درباره کتاب چرا ادبیات
این کتاب، که عنوان آن از مقاله نخست کتاب گرفته شده است، شامل دو مقاله، یک سخنرانی و یک مصاحبه با ماریو بارگاس یوسا است که عنوان های آن چنین است: چرا ادبیات / فرهنگ آزادی / امریکای لاتین: افسانه – واقعیت / سرخوشی و کمال.بخش اول کتاب تکان دهنده ترین و آگاهی بخش ترین بخش آن است. چرا ادبیات یک مقاله درجه یک و سطح بالا است که ماریو بارگاس یوسا در آن به اهمیت خواندن ادبیات و رمان اشاره می کند و همچنین به مشکلات ناشی از نخواندن و جامعه ای که در آن ادبیات جایگاهی ندارد پرداخته است. به اعتقاد یوسا، ادبیات جزء ضروری ترین و مهم ترین فعالیت های ذهنی آدمی است. فعالیتی که از جنبه های مختلف به فرد و در مقیاس بزرگ تر به جامعه کمک می کند. او به بهترین شکل ممکن و با دلایل قانع کننده این تصور اشتباه را که ادبیات را نوعی وقت گذرانی تجملی می دانند، رد می کند.بهانه هایی که در برابر خواندن ادبیات می آوریم، مانند اینکه وقت ندارم و باید کار کنم، حوصله خواندن داستان ندارم، وقت انجام کار تجملی که غیر ضروری هم است ندارم و غیره، از نظر یوسا به شدت محکوم است و در همین مقاله کوتاه می بینیم که این افراد تا چه حد اشتباه می کنند.بخش دوم کتاب سخنرانی یوسا در سال ۲۰۰۰ در سلسله برنامه های بانک توسعه کشورهای امریکایی است که در آن درباره فرهنگ و هجوم فرهنگی صحبت می کند. بخش سوم نیز درباره آمریکای لاتین است. این دو بخش از کتاب تا حدودی شبیه به هم و از جمله دغدغه های یوسا هستند. می دانیم که یوسا در اغلب رمان های خود به حوادث مختلف در کشورهای لاتین پرداخته است. به عنوان مثال در کتاب سور بز به دیکتاتوری در کشور دومینیکن پرداخته است.بخش آخر کتاب که گفتگوی دو نفر با یوسا است قسمت عمده کتاب را شامل می شود. در این مصاحبه یوسا بازهم به اهمیت ادبیات اشاره می کند و علاوه بر دنیای جواب دادن سوال های کلی در این باره، به سوال هایی درباره کتاب هایش و اینکه چطور نویسنده شد پاسخ می دهد. پس از بخش اول کتاب، اطلاعات این قسمت نیز به خواننده آگاهی خوبی می دهد.یوسا در این کتاب در کمال آرامش و با حوصله به مخاطب ثابت می کند که ادبیات مهم است. حتی بیشتر از آنچه که فکر می کنید اهمیت دارد. اما تصور می کنم که اگر این سوال را از فرد دیگری بپرسید، ممکن است برآشفته شود. کسی که اهمیت ادبیات را درک نکرده است، از نظر ذهنی شاید هنوز آمادگی پرسیدن این سوال را ندارد.یوسا و همه علاقه مندان ادبیات بر این باورند که جامعه مدرن و دموکراتیک با شهروندانی آزاد، بدون مطالعه و خواندن ادبیات حاصل نمی شود. در واقع ادبیات نقطه مشترکی بین ادیان و نژادها و سیاست ها و باورهای اجتماعی مختلف است. هیچ چیز بهتر از ادبیات نشان دهنده این تفاوت های قومی و فرهنگی نیست. و به نقل از یوسا در این کتاب جامعه ای که ادبیات مکتوب ندارد، در قیاس با جامعه ای که مهم ترین ابزار ارتباطی آن یعنی کلمات، در متون ادبی پرورده شده و تکامل یافته، حرف هایش را با دقت کمتر و وضوح کمتر بیان می کند. جامعه بی خبر از خواندن که از ادبیات بویی نبرده، همچون جامعه ای از کر و لال ها دچار زبان پریشی است و به سبب زبان ناپخته و ابتدایی اش مشکلات عظیم در برقراری ارتباط خواهد داشت.