کودکان را چگونه به روزه گرفتن علاقمند کنیم؟

یکی از موضوعاتی که در ماه مبارک رمضان مورد توجه بسیاری از خانواده ها قرار می گیرد، روزه گرفتن فرزندانی است که با عنوان روزه اولی، به سن تکلیف رسیده اند و روزه گرفتن بر آن ها واجب شده است. برخی از والدین بخصوص مادران عزیز، به واسطه ی دلسوزی مادرانه شان، فرزندان خود مخصوصاً دختران را با وجود رسیدن به سن تکلیف شرعی و واجب شدن روزه بر آن ها، به بهانه ضعف جسمانی و اینکه قدرت تحمل تشنگی و گرسنگی و روزه گرفتن در روزهای بلند را ندارند، آنان را از گرفتن روزه باز می دارند.

نکته قابل توجه این است که به واقع این نوع رفتار، دلسوزی نیست و شاید بهتر باشد که بگوییم: این دلسوزی، واقعی نیست که فرزندمان را که مکلف به روزه داری است، به روزه خواری ترغیب کنیم و نتیجه اش آن شود بعداً به ازای هر روز روزه ای که مادر عزیزش برای او دلسوزی کرده، مجبور شود 60 روز روزه بگیرد و سنگینی گناهِ ترک واجب بر گردنش بماند.

این رفتار درست مثل این است که فرزندمان را از زدن واکسن که شاید درد ناچیز و ابتدایی داشته باشد به بهانه اذیت شدن منع کنیم اما پس از مدتی فرزندمان به واسطه نزدن واکسن، از بیماری مضاعف و حتی لاعلاج رنج ببرد.

روش های علاقمند کردن کودکان به روزه

روش الگویی

همه ما می­دانیم که الگو و سرمشق تمام کودکان پدر و مادر ها هستند و از طرفی آنان برای کودکان بسیار قابل احترام و مهم می­باشند لذا برای ترغیب کردن کودکان والدین کافی است خود نمونه کاملی از رفتار های دینی مثل نماز و روزه داشته باشند زیرا همیشه اینطور نیست که والدین بتوانند این یادگیری را در قالب جمله و صحبت کردن به کودکان خود آموزش دهند، پس الگوگیری سبب شده تا این رفتار در ذهن کودک کاملا حک شده و باقی بماند.

روش محبت کردن

در این مورد باید بگوییم یکی از با دوام ترین یا شاید مهم ترین روش در تربیت دینیبه حساب می­آید، به طوری که با محبت کردن به کودکان نگرش مثبتی نسبت به مذهب و دین در وجود آنان پدید می­آید پس استفاده از عواطف و محبت و نیکو گویی از خداوند متعال در این زمینه تاثیر بسزایی دارد.

روش شرطی

در این روش روانشناسان معتقدند که باید بین محرک و پاسخ پیوندی ایجاد شود تا یادگیری صورت گیرد، این جمله به این معنی است که هنگامی که روزه گرفتن همراه با امری که کودک را بسیار خوشحال می­ کند مثل: بازی کردن و.... همراه باشد، سبب افزایش علاقه­ مندی به روزه گرفتن در کودکان می ­شود.

روش تکرار و مداومت

در این روش والدین باید همواره با لحنی مهربان و آرام با تکرار و مداومت کودکان را به گرفتن به روزه داری تشویق کنند، تا فرزندانی دین پرور تربیت نمایند.

روش تلقین

در این روش والدین باید از عالی ترین کلمات برای تبیین عظمت اعمال دینی و روزه استفاده نمایند، به عنوان مثال باید به کودکان خود بگویید که شخصی که روزه می­گیرد چهره ای نورانی دارد، بسیار راستگو است و از گفتن حرف های زشت پرهیز می­ کند، غیبت نمی ­کند و... با این روش در ذهن کودک جا می ­افتد و خود را تربیت یافته دینی می­داند.

