ملانوما نوعی سرطان پوست است که با جهش در سلول های تولید کننده ی رنگدانه به نام ملانوسیت ها ایجاد می شود. اکثر سلول های رنگدانه در پوست یافت می شوند، اما ملانوما می تواند در چشم ها (ملانوما چشم) و سایر قسمت های بدن، حتی به ندرت در روده رخ دهد. این سرطان در افراد با پوست تیره نادر است. ملانوما فقط یک نوع سرطان پوست است که شیوع آن از سرطان سلول های پایه و سنگفرشی پوست کمتر است، اما می تواند خطرناک باشد، زیرا احتمال گسترش یا متاستاز (گسترش به بافت های دیگر) در ملانوما زیاد است.ملانوما نوعی سرطان پوست است که با جهش در سلول های تولید کننده ی رنگدانه به نام ملانوسیت ها ایجاد می شود. این سرطان در افراد با پوست تیره نادر است.ملانوما در هر نقطه از پوست می تواند توسعه یابد، اما مناطق خاصی نسبت به این سرطان مستعدتر هستند، قفسه سینه و پشت در مردان و پا ها در زنان شایع ترین مناطق درگیری هستند و دیگر مناطق که احتمال درگیری در آن ها وجود دارد شامل گردن و صورت است.طبق گزارش موسسه ملی سرطان، انتظار می رود حدود ۸۷،۱۱۰ از افراد مبتلا به ملانوما در سال ۲۰۱۷ تشخیص داده شوند و حدود ۹،۷۳۰ نفر در اثر ابتلا به ملانوما جان خود را از دست بدهند.
انواع ملانوما
چهار نوع ملانوما وجود دارد:
ملانوما با انتشار سطحی: شایع ترین زیر گروه ملانوما است و اغلب در تنه و ساق پا دیده می شود و قبل از اینکه در سراسر سطح پوست گسترش یابند، رشد بسیار آرامی دارند.
ملانوما ندولار: دومین نوع شایع ملانوما است که در تنه، سر و گردن ظاهر می شود و سریعتر از انواع دیگر ملانوما رشد می کند و ظاهر آن به جای سیاه، قرمز می شود.
ملانوما لنتیگو مالیگنا: شیوع کمی دارد و بیشتر در سالمندان و به ویژه در مناطقی که سال ها در معرض نور خورشید قرار داشته اند، دیده می شود که به آن لنتیگو مالیگنا یا فرکل هوچینسون می گویند و مانند یک لکه بر روی پوست است، به آرامی رشد می کند و نسبت به انواع دیگر ملانوما خطر کمتری دارد.
ملانوما لنتیگوی آکرال: نادرترین نوع ملانوما است، معمولا در کف دست، پا ها یا زیر ناخن ظاهر می شود، شایع ترین نوع ملانوما در سیاهپوستان می باشد و با در معرض آفتاب قرار گرفتن مرتبط نیست.
علائم سرطان پوست ملانوما
برخی از مواقع در برخی از افراد مشاهده شده که ملانوما به صورت ناگهانی و بدون هیچ علائم اولیه بروز پیدا کرده است؛ اما در مواردی وجود این بیماری با علائمی خود را نشان می دهد؛ آشنایی با نشانه های این بیماری می تواند به درمان صحیح و به موقع کمک بسیار زیادی نماید.تغییرات ناگهانی در پوست خصوصاً در قسمت کتف، شانه ها و زیر شکم، تغییر خال ها به همراه خونریزی و خارش، رشد خال های بدن به صورت نامتقارن، ایجاد رنگدانه و لکه های پوستی با شکل های غیر متعارف در بدن، ایجاد خال با مرزهای نامشخص و دالبری شکل، ایجاد رنگدانه های مختلف در سطح پوست بدون دلیل، رشد خال های بدن و رسیدن آنها به اندازه 6 میلی متر، ایجاد ضایعه های پوستی به شکل خال در بدن که مدام در حال تغییر شکل و تغییر رنگ هستند می تواند از نشانه های این بیماری باشد به همین سبب توصیه می شود؛ پوست خود را هر چند وقت یک بار به دقت مورد بررسی قرار دهید و به محض مشاهده نشانه های مشکوک به پزشک معالج مراجعه نمایید.
چه افرادی بیشتر در معرض سرطان پوست می باشند؟
در این سرتیتر به افرادی که بیشتر در معرض سرطان ملانوما قرار دارند؛ پرداخته می شود فقط قبل از پرداختن به این موضوع لازم است برای شما بیان نماییم که اشاره کردن به این افراد به معنی این نیست که این افراد در معرض سرطان ملانوما به صورت قطعی قرار دارند؛ بلکه این بدین معنی است که در جامعه آماری مبتلایان، این افراد بیش از سایر افراد مبتلا شده اند.افرادی که سابقه ژنتیکی دارند، افرادی که مدام خود را در معرض اشعه های ماورای بنفش قرار می دهند مانند افرادی که مکررا از سولاریوم استفاده می نمایند، افراد مبتلا به پارکینسون، افرادی که دارای موهای قرمز، بلوند با پوست های روشن و چشمهای آبی یا سبز هستند، افرادی که آفتاب سوختگی مکرر و شدید را تجربه کرده اند، افرادی که خال های زیاد و بزرگ داشته و افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف می باشند نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض خطر می باشند.
