میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر اگزالی پلاتین

اگزالی پلاتین (Oxaliplatin) یک داروی ضد سرطان است که باعث از بین رفتن سلول های سرطانی و یا کند شدن رشد تومور می شود. اگزالی پلاتین یک ترکیب حاوی پلاتینوم است مشابه با سیس پلاتین در درمان سرطان کولورکتال متاستاتیک این دارو همراه با فلورواوراسیل و اسید فولینیک تجویز می گردد. جهت درمان سرطان تخمدان نقش این دارو در دست بررسی است.

موارد مصرف اگزالی پلاتین

• اگزالی پلاتین به همراه فلوئورواوراسیل و اسید فولینیک در درمان سرطان متاستاتیک کولورکتال به کار میرود.
• اگزالی پلاتین همچنین برای سرطان کولون مرحله سوم و تومور اولیه کاملا برداشته شده کاربرد دارد.

مکانیسم اثر اگزالی پلاتین

اگزالی پلاتین تحت واکنش های غیرآنزیمی در محلولهای فیزیولوژیک از طریق لیگاند اگزالات ناپایدار به مشتقات فعال تبدیل می شود. چندین گونه واکنش ناپایدار، شامل Monoaquo و diaquo DACH پلاتینوم، که با پیوند کووالانسی به ماکرومولکولها متصل شدند، تشکیل شده است. پیوند متقاطع داخل زنجیره ای و بین زنجیره ای با DNA تشکیل می دهند.
پیوندها بین موقعیت N7 و دوگوانین مجاور (GG)، آدنین- گوانین مجاور (AG)، و گوانین های جدا شده توسط نوکلئوتید (GNG) تشکیل شده اند. این پیوندها باعث مهار تقسیم و بازنویسی DNA می شوند. سمیت،چرخه سلولی غیراختصاصی است.

فارماکودینامیک

اگزالی پلاتین به طور انتخابی مانع سنتز دئوکسی ریبونوکلئوتید اسید (DNA) می شود. مقدار گوانین و سیتوزین بستگی به مقدار اگزالی پلاتین تجویزی دارد. در غلظت های بالای اگزالی پلاتین ، سنتز پروتئین و RNA سلولی نیز مهار می شود.

فارماکوکینتیک

فراهمی زیستی اگزالی پلاتین در تجویز داخل وریدی کامل است. وقتی یک تک دوز 85 mg/m^2 اگزالی پلاتین انفوزیون وریدی در عرض 2 ساعت داده شد، حداکثرغلظت سرمی اگزالی پلاتین 0.814 mcg/mL.بود.
حجم توزیع: 440 L (تک دوز 85 mg/m^2انفوزیون وریدی در عرض 2 ساعت) اتصال به پروتئین پلاتینوم (متابولیت فعال) برگشت ناپذیر و بیشتر از 90% است. در درجه اول به آلبومین و گاما-گلوبین متصل می شود.
همچنین به صورت برگشت ناپذیر به اریتروسیتها متصل می شود.
اگزالی پلاتین تحت دگرگونی زیستی غیرآنزیمی سریع و گسترده قرار می گیرد. روش اصلی حذف پلاتینوم دفع کلیوی است.

مقدار و موارد مصرف اگزالی پلاتین

سرطان پیشرفته کولون و رکتوم به همراه 5-فلورواوراسیل و لوکوورین

• بزرگسالان: روز اول: mg/m2 85 اگزالیپلاتین در 250 تا 500 سی سی محلول دکستروز 5% به اضافه لوکوورین mg/m2 200 در محلول دکستروز 5% به صورت وریدی همزمان در مدت 120 دقیقه از طریق کیسه های جدا و استفاده از Y-line تزریق می شود. به دنبال آن 5- فلورواوراسیل mg/m2 400 در مدت 2-4 دقیقه تزریق وریدی شده و سپس mg/m2 600 فلورواوراسیل در 500 میلی لیتر دکستروز 5% در مدت 22 ساعت انفوزیون وریدی می شود.
• روز دوم: لوکوورین mg/m2 200 به صورت وریدی در مدت 120 دقیقه تزریق می شود. به دنبال آن 5- فلورواوراسیل mg/m2 400 در مدت 2-4 دقیقه تزریق وریدی شده و سپس mg/m2 600 فلورواوراسیل در 500 میلی لیتر دکستروز 5% در مدت 22 ساعت انفوزیون وریدی می شود.
• این سیکل هر دو هفته یک بار تکرار می شود.
• تنظیم دوز: در بیماران با اختلالات حسی ـ عصبی درجه 2 که به صورت مداوم باشد، دوزاژ دارو به mg/m2 65 کاهش داده می شود. در بیماران با اختلالات مداوم حسی ـ عصبی درجه 3 ، دارو باید قطع شود. در بیماران بهبود یافته از اختلالات درجه 3 یا 4 گوارشی یا خونی، دوزاژ دارو به mg/m2 65 کاهش داده می شود. همچنین دوز 5- فلورواوراسیل نیز به اندازه 20% کاهش داده می شود.

