مدتی است که حتی برای خوردن غذای موردعلاقه تان هم باید کلی تلاش کنید! کافی است چند لقمه غذا دهانتان بگذارید تا احساس سیری کنید. وقتی به زور تلاش می کنید یک وعده غذاییِ عادی را تمام کنید، حالت تهوع پیدا می کنید و نزدیک است که بالا بیاورید! شاید اینها نشانه عفونتی سطحی باشند، اما گاهی هم خبر از ابتلا به عارضه ای دیگر می دهند. به این ناتوانی در خوردن کامل یک وعده غذاییِ عادی یا احساس سیری پس از خوردن چند لقمه کوچک غذا سیری زودرس گفته می شود. این عارضه در بلندمدت ممکن است به سوءتغذیه بینجامد و خطرهای جدی تری در پی داشته باشد.
علل سیری زودرس
سیری زودرس به شکل بالقوه علل متعددی می تواند داشته باشد. برخی از این علل نسبتاً بی ضررند، در حالی که مابقی موارد جدی تری محسوب می شوند.بر مبنای اعلام "دانشگاه پزشکی کارولینای جنوبی" در چارلستون، یکی از شایع ترین علل سیری زودرس گاستروپارزی است. این اختلال باعث می شود تا محتویات معده به کُندی درون روده کوچک تخلیه شود.مردم دچار گاستروپارزی ممکن است در کنار سیری زودرس دچار علایم فهرست زیر شوند:
- نفخ
- تهوع
- سوزش سر دل
- درد معده یا درد شکم
- فقدان اشتها
بر مبنای اعلام "انستیتوهای ملی سلامت" (NIH)، یکی از علل عمده گاستروپارزی دیابت است. علت آن است که دیابت می تواند باعث آسیب دیدن عصب هایی شود که بر معده مؤثرند و نیز بر چگونگی کارکرد آنها تأثیر بگذارد.برخی از دیگر علل بالقوه سیری زودرس شامل موارد زیر است:
- اولسر معده (زخم معده)
- بیماری ریفلاکس معده به مری، که در آن اسید معده به سمت عقب برگشته و وارد مری می شود.
- انسداد خروجی گاستریک، که در آن غذا نمی تواند به سهولت وارد روده کوچک شود
- سندرم روده تحریک پذیر
- یبوست
- بزرگ شدن کبد (هپاتومگالی)
- وجود مایع در شکم یا آسیت
- سرطان
علائم سیری زودرس
شایعترین علائم سیری زودرس عبارتند از:
- ناتوانی در مصرف یک وعده غذایی کامل و به اندازه کافی
- احساس سیری بعد از خوردن مقدار بسیار کمی غذا
- حالت تهوع یا استفراغ هنگام غذا خوردن
اگر سیری زودرس به دلیل یک بیماری پزشکی زمینه ای باشد ، فرد ممکن است علائم اضافی را تجربه کند. این علائم با توجه به شرایط متفاوت خواهد بود.به طور کلی ، اگر سیری زودرس با هر یک از علائم زیر همراه باشد ، فرد باید با پزشک صحبت کند:
- مشکل در بلعیدن
- سرفه خشک
- گلو درد
- گاز
- نفخ شکم
- آروغ زدن
- سوi هاضمه
- درد قفسه سینه
- تنفس دشوار
- حالت تهوع
- استفراغ
- دل درد
- افزایش یا کاهش وزن
- چهارپایه مشکی و قیر
- قوزک پا متورم است
- بهبود ضعیف زخم
تشخیص سیری زودرس
برای تشخیص سیری زودرس پزشکان باید مطمئن شوند که علایم مورد بحث ناشی از وجود مشکلی گوارشی دیگری نیستند.
برای رسیدن به تشخیص صحیح، پزشک شرح حال پزشکی گرفته و معاینه بالینی انجام می دهد. پزشک در عین حال می تواند از تست های تشخیصی زیر برای تأیید تشخیص یا از تشخیص خارج کردن علل دیگر استفاده کند:
- شمارش کامل خون. این یک تست خون است که به شناسایی خونریزی داخلی کمک می کند.