ملانوما درمان می شود؟
اگر سرطان ملانوما در مراحل اولیه ی بیماری شناسایی شود، احتمال درمان آن زیاد است. مطالعات نشان می دهد بیماران زیر، ۵ سال بعد از تشخیص ملانوما زنده می مانند:
- ۹۸ درصد بیمارانی که ملانومای آنها قبل از گسترش به غدد لنفاوی شناسایی و درمان می شود.
- ۶۴ درصد بیمارانی که ملانومای آنها به غدد لنفاوی (منطقه ای) سرایت می کند.
- ۲۳ درصد افرادی که ملانومای آنها به اعضای دیگر (مناطق دورتر بدن و غدد لنفی دورتر) گسترش می یابد.
اطلاعات بالا نشان می دهد اگر سرطان ملانوما قبل از سرایت به بخش های دیگر بدن تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن فرد بیشتر است. پس، تشخیص سریع و به موقع حیاتی است.
متخصصان پوست توصیه می کنند همه ی افراد بدن خود را برای شناسایی تغییرات پوستی معاینه کنند. حتماً اگر تغییرات، خال های مشکوک و غیرعادی یا لکه دار دیدید، هر چه سریعتر به متخصص پوست مراجعه کنید.میزان نیاز هر فرد به معاینه ی پوست با توجه به عواملی نظیر نوع پوست، دفعات آفتاب سوختگی، سابقه ی خانوادگی و … متفاوت است. پس، از یک متخصص پوست بپرسید که هر چند وقت یک بار به معاینه ی پوست نیاز دارید.افرادی که سابقه ی سرطان ملانوما دارند، باید حداقل سالی یک بار پوستشان را معاینه کنند. همچنین، باید هر ماه برای شناسایی خال های جدید و در حال تغییر، پوست خود را بررسی کنند.
راه های پیشگیری از ملانوما
اگر می خواهید به سرطان ملانوما بدخیم پوست و سرطان های دیگر مبتلا نشوید، آکادمی درماتولوژی امریکا توصیه می کند از قرار گرفتن در معرض اشعه ی فرابنفش بپرهیزید. چند مورد از کارهایی که برای پیشگیری از خطرات اشعه ی فرابنفش خورشید می توانید انجام دهید به ترتیب زیر است:
۱) به سایه پناه ببرید!
پرتو های خورشید در ساعات ۱۰ صبح تا ۲ ظهر بسیار قوی و خطرناکند. پس اگر دیدید که طول سایه تان روی زمین کوتاه تر از قد شماست بهتر است که زیر نور آفتاب نایستید.
۲) لباسی بپوشید که در برابر نور خورشید از شما محافظت کند.
مانند پیراهن آستین بلند، شلوار، کلاه لبه دار و عینک آفتابی.
۳) کرم ضد آفتاب طیف گسترده، مقاوم در برابر آب و با SPF 30 یا بالاتر را به اندازه ی کافی روی پوست خود بمالید.
بهترین کرم ضد آفتاب طیف گسترده از پوست شما در برابر هر دو اشعه ی فرابنفش A و B (UVA و UVB) محافظت و از ایجاد سرطان ملانوما جلوگیری می کند.
۴) روزهایی که خارج از خانه و در فضای باز هستید از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. حتی در روزهای ابری!
۵) قسمت هایی از پوستتان را که در معرض نور آفتاب است، با ضد آفتاب کافی بپوشانید. یعنی؛
- یک قاشق مرباخوری (۵ میلی لیتر) برای سر و گردن
- دو قاشق مرباخوری ( ۱۰میلی لیتر) برای تنه
- ۵ میلی لیتر برای دستها از شانه تا نوک انگشتان
- ۱۰ میلی لیتر برای ران و پاها
- فراموش نکنید که حتماً ضد آفتاب را به بالای پاها، گردن، گوش ها هم بزنید. افراد کم مو باید پوست سر خود را نیز با ضد آفتاب یا کلاه مناسب بپوشانند.
- وقتی از خانه خارج شدید ضدآفتاب را هر ۲ ساعت یک بار و بعد از شنا یا عرق کردن تمدید کنید.
- آب، برف، شن و ماسه اشعه های مخرب خورشید را منعکس و تشدید می کنند. پس، مراقبشان باشید.
- از تخت های سولاریوم بپرهیزید، چون اشعه ی فرابنفش آنها یکی از عوامل سرطان و پیری زودرس پوست است.
- اگر می خواهید برنزه شوید، از کرم های برنزه کننده استفاده کنید. البته، در کنار آن از ضد آفتاب هم استفاده کنید.
همانطور که خواندید با کارهای ساده و کم هزینه ای مثل استفاده از ضد آفتاب می توانید از سرطان ملانوما و سرطان های دیگر پوست پیشگیری کنید. پس، حتماً استفاده از ضد آفتاب را جدی بگیرید و یادتان باشد که «پیشگیری بهترین درمان است».