بیماری پارکینسون از بیماری های عصبی است که می تواند با استفاده از دارو کنترل شود. قرص سلژیلین از داروهای مورد استفاده توسط این بیماران است که با نظر پزشک و در دوزهای مختلف تجویز می شود.
قرص سلژیلین چیست؟
قرص سلژیلین (Selegiline) از داروهای ضد افسردگی است که علاوه بر درمان افسردگی در درمان اختلال هراس، بیماری پارکینسون و دمانس پیری نیز مؤثر است. مصرف این دارو به دلیل تداخل زیادی که با مواد غذایی و سایر داروها دارد باید بااحتیاط و زیر نظر پزشک باشد.
مکانیسم اثر سلژیلین
اگر چه مکانیسم عمل سلژیلین در درمان پارکینسون به طور کامل شناخته نشده، ولی مهار انتخابی و برگشت ناپذیر مونو آمین اکسیداز نوع B به عنوان مکانیسم غالب شناخته شده است. آنزیم مونو آمین اکسیداز نوع B در دآمیناسیون اکسیداتیو دوپامین در مغز دخیل می باشد.
سلژیلین به این آنزیم متصل شده و در نتیجه باعث متوقف شدن متابولیسم میکروزومی دوپامین و افزایش فعالیت دوپامینرژیک در مغز می شود. این دارو در دوزهای بالاتر می تواند مونو آمین اکسیداز نوع A را نیز مهار کرده و در درمان افسردگی موثر واقع شود.
فارماکودینامیک
دوپامین یک ماده شیمیایی ضروری است که نقش های مهمی در بدن دارد. تخریب زودرس دوپامین در مغز منجر به بروز علائم بیماری پارکینسون می شود. مونوآمین اکسیداز آنزیمی است که تخریب دوپامین را سرعت می بخشد. سلژیلین از طریق مهار آنزیم منو آمین اکسیداز و در نتیجه مهار تخریب دوپامین, باعث طولانی شدن اثرات دوپامین در مغز می شود.
سلژیلین همچنین ممکن از حذف دوپامین بین پایانه های عصبی جلوگیری کرده و باعث افزایش رهش دوپامین از سلول های عصبی شود.
فارماکوکینتیک
زمان رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی : 0.5 تا 0.9 ساعت
طول اثر : 24 تا 72 ساعت
فراهمی زیستی : 4.4 ٪ ( خوراکی , قبل غذا ) - 20 ٪ (خوراکی، پس از غذا )
اتصال پروتئینی : بیش از 90 ٪
حجم توزیع : 300 لیتر
متابولیسم : عمدتا در کبد
متابولیت ها عبارتند از : دزمتیل سلژیلین، ال- آمفتامین و ال- مت آمفتامین
نیمه عمر : 10 ساعت (خوراکی)، 18 تا 25 ساعت (پوستی)
دفع : ادراری
نکاتی که در ارتباط با مصرف این دارو باید بدانید
- هیچ گاه این دارو را با با غذاهای حاوی تیرامین مانند پنیر، کالباس، سوسیس، کنسرو ماهی، لوبیا، انگور، موز، نوشابه های حاوی کولا، کاکائو و آبجو مصرف نکنید چراکه موجب افزایش فشار خون می شود.
- سلژیلین می تواند منجر به افزایش خطر تفكرات خودكشی در كودكان و نوجوانان گردد. بر همین اساس مصرف آن برای کودکان توصیه نمی گردد.
- احتمال بروز سرگیجه در ابتدای درمان با این دارو وجود دارد بنابراین به هنگام تغییر حالت بدن احتیاط کنید.
- هر گونه علائم و نشانه های زیادی فشار خون از جمله سردرد شدید را بلافاصله اطلاع دهید.
- دارو را بیش از مقدار توصیه شده مصرف نكنید.
- تا زمان مشخص شدن اثر دارو، از رانندگی و انجام فعالیت های خطرناكی كه نیازمند هوشیاری كامل است، پرهیز کنید.
- مصرف این دارو در دوران شیردهی با احتیاط باشد.
- در صورت وجود زخم های گوارشی این دارو را بااحتیاط مصرف کنید.
- دارو را بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید.
- در صورت فراموش شدن یک نوبت مصرف دارو، به محض به یاد آوردن، آن نوبت باید مصرف شود، مگر این كه تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرارسیده باشد. در این صورت، مقدار مصرف بعدی نباید دو برابر گردد.
- چنانچه سابقه ابتلا به حساسیت های شدید دارویی و غذایی داشته اید به پزشک اطلاع دهید.
- قطع این دارو باید با مرور زمان و تحت نظر پزشک باشد.
- در صورتیکه در دوران بارداری هستید یا قصد باردارشدن دارید درباره مزایا و معایب مصرف سلژیلین با پزشک مشورت کنید.
- بهتر است سلژیلین را همراه با غذا مصرف کنید.
نحوه مصرف سلژیلین
- حتی اگر احساس بهبودی میکنید مصرف دارو را خودسرانه متوقف نکنید و استفاده از آن را طبق دستور پزشک ادامه دهید.
- سلژیلین را همراه با غذا مصرف کنید.
- در صورت استفاده بیش از حد از دارو و مشکوک بودن به اووردوز فورا به اورژانس مراجعه نمایید.
در صورت فراموش کردن مصرف دارو:
- به محض متوجه شدن، داروی فراموش شده را مصرف کنید
- اگر به نوبت مصرف بعدی دارو زمان اندکی مانده است از مصرف داروی فراموش شده پرهیز کنید
- از مصرف 2 قرص در یک نوبت مصرفی خودداری کنید.
موارد مصرف سلژیلین
درمان افسردگی , درمان اولیه بیماری پارکینسون , درمان کمکی در بیمارانی که میزان پاسخ دهی آن ها به لودوپا / کربی دوپا کاهش یافته است , درمان بیماری آلزایمر خفیف تا متوسط
در دوزهای بالاتر برای درمان افسردگی
مقدار مصرف سلژیلین
- بیماری پارکینسون:
- قرص خوراکی:
دوز توصیه شده: 5 میلی گرم خوراکی دو بار در روز
حداکثر دوز: 10 میلی گرم خوراکی در روز
- قرص بازشونده در دهان:
دوز اولیه: 1.25 میلی گرم خوراکی یک بار در روز حداقل 6 هفته
دوز نگهدارنده: 1.25 تا 2.5 میلی گرم خوراکی یک بار در روز
حداکثر دوز: 2.5 میلی گرم خوراکی یک بار در روز
توصیه ها و مراقبت های پرستاری
- بیمار از نظر بدتر شدن نشانه ها به دقت باید پیگیری شود.
- درمان با این دارو در سالمندان با مقادیر کم باید آغاز شود.
میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر مکلوبماید