- تست مدفوع. نوعی آنایز مدفوع است که به شناسایی خونریزی روده کمک می کند.
- اولتراسوند (سونوگرافی) شکم. این یک تکنیک تصویربرداری است که از امواج صوتی برای بررسی ناهنجاری های معده استفاده می کند.
- سری سونوگرافی دستگاه گوارش فوقانی. تستی است که از اشعه X برای بررسی دستگاه گوارش استفاده می کند.
- اندوسکپی فوقانی. این یک تکنیک تصویربرداری است که از یک دوربین کوچک برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی استفاده می کند.
- تست بازدم گاستریک. این اقدامی است که از سطح دی اکسید کربن برای ارزیابی میزان سرعت تخلیه غذا در معده استفاده می کند.
- سینتیگرافی تخلیه گاستریک. این اقدام شامل خوردن یک وعده غذای حامل مقدار کمی از یک ماده رادیواکتیو است. اسکنی که در مرحله بعد انجام می شود سرعت تخلیه غذا از معده را نشان می دهد.
- قرص هوشمند. این نوعی کپسول قابل خوردن است که میزان اسیدیته، فشار، و دمای سراسر سیستم گوارش را اندازه گیری می کند.
چه زمانی مراجعه به پزشک ضروری می شود؟
اگر مدتی است پس از خوردن اندکی غذا فورا احساس سیری می کنید و بهبودی در وضعیت تان حاصل نشده است، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ حتی اگر هیچ نشانه و علائم دیگری نداشته باشید. اگر همراه با سیری زودهنگام نشانه ها و علائم زیر را تجربه کردید، بدون فوت وقت به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:
- تب و لرز؛
- درد در ناحیه شکم؛
- مدفوع سیاه و قیرمانند؛
- استفراغ یا استفراغ خونی.
درمان سیری زودرس چگونه است؟
درمان سیری زودرس بسته به اینکه علت آن چه باشد متفاوت خواهد بود. پزشک متخصص ممکن است یک یا چند مورد از راهکارهای درمانی زیر را پیشنهاد کند:
- مصرف محرک های اشتها؛
- مصرف غذا به شکل پوره و مایعات؛
- خوردن وعده های غذایی بیشتر با حجم کمتر در طول روز؛
- کاهش چربی و فیبر مصرفی (این دو روند هضم غذا را کند می کنند)؛
- مصرف داروهایی مثل متوکلوپرامید، آنتی متیک ها (Antiemetics) یا اریترومایسین که ناراحتی معده را تسکین می دهند.
ممکن است پزشک بیمار را به متخصص تغذیه ارجاع دهد تا با تغییر یا اصلاح رژیم غذایی، مطمئن شوند در طول روز میزان کافی از مواد مغذی را دریافت خواهد کرد.
اگر وضعیت سیری زودهنگام وخیم شود، ممکن است به استفاده از یک یا چند مورد از روش های درمانی زیر نیاز شود (در برخی از این روش ها یک عمل جراحی جزئی انجام می گیرد):
- تحریک الکتریکی شکمی: در این روش، برای کنترل حالت تهوع و استفراغ، به شکم پالس (ضربان) الکتریکی وارد می کنند؛
- واردکردن لوله تغذیه بینی به معده: با استفاده از این روش لوله ای را وارد بینی می کنند و از طریق آن، محلول حاوی مغذی مایع به معده فرستاده می شود؛
- تغذیه وریدی (Total Parental Nutrition/ TPN): در این روش، درمان سیری زودهنگام لوله ای نازک به نام کاتتر (Catheter) را داخل یکی از رگ های قفسه سینه می کنند و از طریق آن، محلول حاوی مواد مغذی به معده فرستاده می شود؛
- ژژنوستومی (Jejunostomy): ژژنوستومی مخصوص بیمارانی است که اوضاع وخیم تری دارند. در این روش با انجام عمل جراحی لوله نازکی را از کنار معده عبور می دهند و وارد قسمتی از روده کوچک می کنند که ژژنوم (Jejunum) نام دارد. سپس محلول حاوی مواد مغذی را مستقیما به این قسمت از روده کوچک تزریق می کنند.
منظور از بیماری سندرم بوی ماهی چیست؟
