میزان مصرف، تاثیرات و مکانیزم اثر قرص هیدروکسی کلروکین

دسته ای از بیماری ها وجود دارند که به بیماری های خودایمنی مشهور هستند. گاهی اوقات سیستم دفاع بدن به دلایلی که هنوز ناشناخته است بعضی از سلول های بدن انسان را غریبه و مهاجم تشخیص داده و بر علیه آن ها، پادتن تولید می کند. این پادتن ها به سلول ها حمله کرده و موجب آسیب زدن به آن ها می شوند. همین امر علت اصلی بروز بیماری های خودایمنی است. از جمله این بیماری ها می توان به آرتریت، پسوریازیس، روماتیسم مفصلی، لوپوس، ام اس و دیابت نوع یک اشاره کرد. چنین بیماری هایی را می توان با استفاده از درمان های دارویی کنترل کرد. یکی از داروهایی که در این زمینه تجویز می شود، قرص هیدروکسی کلروکین است.

معرفی قرص هیدروکسی کلروکین

قرص هیدروکسی کلروکین (Hydroxychloroquine) از داروهای پرمصرفی است که در درمان بسیاری از بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و انواع التهابات مفصلی و بیماری لوپوس، مورد استفاده قرار می گیرد. این بیماری ها به بیماری های خودایمنی مشهور هستند. به این معناست که سیستم ایمنی بدن دچار اختلال شده است و به جای حمله به عوامل بیگانه به سلول های سالم حمله ور می شود. در چنین شرایطی نیاز است سیستم ایمنی سرکوب شود که هیدروکسی کلروکین در این زمینه می تواند کمک کننده باشد.

این دارو در مواردی هم برای رفع برخی از مشکلات پوستی که با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب تشدید می شوند، تجویز می شود. در چنین شرایطی لازم است دارو را تنها در زمان هایی که در معرض نور خورشید قرار دارید، استفاده کنید. در این مورد ممکن است نیاز باشد مصرف این دارو را تا چندین هفته ادامه دهید تا نتیجه مطلوب، حاصل شود. هیدروکسی کلروکین در موارد حملات حاد مالاریا نیز، تجویز می گردد. مالاریا بیماری ناشی از انگل هایی است که از طریق نیش یک نوع حشره وارد بدن می شود. مالاریا بیشتر در مناطقی مانند آفریقا، آمریکای شمالی و آسیای شمالی، یافت می شود.

برای جلوگیری از ابتلا به مالاریا، می بایست مصرف دارو را دو هفته پیش از سفر به منطقه ای که احتمال وجود مالاریا در آن وجود دارد، آغاز کنید. مصرف دارو را به صورت منظم در زمان حضورتان در منطقه ادامه دهید و تا پس از ۸ هفته، مصرف را ادامه دهید.

هیدروکسی کلروکین به صورت قرص خوراکی ۲۰۰ میلی گرم و در بسته های ۱۰۰ عددی، موجود است. این دارو نسبت به کورتون ها، عوارض کمتری دارد.

عوارض و موارد مصرف قرص هیدروکسی کلروکین

‏الف) پیشگیری حمایتی از حملات مالاریا.

بزرگسالان:

مقدار 400 میلی گرم (معادل 310 میلی گرم ماده مؤثره) هر هفته دقیقاً سر ساعت و زمان معین به صورت ‏خوراکی مصرف می شود (مصرف دارو 4-2 هفته قبل از ورود به منطقه آندمیک شروع می شود و به مدت 8-4 هفته بعد از ‏ترک آن محل ادامه می یابد). در صورت شروع درمان بعد از تماس ، مقدار اولیه 800 میلی گرم در دو مقدار منقسم به ‏فاصله شش ساعت از یکدیگر مصرف می شود.

شیرخواران و کودکان:

مقدار ‏mg/kg 5 ‏ (برحسب ماده مؤثره محاسبه می شود) مصرف می شود مقدار مصرف نباید از ‏مقدار مصرف بزرگسالان تجاوز کند.دارو 2 هفته قبل از ورود به مناطق اندمیک شروع شود. در صورتی که این امر امکان پذیر نباشد دارو با دوز ‏mg/kg 10 ‏ ‏‏(از ماده مؤثره) در دوز منقسم 6 ساعته مصرف شود.

ب) درمان حملات حاد مالاریا.