درمان کمکی در سرطان کولون درجه 3 در بیمارانی که تومور اولیه به صورت کامل در آنها برداشته شده به همراه 5- فلورواوراسیل و لوکوورین

• بزرگسالان: روز اول: mg/m2 85 اگزالیپلاتین در 250 تا 500 سی سی محلول دکستروز 5% به اضافه لوکوورین mg/m2 200 در محلول دکستروز 5% به صورت وریدی همزمان در مدت 120 دقیقه از طریق کیسه های جدا و استفاده از Y-line تزریق می شود. به دنبال آن 5- فلورواوراسیل mg/m2 400 در مدت 2-4 دقیقه تزریق وریدی شده و سپس mg/m2 600 فلورواوراسیل در 500 میلی لیتر دکستروز 5% در مدت 22 ساعت انفوزیون وریدی می شود.
• روز دوم: لوکوورین mg/m2 200 به صورت وریدی در مدت 120 دقیقه تزریق می شود. به دنبال آن 5- فلورواوراسیل mg/m2 400 در مدت 2 تا 4 دقیقه تزریق وریدی شده و سپس mg/m2 600 فلورواوراسیل در 500 میلی لیتر دکستروز 5% در مدت 22 ساعت انفوزیون وریدی می شود.
• این سیکل هر دو هفته یک بار برای مدت 6 ماه تکرار می شود.
• پیش درمانی با داروهای ضدتهوع با یا بدون دگزامتازون انجام می شود.

تنظیم دوز: در بیماران با سمیت عصبی درجه 2 که به صورت مداوم باشد، دوزاژ دارو به mg/m275 کاهش داده می شود. در بیماران بهبود یافته از اختلالات گوارشی درجه 3 یا 4، نوتروپنی درجه 4، یا ترومبوسیتوپنی درجه 3 یا 4 ، دوزاژ اگزالیپلاتین به mg/m275 و 5- فلورواوراسیل به mg/m2 300 تزریق وریدی بولوس و mg/m2 500 انفوزیون وریدی 22 ساعته کاهش داده می شود. تا هنگامی که تعداد نوتروفیلها به L / 109 × 5/1 یا بالاتر و تعداد پلاکتها به L / 109×75 یا بالاتر برسد، مصرف دوز دارو به تاخیر می افتد.

نکات قابل توصیه

1- انتظار بروزعوارض جانبی تزریق اگزالی پلاتین، USP، مخصوصا اثرات نورولوژیکی شامل نوروپاتی حسی حادبرگشت پذیر و نوروپاتی حسی پایدار را داشته باشند. بیماران باید آگاه شوند که سمیت حسی عصبی حادممکن است با قرار گرفتن در معرض سرما یا اجسام سرد بروز کند یا تشدید شود.
2- از نوشیدنی های سرد، استفاده از یخ، خودداری شود و پوست هنگام قرار گرفتن در برابر دمای سرد یا اجسام سرد پوشیده باشد.
3- شمارش منظم سلولهای خونی باید در طول دوره درمان انجام شود و بیماران در صورت بروز تب، به خصوص تب ناشی از اسهال مداوم و یا شواهدی از پیشرفت عفونت، فورا با پزشک خود تماس بگیرند.
4- اگر استفراغ مداوم، اسهال و یا علائم از دست دادن آب بدن، سرفه و یا مشکلات تنفسی رخ داد یا علائم واکنش آلرژیک ظاهر شد، با پزشک خود تماس بگیرید.
5- در هنگام رانندگی و یا استفاده از ماشین آلات احتیاط کنند. هیچ مطالعه ای در خصوص توانایی کار با ماشین یا ماشین آلات انجام نشده است;
به هر حال، درمان اگزالی پلاتین منجر به افزایش احتمال سرگیجه، تهوع و استفراغ و دیگر نشانه های نورولوژیک که بر راه رفتن و تعادل اثر می گذارد می شود و ممکن است منجر به تاثیرات کم یا متوسط بر توانایی رانندگی و استفاده از ماشین آلات شود.
6- بیمار باید از احتمال بروز اختلالات بینایی، بخصوص از دست دادن بینایی به طور موقت (برگشت عارضه پس از قطع درمان) که می تواند بر توانایی بیمار در رانندگی و استفاده از ماشین آلات اثر بگذارد، آگاه شود.

میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر مزوریدازین