درباره تک تک جملات و پاراگراف های مقاله چرا ادبیات می توان صحبت کرد و موضوعات آن را بررسی داد و پیشنهاد می کنیم که این کتاب را حتما مطالعه کنید. . حال اگر شما کسی هستید که مدام از شما پرسیده می شود: چرا رمان می خوانی و مثلا کتاب های موفقیت نمی خوانی؟ چرا اینقدر به داستان و رمان علاقه داری؟ چرا کتاب های روانشناسی و فلسفه مطالعه نمی کنی؟ و انبوه دیگری از این سوالات، خواندن این کتاب باید در اولویت شما باشد.البته که پاسخ به سوال چرا ادبیات، می تواند بسیار فراتر از مواردی باشد که یوسا آن را مطرح کرده است. اما نکاتی که در این کتاب آمده است، از جمله مهم ترین و کلیدی ترین موارد است. سه بخش دیگر کتاب چرا ادبیات نیز نکات خوب و قابل توجهی دارند اما در مقابل ابهت قسمت اول شاید کمتر به چشم آیند. اما پیشنهاد می کنم اگر به یوسا علاقه دارید و رمان های سور بز، جنگ آخر زمان و گفتگو در کاتدرال را خوانده اید، مصاحبه یوسا را با دقت دوچندان بخوانید. در این گفتگو، یوسا نکات مهمی را در رابطه این کتاب ها مطرح می کند.
خلاصه کتاب چرا ادبیات
"چرا ادبیات" شامل سه نوشتار از ماریو یوسا است: 1) چرا ادبیات؟؛ 2) فرهنگ آزادی؛ 3) آمریکای لاتین: افسانه و واقعیت. نام "چرا ادبیات" از مقاله نخست آن گرفته شده است. بخش اول مهم ترین بخش آن است. که یوسا در آن به اهمیت خواندن اشاره می کند و مشکلاتی که در جامعه ای که مطالعه زیادی در آن وجود ندارد اشاره می کند. بخش دوم کتاب سخنرانی یوسا در سال ۲۰۰۰ است که در آن در مورد تهاجم فرهنگی صحبت می کند. و در نهایت بخش سوم، گفتگوی دو نفر با یوسا در مورد ادبیات است.
درباره نویسنده کتاب چرا ادبیات
ماریو بارگاس یوسا، در ۲۸ مارس سال ۱۹۳۶ در آرکیپای پرو به دنیا آمد. وی تنها فرزند پدر و مادرش بود و والدینش پنج ماه بعد از ازدواج از هم جدا شدند. ۱۰ سال اول زندگیش را در بولیوی و با مادرش گذراند. پس از آن که پدربزرگش مقام دولتی مهمی در پرو به دست آورد، همراه مادرش در سال ۱۹۴۶ به سرزمینش بازگشت. دوران کودکی او با سختی سپری شد.در ۱۴ سالگی پدرش وی را به دبیرستان نظام فرستاد که تأثیری ژرف و پایا بر او نهاد و ایده ی نخستین رمانش را در ذهنش پروراند. نگرش داروین گرایانه ی او نسبت به زندگی حاصل تجربه ی همین دو سال است. بارگاس یوسا در رشته ی هنرهای آزاد دانشگاه لیما فارغ التحصیل شد و سپس از دانشگاه مادرید در رشته ی ادبیات درجه ی دکترا گرفت. وی در نوزده سالگی با خولیا اورکیدی، که یکی از نزدیکانش و هجده سال از او بزرگ تر بود، ازدواج کرد. ماریو بارگاس یوسا بیست ساله بود که اولین داستانش منتشر شد؛ داستان کوتاهی بود به اسم «سر-دسته ها» که در یکی از نشریات پایتخت به چاپ رسید. اما راه درازی را در پیش داشت و شاید خودش هم آن قدر جاه طلبی نداشت که روزگاری نامش را در میان سه نویسنده ی بزرگ آمریکایی جنوبی ببیند. امروز اما ادبیات پررونق آمریکای لاتین مدیون مارکز، فوئنتس و یوسا است.شهرت یوسا با نخستین رمانش، زندگی سگی آغاز شد. رمانی که در آن به تجربه های سختش در خدمت نظامی پرداخت. بدین ترتیب جهان خیلی زود با دوره ی طلایی ادبیات آمریکای لاتین آشنا شد. سرانجام، خورخه ماریو پدرو بارگاس یوسا در سال 2010 توانست جایزه ی ادبی نوبل را از آن خود کند.
