سنا معمولا از دو نوع خاص این تیره ی گیاهی موسوم به سنای انگلیسی و مصری به دست می آید. آیا سنا نوعی ملین و برطرف کننده ی یبوست است؟ در پاسخ باید گفت که بله. ازجمله خواص برگ سنا می توان به رفع این مشکلات اشاره کرد.

اگر ملین را ماده و عاملی برای سهولت تخلیه روده ها بدانیم، سنا هم یک ملین خواهد بود. در واقع، سنا می تواند به تحریک و افزایش انقباضات روده ها کمک کند و یبوست را ازبین ببرد. افزایش انقباضات روده به خاطر وجود مؤلفه های شیمیایی فعال سنا است که گلیکوزیدهای آنتراکوئینون (anthraquinone glycosides) نام دارند. به این مواد سنوسید (sennosides) گفته می شود. سنا تنها زمانی به عنوان ملین مؤثر واقع می شود که سنوسیدهای موجود در آن به رایناترونز (rheinanthrones) تبدیل بشوند. این تبدیل هم کار باکتری های مفید روده بزرگ است.

کاربردها و خواص برگ سنا چیست؟

این گیاه فوق العاده برای کل بدن بسیار مفید است. قرار گرفتن در معرض پرتودرمانی، آلاینده های محیط زیست و مواد شیمیایی خشن بر سلامت پوست ما تأثیر می گذارد و منجر به بروز چندین بیماری پوستی می شود. گیاهان طبیعی روشی مؤثر و ارزان برای بدست آوردن پوستی درخشان و ترمیم مشکلات پوستی هستند. برخی از راه هایی که برگ سنا می تواند به بدن ما سود برساند به شرح زیر است.

درمان یبوست

یکی از خواص برگ سنا رفع مشکل شایع یبوست است. به همین خاطر کسانی که دچار یبوست هستند، به استفاده از سنا روی می آورند. سازمان غذاوداروی آمریکا (FDA) هم چای سنا را به عنوان ماده ای درمانی و بدون نیاز به نسخه معرفی کرده است؛ اما گیاه سنا چطور به رفع یبوست کمک می کند؟ در پژوهش های بالینی کنترل شده، اثرات مصرف سنا روی روده به این صورت بوده که این ماده باعث شُل شدن شکم می شود و در افزایش حجم مدفوع و تعداد دفعات دفع هم نقش دارد.

گیاه سنا در نقش ملین هم اثرات مثبت خود را سریع نشان می دهد. معمولا مدت ۸ ساعت طول می کشد تا مصرف گیاه سنا برای رفع مشکل اثر کند. احتمال دارد که این اثرگذاری در بازه ای ۶ تا ۱۲ ساعتی نیز به طول بینجامد. بهتر است چای سنا را قبل از خواب بنوشید تا صبح روز بعد، روده هایتان به کار بیفتد. مصرف چای سنا به عنوان درمانی خانگی به طور موقتی مناسب است، اما راهکاری دائمی نیست.

مفید برای بواسیر

مشخص شده است که گیاه سنا در درمان لک های مقعد و بواسیر موثر است زیرا به کاهش تورم کمک می کند و بهبودی سریع را تسهیل می کند. علاوه بر این، از آنجایی که باعث ایجاد مدفوع نرم می شود، در ایجاد بیماری های پاتولوژیک مانند شکاف مقعد به ترمیم آسان آن کمک می کند. این امر به این دلیل است که پس از مصرف خوراک ، ترکیبات موجود در گیاه سنا در دستگاه روده جذب می شوند و در نتیجه باعث جدا شدن قسمت های غیر قندی در روده بزرگ می شوند. این اجزای غیر قندی با تحریک دستگاه روده باعث افزایش حرکات پریستالتیک می شوند. به این ترتیب، سرعت عبور مدفوع از طریق دستگاه روده را تسریع می کند.

موی محکم

برای داشتن موهای صاف، براق و قوی می توان از برگ های سنا استفاده کرد. می توانید با مخلوط کردن پودر گیاه سنا با آب و ماست یک ماسک مو درست کنید. برای تأثیر بیشتر می توانید مواد دیگری مانند آب مرکبات، اسانس چای های گیاهی، ادویه و غیره نیز اضافه کنید. آن را بر روی موهای خود بمالید و هر چند وقت یکبار در بخش های کوچکی مصرف کنید. اجازه دهید خمیر وارد پوست سر شود. سر خود را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید و بگذارید خشک شود. بعد از چند ساعت بشویید.

