غارها، یکی از پدیده‌های جالب و شگفت انگیز دوره‌های زمین‌شناختی هستند. غار زیبای خربس که نمونه‌ای از این پدیده‌های طبیعی است؛ در پانزده کیلومتری قشم، در سمت راست جاده قشم به روستای خربس و روستای رمچاه قرار دارد. این غار یکی از پرطرفدارترین جاهای دیدنی قشم است. در دل ارتفاعات روستای خربس، آثاری از معماری صخره‌ای دیده می‌شود که به عقیده برخی از محققین، نیایشگاه پیروان مهرپرستی و یا پرستشگاه آناهیتا (خدای آب) بوده است. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که به خاطر موقعیت جغرافیایی و اقلیم خاص، دارای تاریخ پرفراز و نشیب و جالبی است. در جای جای این خاک، آثار و دیدنی‌های بی‌نظیری وجود دارد که اکثر آنها برای مردم ایران ناشناخته هستند. یکی از این مکان‌های دیدنی و زیبا و تأمل‌برانگیز غار خربس در جزیره قشم است که با معماری صخره‌ای و عالی خود، گوشه‌ای از تاریخ این مرز و بوم را روایت می‌کند.
طبق بررسی های انجام‌شده روی محوطه باستانی خربس، قدمت این اثر به دوره مادها می‌رسد . غارهای خربس، بر پیشانی کوهی مشرف به ساحل جنوبی جزیره قشم واقع شده است که 4 دهانه غار از درون به هم پیوسته در ارتفاع 20 تا 30 متر آن به چشم می‌خورد که به غارهای خربس شهرت دارند. این غارها که از پدیده‌های کهن زمین‌شناختی به شمار می‌روند؛ همراه با دیگر پدیده‌ها و کوه‌ها و خود جزیره قشم، دنباله چین خوردگی‌های رشته کوه های زاگرس هستند که در هزاره های گذشته از زیر آب سر برآورده‌اند.
این غارها، از درون، با وجود مجموعه دهلیزها و تالارها و اتاق‌های متعدد به ابعاد 5/5*4 متر و چشمه ها و روزنه های گوناگونی که رو به شمال و جنوب قرار دارند مؤید حضور مردمانی از دوره‌های کهن در این جزیره هستند. پیداست که دست آدمیان به مرور زمان و به منظور کاربردهای گوناگون، شکل و سیمای این غارها و دیواره‌های آن ها را دگرگون ساخته و مناسب نیاز های خود درآورده است. ساختار راز آمیز این غارها و قرار گرفتن آن بر بلندی، این عقیده را دامن زده که اینجا در روزگار مادها نیایشگاه مهر و محلی برای ستودن الهه میترا بوده است. مهم‌ترین ویژگی آن، که تعجب و شگفتی هر بیننده را برمی‌انگیزد و آن را رمز آلود نموده، معماری صخره‌ای غار است.
براساس بررسی های انجام شده، قدمت غار خربس به دوره مادها برمیگردد. غار خربس که از 4 دهانه غار بر روی کوهی مشرف به ساحل جنوبی جزیره قشم تشکیل شده و ارتفاع دیواره ها به 20 تا 30 متر می رسد. به همین دلیل خیلی ها این محل را با نام غارهای خربس می شناسند. البته قبل از آنکه این غارها معروف شوند، خود روستای خوربیز یا همان خربس قدمتش به دوران ساسانیان باز می گردد که روستایی آباد و پر رونق و سکونتگاهی امن بوده است. اما حالا از این روستا فقط دشت ویرانه باقی مانده که غار خربس نیز از آثار انگشت شمار باقی مانده آن دوران است و از نظر نماسازى شبیه به معبد یا آرامگاه صخره‌اى است.
در ظاهر، تنها سوراخ های بزرگی را خواهید دید که مانند پنجره هستند، شاید در همان ابتدا ظاهر ساده این غارجلب توجه نکند اما همین که از پله ها بالا بروید و به ورودی برسید مجذوب این عظمت الهی خواهید شد. در دهانه این غار برکه اى وجود دارد که آب باران آنجا جمع می شود و در بیشتر ایام آب دارد. به محض ورود به غار با نور دنیای بیرون خداحافظی کنید و وارد دالان ها شوید، طوری که 9 روزنه بر روی دیواره کوه، ورودی های غار را تشکیل می دهند؛ 6 روزنه در بالا، 2 عدد در وسط و یک مورد در پایین قرار دارند، اما امروزه تنها از یک روزنه وارد می شوید و پس از پایان بازدید از یک روزنه دیگر خارج می شوید. پشت این روزنه ها تالار بزرگی قرار گرفته که دو تاقچه کوچک خواهید دید که احتمالا زمانی جاچراغی بوده اند. وقتی محیط داخلی غار، تالارها، دهلیزها، اتاق ها، روزنه هایی که به هم راه دارند را بازدید کردید، به دیواره ها می رسید که آثار جالبی روی آنها نقش بسته اند، مثلا صدف هایی خواهید دید که نشانگر غرق بودن این غار در دریا است. همه این حکاکی ها و تصویرها نشانگر گذشته پررونق این غار است.
هنگامی که از غار خربس بازدید می کنید، روزنه هایی توجه تان را به خود جلب خواهد کرد که نرده های چوبی جلوی خود دارند. این روزنه ها در واقع بخشی از نور غار را تامین می کنند؛ اما در گذشته احتمالا به عنوان ورودی غار استفاده می شده است. وقتی از این روزنه ها بیرون را نگاه می کنید، فضای سبز کوچک پایین غار را می بینید. درون این غارها شامل مجموعه ای از دهلیزها و تالارها و اتاق‌های متعدد، چشمه ها و روزنه های گوناگونی است که نشانگر وجود مردم از دوره‌های کهن در این مکان است، البته به مرور زمان توسط انسان ها شکل این غارها و دیواره‌هایش تغییر کرده است. به دلیل اینکه این غار بر روی بلندی قرار گرفته، محققین معتقدند در زمان مادها نیایشگاه مهر و محلی برای ستودن الهه میترا بوده است. البته برخی دیگر معتقدند حفره ها محل نگهدارى استخوان‌هاى مردگان پس از مرگ در آیین زرتشت بوده یا زمانی پناهگاهی براى مردم بى دفاع بوده که در این دشت زندگى مى‌کرده‌اند و از دست دزدان دریایى در امان نبودند.
برای بازدید از غار خربس قشم همه روزه می توانید از ساعت 6 صبح تا 8 عصر مراجعه کنید و برای ورودی باید مبلغی را پرداخت کنید. مدت زمان پیشنهادی برای گشتن در این غارها 1 الی 2 ساعت است. در نظر داشته باشید، غار خربس برای آنهایی که توانایی بالارفتن از پله های زیاد را دارند یا افرادی که به مکان های رمزآلود علاقه مند هستند، بسیار مناسب است، اما برای سالمندان یا افرادی که مشکل زانو و .. دارند و توانایی بالارفتن از پله های زیاد را ندارند و معلولان حرکتی که به ویلچر نیازمندند، مناسب نیست.
غار خربس (xorbas) یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان قشم و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. این غار در پانزده کیلومتری شهر قشم در سمت راست جاده قشم به روستای خربس و روستای رمچاه قرار دارد. در دل ارتفاعات روستای خربس، آثاری از معماری صخره‌ای دیده می‌شود که به عقیده برخی از محققین، نیایشگاه پیروان مهرپرستی و با پرستشگاه آناهیتا (خدای آب) بوده است.