درباره مترجم کتاب چرا ادبیات
عبدالله کوثری، مترجم، ویراستار و شاعر ایرانی در سال 1325 در همدان به دنیا می آید. وی ادبیات آمریکای لاتین را از انگلیسی به فارسی ترجمه می کند. کوثری آموزش دبستانی و دبیرستانی خویش را در همدان فرجام می دهد. سپس در رشته ی اقتصاد دانشگاه ملی (دانشگاه شهید بهشتی کنونی) مشغول تحصیل می شود. او در هنگام تحصیلات دانشگاهی سروده هایش را در سبک نو در هفته نامه ی خوشه به سردبیری احمد شاملو، و در ماه نامه ی نگین به سردبیری دکتر محمود عنایت منتشر می کند. او همچنین در شب های شعر خوشه در کنار شاعرانی چون شاملو، اخوان ثالث، مصدق، نصرت رحمانی٬ م. آزاد و دیگران شعرهای خود را می خواند. پس از پایان آموزش دانشگاهی رهسپار لندن می شود و پس از بازگشت گام در راه ترجمه ی کارهای داستانی نویسندگان آمریکای لاتین می نهد. کوثری بیش از پنجاه کتاب در دو حوزه ی ادبیات و اقتصاد ترجمه کرده است. وی در ترجمه هایش به اندیشه های نویسندگان وفادار می ماند و می کوشد که با زبانی مناسب آن ها را به خواننده منتقل کند. عبدالله کوثری در حال حاضر در مشهد زندگی می کند.
قسمتی از کتاب چرا ادبیات
- چرا ادبیات؟:معتقدم جامعه بدون ادبیات، یا جامعه ای که در آن ادبیات – مثل مفسده ای شرم آور – به گوشه کنار زندگی اجتماعی و خصوصی آدمی رانده می شود و به کیشی انزواطلب بدل می گردد، جامعه ای است محکوم به توحش معنوی و حتی آزادی خود را به خطر می اندازد. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۸)
ادبیات از آغاز تا اکنون و تا زمانی که وجود داشته باشد فصل مشترک تجربیات آدمی بوده و خواهد بود و به واسطه آن انسانها می توانند یکدیگر را بازشناسند. و با یکدیگر گفتگو کنند، و در این میان تفاوت مشاغل، شیوه زندگی، موقعیت جغرافیایی و فرهنگی و احوالات شخصی تاثیری ندارد. ادبیات به تک تک افراد با همه ویژگی های فردی شان امکان داده از تاریخ فراتر بروند. ما در مقام خوانندگان سروانتس، شکسپیر، دانته و تولستوی یکدیگر را در پهنه گسترده مکان و زمان درک می کنیم و خود را اعضای یک پیکر می یابیم، زیرا در آثار این نویسندگان چیزهایی می آموزیم که سایر آدمیان نیز آموخته اند، و این همان وجه اشتراک ماست به رغم طیف وسیعی از تفاوتها که ما را از هم جدا می کند. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۱۰)
در غیاب ادبیات ذهنی انتقادی که محرک اصلی تحولات تاریخی و بهترین مدافع آزادی است لطمه ای جدی خواهد خورد. این از آن روست که ادبیات خوب سراسر رادیکال است و پرسش هایی اساسی درباره جهان زیستگاه ما پیش می کشد. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۱۶)
ادبیات خوب، ادبیات اصیل، همواره ویرانگر، تقسیم ناپذیر و عصیانگر است. چیزی ست که هستی را به چالش می خواند. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۱۷)