درمان سندروم روده تحریک پذیر (IBS)

یکی از رایج ترین نشانه های سندروم روده ی تحریک پذیر، وقوع تغییرات در حرکات روده است. این تغییرات باعث بروز اسهال یا یبوست می شود. اگر مشکل مبتلایان به این سندروم به شکل یبوست ظهور پیدا کند، استفاده از خواص برگ سنا مفید واقع خواهد شد. اطبای سنتی، استفاده از چای سنا را هنگامی که لاکتولوز بی اثر می شود، به بیماران خود توصیه می کنند. البته مطالعات و پژوهش های در این زمینه همچنان ادامه دارد و دانشمندان قطعا اثرگذاری سنا در درمان سندروم روده تحریک پذیر را اعلام نکرده اند. پس اگر به این بیماری دچار هستید، باید قبل از مصرف چای یا سایر فراورده های سنا با پزشک معالج خود مشورت کنید.

آماده شدن برای انجام کولونوسکوپی

گاهی اوقات هم از چای سنا برای پاک سازی روده بزرگ قبل از انجام آزمایش کولونوسکوپی استفاده می شود. شاید بپرسید، کولونوسکوپی چیست؟ این آزمایش راهکاری درمانی برای مشاهده ی درون کلون یا روده ی بزرگ است. روده ی بزرگ، آخرین بخش دستگاه گوارش است و قبل از انجام کولونوسکوپی باید کاملا از مواد زائد تخلیه شود. به نظر می رسد مصرف سنا به شکل خوراکی تأثیراتی مشابه روغن کرچک و محصولات رایج قدیمی مانند بیزاکودیل در تخلیه ی روده دارد. این مورد از خواص برگ سنا می تواند به رفع مشکلاتی نظیر سوءهاضمه، جمع شدن باد در روده و انقباضات آن هم کمک کند.

مدر بودن

از سایر خواص برگ سنا می توان به ادرارآور بودن آن اشاره کرد. این گیاه موجب دفع ادرار و خارج شدن چربی، نمک، آب اضافی و سم زدایی بدن می شود. این ماده گیاهی می تواند موجب کمبود آب بدن هم بشود. پس اگر آن را مصرف می کنید به آب رسانی بدن توجه داشته باشید.

مراقبت از پوست و مو

چای سنا با داشتن مقادیری تانین، رِزین و اسانس قادر به درمان زخم ، درمان سوختگی و قارچ پوستی است. خواص ضدمیکروبی آن هم به درمان آکنه و سایر ناراحتی های پوستی کمک می کند.این ماده ی گیاهی برای پرپشت شدن و افزایش ضخامت و حجم موها نیز مفید است. سنا می تواند به درخشان شدن موها هم کمک کند. مثلا باعث می شود تا موی طلایی حالت بلوند مایل به خاکستری پیدا کند.

درمان بیماریهای انگلی

علاوه بر اثر ملین، برخی از ترکیبات موجود در چای گیاه سنا نیز دارای خاصیت ضد عفونی انگلی هستند. با از بین بردن کرم ها و سایر انگل های موجود در روده، این چای می تواند به شما کمک کند تا حد ممکن از مواد مغذی ناشی از مصرف مواد غذایی استفاده کنید

درمان بیماری های التهابی و سرطان روده

از دیرباز تا کنون از سنا برای رفع مشکلات التهابی بدن نظیر سردرد، التهاب بافت ها و مفاصل و تب استفاده می شده است. آنتی اکسیدان های موجود در برگ سنا هم به کاهش وقوع بیماری های مزمن بدن کمک می کند. بنابراین با خنثی کردن رادیکال های آزاد قبل از ایجاد استرس اکسیداتیو، بیماری های مزمن و سرطان، به ویژه سرطان روده بزرگ، به سلامت بدن کمک می کند.