بزرگسالان و کودکان بزرگتر از 15 سال:

ابتدا، مقدار ‏mg 800 ‏ (معادل ‏mg‏ 620 ماده مؤثره) پس از آن، مقدار 400 میلی ‏گرم 8-6 ساعت بعد، و سپس مقدار ‏mg/day 400 ‏ به مدت دو روز پیاپی مصرف شود.

نوزادان و کودکان:

ابتدا با ‏mg/kg 10 ‏ (بر اساس ماده مؤثره) شروع شود (بیش از ‏mg 620 ‏ ماده مؤثره در یک دوز ‏استفاده نشود). دوز دوم پس از 6 ساعت و ‏mg/kg 5 ‏ (بر اساس ماده مؤثره) می باشد (بیش از ‏mg 310 ‏ ماده مؤثره در این ‏دوز استفاده نشود). سپس دوز سوم با همین میزان پس از 18 ساعت از دوز دوم تجویز می گردد. دوز چهارم با همین میزان ‏پس از 24 ساعت از دوز سوم به بیمار داده می شود.

پ) لوپوس اریتماتوز (دیسکوئید و سیستمیک مزمن).

بزرگسالان:

مقدار 400 میلی گرم در روز یا دو بار در روز مصرف می شود. مدت مصرف چند هفته تا چند ماه است ، و ‏این امر به پاسخ بیمار بستگی دارد. مقدار نگهدارنده ‏mg/day 400-200 ‏ به مدت طولانی است.

ت) آرتریت روماتوئید.

بزرگسالان:

ابتدا مقدار ‏mg/day 600-400 ‏ مصرف می شود. با حصول پاسخ مناسب (معمولاً طی 12-4 هفته ) مقدار ‏مصرف به نصف کاهش می یابد.

مکانیسم اثر :‏

‏اثر ضد مالاریا:

این دارو با پیوند به ‏DNA‏ در ساخت پروتئین تداخل می کند. همچنین ، پلیمرازهای ‏DNA‏ و ‏RNA‏ را ‏مهار می سازد. این دارو بر اشکال اریتروسیتیک غیرجنسی پلاسمودیوم مالاریه، پلاسمودیوم اوال، پلاسمودیوم ویواکس و ‏بسیاری از گونه های پلاسمودیوم فالسیپارم مؤثر است.اثر آمیب کش ـ مکانیسم اثر آن مشخص نیست.

اثر ضد التهاب:

مکانیسم اثر آن مشخص نیست، و ممکن است هیستامین و سروتونین را خنثی کرده و از طریق مهار تبدیل ‏اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندین، اثرات پروستاگلاندین را مهار کند. این دارو ممکن است کموتاکسی گلبولهای سفید چند ‏هسته ای(‏PMN‏)، ماکروفاژها، و ائوزینوفیلها را مهار کند. ‏

میزان و نحوه مصرف قرص هیدروکسی کلروکین

در صورت فراموشی یک مرحله از مصرف چه باید کرد؟

در صورت فراموشی مصرف، به محض یادآوری دوز تجویز شده را مصرف نمایید. اگر تقریباً زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، از مصرف دوز فراموش شده امنتاع ورزید. برای جبران دوز فراموش شده به هیچ عنوان دوز دارو را بالا نبرید.

دارو باید کجا نگهداری شود؟

دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید. در کودکان حتی دوزهای پایین ممکن است باعث اوردوز شود. در درمای اتاق نگهداری کنید (بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد). پس از پایان تاریخ انقضای دارو، باقی مانده را حتماٌ دور بریزید.

در زمان مصرف دارو چه مواردی را باید زیر نظر گرفت؟

اگر بیماری شما پس از مصرف دارو رو به بهبود نرفت یا وضع آن بدتر شد، به پزشک یا متخصص درمانی خود اطلاع دهید. از مصرف آنتی اسیدها 4 ساعت قبل و بعد از مصرف این دارو امتناع کنید. لازم است در صورت تجویز مصرف هر دو قرص، بین استفاده از آنها حتماً 4 ساعت فاصله بیاندازید. در صورت هرگونه تغییر در بینایی، دکتر خود را در جریان بگذارید. بینایی و خون شما پیش از درمان و در زمان درمان باید چندین مرتبه کنترل گردد. این دارو ممکن است شما را به آفتاب حساس تر نماید. اگر نمی توانید از در معرض آفتاب قرار گرفتن در امان بمانید، حتما از لباس های پوشیده و ضد آفتاب استفاده نمائید. هرگز از چراغ های خورشیدی یا اتاقک های برنزه استفاده نکنید.

موارد منع مصرف و تداخل دارویی قرص هیدروکسی کلروکین