میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر پروپوفول

پروپوفول یک داروی بیهوش کننده است که به منظور القاء و ادامه بیهوشی مصرف می شود. این دارو همچنین برای ایجاد تسکین در حین مراقبتهای ویژه و یا اعمال جراحی و تشخیصی به کار می رود.
پروپوفول دارویی است که به روش تزریق وریدی کوتاه اثر کاربرد دارد و باعث کاهش سطح هوشیاری یا بیهوشی می شود.

از این دارو برای شروع بیهوشی و همچنین نگهداری بیهوشی در حین عمل جراحی و در مقدار کمتر جهت ایجاد آرامبخشی در بخش ویژه برای افراد بزرگسالی که در حال تنفس مکانیکی می باشند استفاده می شود. حداکثر زمان اثر بخشی این دارو حدود دو دقیقه و در بعضی موارد بین پنج تا ده دقیقه زمان می باشد.

مکانیسم اثر

پروپوفول مانند اکثر داروهای بی هوشی عمومی مکانیسم شناخته شده ای ندارد. احتمالا اثرات دارو با تقویت اثر مهارکننده گابا روی گیرنده گابا a ایجاد می شود.

فارماکودینامیک

اثرات درمانی پروپوفول وابسته به غلظت خونی آن است و سطح غلظت خونی نیز وابسته به سرعت تزریق دارو می باشد. در غلظت های خونی بالا عوارض قلبی تنفسی اتفاق می افتد که در اثر تزریق بلوس یا انفوزیون سریع دارو ایجاد می شود.
بین دوزهای تزریقی باید فاصله مناسبی (3تا 5 دقیقه) وجود داشته باشد تا اثرات بالینی دلخواه حاصل شود. اثرات همودینامیک دارو متنوع است. در زمانی که بیمار بدون کمک دستگاه ونتیلاتور تنفس دارد, مهم ترین اثر قلبی عروقی دارو ، هایپوتانسیون شریانی با مقدار کم یا ناچیزی تغییر در ریتم قلب و مقدار غیر قابل توجهی کاهش در برون ده قلبی است.
در هنگام استفاده از ونتیلاتور و یا در مصرف همزمان با اپیوئیدها این کاهش برون ده قلبی افزایش بیشتری می یابد.

فارماکوکینتیک

پروپوفول به صورت وریدی استفاده شده و به سرعت در مغز و پلاسما به توازن غلظتی می رسد. به دلیل سرعت توزیع دارو و همچنین متابولیسم آن غلظت پلاسمایی دارو در ابتدای تجویز سریعا کاهش می یابد.
دارو عمدتا در ادرار دفع می شود. توزیع در این فرایند مسئول کاهش بیش از 50 درصدی غلظت پلاسمایی داروست.
نیمه عمر دفع پروپوفول حدود 3 تا 12 ساعت است و طی 40 ثانیه بعد از تزریق دارو بیمار هوشیاری خود را از دست می دهد. برگشت از بی هوشی نیز معمولا به سرعت صورت می گیرد.

موارد مصرف پروپوفول

الف) القاء بیهوشی
ب) نگهداری بیهوشی
پ) مراقبت بیهوشی تحت نظارت
ت) تسکین بیماران بستری در بخش که لوله تنفسی دارند

موارد و مقدار مصرف

الف) القاء بیهوشی
بزرگسالان: بیشتر بیمارانی كه طبق ASA-PS جزء طبقه بندی I یا II قرار می گیرند و كمتر از 55 سال سن دارند به mg/kg 5/2-2 دارو نیاز دارند.
دارو معمولاً به صورت mg 40 یك جا هر 10 ثانیه تزریق می شود تا اثر مورد نظر بدست آید.
جهت بیهوشی برای اعمال جراحی قلب دوز معمول mg 20 ( mg/kg 5/1-5/0) هر 10 ثانیه تا رسیدن به اثر مورد نظر می باشد.
جهت بیهوشی اعمال جراحی اعصاب دوز معمول mg 20 ( mg/kg 2-1) هر 10 ثانیه تا رسیدن به اثر مورد نظر می باشد.
تنظیم دوز: در بیماران سالمند، ناتوان و یا هیپوولمیك و كسانی كه طبق ASA-PS جزء دستة III یا IV قرار دارند باید نصف دوز معمول را دریافت نمایند ( mg 20 هر 10 ثانیه).
كودكان 16-3 سال: mg/kg 5/3-5/2 ظرف 30-20 ثانیه تزریق گردد.