روش معرفتی(آموزش و یادگیری)

همه ما می­دانیم که کنجکاوی و دانستن امری فطری است که در وجود ما قرار دارد، پس والدین از همین موضوع باید استفاده کردهو زمینه های رشد، آگاهی و شناخت و کسب معرفت را در کودکان فراهم آورند، زیرا کودکان هر نوع آموزشی را از سوی والدین پذیرا هستند؛ (نکته­ قابل ذکر برای والدین این است که با توجه به ظرفیت ذهنی کودک به او آموزش های لازم را در زمینه روزه داری دهید و به سوالات او در این زمینه با دلیل منطقی پاسخ دهید.)

ایجاد رغبت به طور غیر مستقیم

والدین می­توانند با در نظر گرفتن بهترین خوراکی ها برای شخصی که روزه می­گیرد و یا هدایایی به کودک در ذهن کودک خاطره ای خوش سازند که هر زمان اسمی از ماه رمضان یا روزه می­آید برای کودک خاطره­ای خوش تداعی شود.

روش اقتدار

اخرین روشی که کمترین توصیه به آن می­شود روش اقتدار است زیرا هیچ یک از آداب اسلامی با اجبار و تحمیل به نتیجه نمی­رسد، در این روش والدین با لحنی محترمانه و دوستانه اما در عین حال محکم و متین فرزندان را به گرفتن روزه و انجام فرائض دینی مثل روزه گرفتن رهنمون کنند.

در ماه رمضان چه کارهایی بکنیم:

با شروع ماه روزه داری، الگوهای خواب و غذا خوردن کودکتان تغییر می کند. برای اینکه روزه گرفتن ( در صورتی که والدین اجازه دهند ) برای کودک ساده شود توصیه هایی را در ادامه می آوریم:

• فرزند خود را زودتر بخوابانید تا مطمئن شوید هنگام سحر سر وقت بیدار می شود. این کار جلوی دچار شدن آنها به کمبود خواب را هم می گیرد. ممکن است فرزندتان به کلاس آموزشی برود پس باید از نظر ذهنی هوشیار باشد.
• سحر باید حاوی غذاهای سالم پر انرژی مانند شیر و تخم مرغ باشد. برای فرزندتان آب میوه تازه یا دیگر نوشیدنی های سالم تهیه کنید تا آب بدنشان تمام روز تامین بماند. مصرف میوه و سبزیجات نیز بسیار مهم است.
• طوری برنامه ریزی کنید که فرزندتان سحری را با آرامش بخورد نه با عجله. می توانید با تعریف کردن داستان هایی از روزه داری های خود این کار را برایشان لذت بخش تر نیز بکنید.
• اجازه دهید فرزندتان بعد از سحر کمی دیرتر بخوابد. ۸ ساعت خواب و یک چرت روزانه به آنها کمک می کند راحت تر روز را بگذرانند.
• روز را برایشان لذت بخش کنید، آنها را وارد فعالیت های خیر خواهانه، غذا دادن به فقرا و نماز خواندن با دیگر اعضای خانواده کنید.

• فرزندتان را از ورزش ها و فعالیت های شدید منع کنید، چون در طول روزه داری باعث ضعیف و تشنه شدنشان می شود.
• فرزند خود را در آماده کردن افطار شریک کنید. غذاها و دسرهای مورد علاقه شان را آماده کنید.
• توصیه می شود که روزه خود را با خرما و آب باز کنید. غذاهای سرخ شده به همان اندازه تنقلات بی ارزش منع می شوند. غذاهای سرشار از قند و آردهای تصفیه شده نیز توصیه نمی شود. سوپ های خانگی می توانند به بدن مایعات، مواد معدنی و نمک برساند و از این نظر تامینش کند.
• کودکان بدون وعده سحری نباید روزه بگیرند، چون باعث ضعیف شدنشان می شود. همچنین باید مواظب پرخوری کودک نیز باشید چون پرخوری تبدیل به عادت می شود.
• برای اینکه کودک با انگیزه بماند می توانید برای کامل کردن روزه هایش به او جایزه دهید.