آماده سازی کولونوسکوپی

چای برگ سنا گاهی به عنوان روشی برای پاکسازی روده بزرگ قبل از انجام کولونوسکوپی توصیه می شود. کولونوسکوپی چیست؟ این یک روش پزشکی است که به داخل روده بزرگ، همچنین به عنوان روده بزرگ معروف است، که آخرین قسمت دستگاه گوارش است. قبل از انجام این روش، روده بزرگ باید از دفعیات و مواد زائد انباشته شده کاملاً پاک شود. نشان داده شده است که خوردن برگ سنا از طریق دخوراکی به اندازه روغن کرچک و محصولات معمولی مانند بیزاکودیل برای آماده سازی روده قبل از کولونوسکوپی مؤثر است.

قرص سنا

همانطور که می دانید انواع برگ سنا وجود داردف اما تنها نوع انگلیسی و مصری آن مورد استفاده برای خاصیت ملینی است. از این رو چون تشخیص نوع سنا فروخته شده در بازار به صورت گیاهی امکان پذیر نیست؛ بهتر است از نوع فرآوری شده آن که به صورت قرص در داروخانه ها به فروش می رسد، استفاده کنید. استفاده از قرص سنا که در داروخانه ها به فروش می رسد، علاوه بر آن که نوع آن را مشخص می کند، کیفیت و میزان ماده موثره آن را هم کنترل کرده و شما با استفاده از یک قرص نا و یا بیشتر می توانید میزان لازم از ماده موثره آن را استفاده کنید. همچنین استفاده از قرص سنا راحت تر و قابل استفاده تر است. قرص سنا، نشان می دهد این گیاه به صورت دارو در طب سنتی به تایید رسیده و می توانید به راحتی آن را مصرف نموده و میزان مصرف خود را نیز به درستی کنترل نمایید.

عوارض جانبی برگ سنا

هنگامی که سنا به عنوان یک درمان کوتاه مدت یبوست استفاده می شود، عوارض جانبی به طور کلی خفیف و محدود است.1 هنگامی که سنا برای مدت طولانی یا به مقدار زیاد مصرف شود، ممکن است باعث وابستگی شود یا بر کبد تأثیر بگذارد.شایع ترین عوارض جانبی چای سنا عبارتند از:

• مصرف زیاد برگ سنا موجب تنبلی معده میشود
• گرفتگی عضلات
• اسهال
• حالت تهوع
• استفراغ
• نفخ

افرادی که ممکن است بخواهند سنا را امتحان کنند باید از نگرانی های مربوط به استفاده از آن آگاه باشند. آنها باید مصرف مکمل را در صورت وجود علائمی از عوارض جانبی متوقف کنند و هر گونه نشانه ای از عوارض جانبی را به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود گزارش دهند. در برخی موارد، زمانی که فرد تحت مراقبت یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی است، چای سنا ممکن است برای مدت طولانی تری استفاده شود. توجه داشته باشید که در صورت استفاده طولانی مدت، سنا ممکن است عوارض جانبی شدیدتری داشته باشد.

تداخلات دارویی سنا چیست؟

برگ های سنا یا عصاره این گیاه می توانند با دسته های خاصی از داروها در تعامل باشند. از رقیق کننده های خون، ضد انعقادها، کورتیکواستروئیدها و داروهای سلامتی قلب هنگام مصرف گیاه سنا استفاده نکنید. این داروها (مانند وارفارین و دیگوکسین) ممکن است کاهش پتاسیم را تقویت کنند.

داروهای ضد درد، ضد تب، ضد التهاب و استروئید (پاراستامول، کتوپروفن، استرادیول و غیره) نیز ممکن است با برگ های سنا تداخل داشته باشند. گیاه سنا باعث افزایش یا کاهش جذب این داروها می شود.

شیوه ی درست کردن چای سنا و عسل چگونه است؟

• یک چهارم قاشق چای خوری برگ خشک سنا
• ۲ فنجان آب (تصفیه شده)
• نصف قاشق چای خوری عسل

آب را جوش بیاورید و برگ های خشک را درون آن بریزید تا ۸ تا ۱۰ دقیقه اجازه دهید همانگونه باقی بماند. درصورت تمایل به آن عسل اضافه کنید.۱ تا ۳ ساعت بعد از نوشیدن دمنوش گیاه سنا منتظر دیدن اثرات آن باشید. ملین بودن سنا گاهی زیاد است و ممکن است افراد با معده ی حساس را اذیت کند.

آشنایی با فواید جوز هندی برای سلامتی بدن