ب) نگهداری بیهوشی
بزرگسالان: دارو می تواند بسته به اثر بالینی با سرعتهای متفاوتی تزریق گردد.
بیشتر بیماران mg/kg/min 2/0-1/0 ( mg/kg/hr 12-6) و یا مقادیر متناوب mg 50-20 به صورت تدریجی و p.r.n دریافت می نمایند.
جهت بیهوشی برای اعمال جراحی قلب به همراه مخدر ثانویه میزان mcg/kg/min 150-100 و یا دوز پایین mcg/kg/min 100-50 به همراه مخدر اولیه تجویز می گردد.
جهت جراحی اعصاب mcg/kg/min 200-100 ( mg/kg/hr 12-6) دریافت می شود.
تنظیم دوز: بیماران سالمند، ناتوان و یا هیپوولمیك و یا كسانی كه طبق ASA-PS در دسته III و یا IV قرار دارند نیمی از دوز معمول را دریافت می نمایند( mg/kg/min 1/0-05/0 و یا mg/kg/hr 6-3).
كودكان 2 ماه تا 16 سال: mcg/kg/min 300-125 ( mg/kg/hr 18-5/7) تزریق می گردد.

پ) مراقبت بیهوشی تحت نظارت
بزرگسالان: بیشتر بیماران در ابتدا به mcg/kg/min 150-100 ( mg/kg/hr 9-6) به مدت 5-3 دقیقه و یا تزریق آهستة mg/kg 5/0 از دارو ظرف 5-3 دقیقه نیاز دارند.
جهت دوز نگهدارنده بیشتر بیماران به انفوزیون mcg/kg/min 75-25 (mg/kg/hr 5/4-5/1) و یا مقادیر متناوب mg 20-10 نیاز دارند. تزریق سریع دارو منع شده است.
تنظیم دوز: بیماران سالمند، ناتوان و یا كسانی كه طبق ASA-PS در دسته III و یا IV می باشند، 80% دوز نگهدارنده بزرگسالان را نیاز دارند.

ت) تسكین بیماران بستری در بخش كه لوله تنفسی دارند:
بزرگسالان: انفوزیون اولیه mcg/kg/min 5 ( mg/kg/hr 3/0) برای 5 دقیقه تزریق گردد.
سپس مقادیر mcg/kg/min 10-5 ( mg/kg/hr 6/0-3/0) ظرف 10-5 دقیقه تا رسیدن به اثر مورد نظر مصرف شود. میزان نگهدارنده mcg/kg/min 50-5 (mg/kg/hr 3-3/0) می باشد.

طریقه مصرف داروی پروپوفول

روش مصرف این دارو به صورت آهسته از طریق تزریق وریدی است که معمولاً این عمل در یک کلینیک یا درمانگاه پزشکی توسط کادر پزشکی اعم از پرستار و یا حتی مراقب سلامت می تواند صورت بگیرد. بعد از تزریق این دارو فرد دریافت کننده سریعاً استراحت کرده و می خوابد. در هنگام دریافت این دارو پایش علائم حیاتی نفس، فشار خون، سطح اکسیژن، عملکرد کلیه و سایر علائم حیاتی در حالی که تحت تأثیر پروپوفول قرار دارد، مهم است.

چه اتفاقی می افتد اگر شما یک دوز از این دارو را فراموش کنید؟

از آنجا که معمولاً تزریق این دارو توسط فردی مجرب و آموزش دیده رخ می دهد احتمال کمی برای فراموشی دریافت این دارو وجود دارد.

اگر از این دارو بیش از حد مصرف کنید، چه اتفاقی می افتد؟

از آنجا که معمولاً تزریق این دارو توسط فردی مجرب و آموزش دیده رخ می دهد احتمال کمی برای مصرف بیش از حد این دارو وجود دارد.

نکات پرستاری هنگام تجویز پروپوفول

1- آماده بندی تجهیزات لازم جهت بیهوشی و احیاء .
2- پرهیز از تجویز همزمان دارو با خون یا پلاسما از یک رگ .
3- کنترل مرتب بیماران پیر یا ضعیف از نظر علایم هیپوتانسیون و برادی کاردی .

میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر بوپروپیون