جامعه آزاد و دموکراتیک باید شهروندانی مسئول و اهل نقد داشته باشد، شهروندانی که می دانند ما نیاز به آن داریم که پیوسته جهانی را که در آنیم به سنجش درآوردیم و هرچند این وظیفه روزبه روز دشوارتر می شود، بکوشیم تا این جهان هرچه بیشتر شبیه دنیایی شود که دوست داریم در آن زندگی کنیم. باری، برای شعله ور کردن آتش این همه ناخشنودی از هستی، هیچ چیز کارآتر از مطالعه ادبیات خوب نیست. برای شکل بخشیدن به شهروندان اهل نقد که بازیچه دست حاکمان نخواهند شد و از تحرک روحی و تخیلی سرشار برخوردارند، هیچ راهی بهتر از مطالعه ادبیات خوب نیست. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۱۸)
دنیای بدون ادبیات، دنیای بی تمدن، بی بهره از حساسیت و ناپخته در سخن گفتن، جاهل و غریزی، خامکار در شور و شر عشق، این کابوسی که برای شما تصویر می کنم، مهم ترین خصلتش، سازگاری و تن دادن انسان به قدرت است. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۲۳)
- آمریکای لاتین: فرهنگ و آزادی: واقعیت معاصر ما هنوز باردار خشونت و شگفتی هایی است که نخستین متون ادبی ما – آن رمان های در قالب تاریخ یا کتاب های تاریخی آلوده به افسانه – برایمان روایت کرده اند. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۵۳)
یکی از بدترین معایب ما – و یکی از بهترین افسانه های ما – این اعتقاد است که درماندگی مان از بیرون بر ما تحمیل شده و این که دیگران، مثلا فاتحان این قاره، همواره مسئول مشکلات ما بوده اند. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۵۴)
- سرخوشی و کمال: این تنها جنبه از فلسفه سارتر است که من هنوز دلبسته اش هستم. این فکر که ادبیات «مفت و مجانی» نیست و اینکه ادبیات به هیچ وجه سرگرمی محض نیست و اگرچه بسیار لذت بخش است، پیش از هر چیز دیگر، چیزی است که بر زندگی مردم تاثیر می گذارد و چیزی که به طور بالقوه می تواند جهان را تغییر بدهد. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۶۱)
جامعه ای که خوب می خواند، و استعداد آفرینش ادبیات خوب را دارد، فریب دادن این جامعه بسیار دشوارتر از جامعه ای مرکب از افراد جاهل است. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۶۳)
فکر می کنم نویسنده باید از همان آغاز باور داشته باشد که ادبیات خارق العاده ترین چیز در عالم است. نوشتن هر کتاب خوب تجربه دلپذیری است. توی دنیا هیچ چیز قابل قیاس با سرخوشی و احساس کمالی نیست که به شما دست می دهد وقتی با تلاش فراوان این دنیای ساختگی را خلق می کنید. (کتاب چرا ادبیات اثر یوسا – صفحه ۹۱)
شناسنامه کتاب چرا ادبیات
- نویسنده: ماریو بارگاس یوسا
- ترجمه: عبدالله کوثری
- انتشارات: لوح فکر
- تعداد صفحات: ۹۳
- نسخه صوتی:ندارد
- نسخه الکترونیکی: دارد
معرفی کتاب گفتگو در کاتدرال اثر ماریو وارگاس یوسا
