سردرد یک عارضه شایع است و همانطور که از نام آن مشخص است باعث درد و ناراحتی در ناحیه ی سر، اسکالپ و یا گردن می شود. طبق تخمین از هر ۱۰ نفر ۷ نفر ممکن است در طول زندگی خود حداقل یک بار سردرد را تجربه کرده باشد. انواع سردرد بسته به عامل ایجاد کننده آن وجود دارند که در این مطلب به بررسی اجمالی هر یک خواهیم پرداخت.
سردردها در برخی مواقع خفیف هستند، اما در بسیاری از مواقع با درد شدید همراه می باشند که این موضوع تمرکز در حین کار یا انجام فعالیت های روزمره را دشوار می کند. خوشبختانه بسیاری از انواع سردرد را می توان به کمک دارو و تغییر سبک زندگی درمان کرد..
انواع سردرد بر اساس بیماری زمینه ای
الف) سردرد اولیه
پزشکان طی تحقیقات خود انواع سردرد را شناسایی کرده اند. سردردهای اولیه، سردرد هایی هستند که هیچ ارتباطی با بیماری های زمینه ای دیگر ندارند.
این سردردها در واقع در اثر فرآیندهای مغزی بوجود می آیند. به عبارت بهتر، دلیل این نوع سردردها در خود سر نهفته است. میگرن، سردرد خوشه ای و سردرد تنشی مثال هایی از سردردهای اولیه می باشند.
ب) سردرد های ثانویه
سردردهای ثانویه، سردردهایی هستند که در اثر بیماری های زمینه ای بوجود می آیند.
انواع سردرد
بیش از ۳۰۰ نوع سردرد وجود دارد. ولی تنها دلیل ۱۰ درصد از سردردها مشخص شده است. به بقیه ی آنها «سردردهای شایع» (primary headaches) می گویند. در اینجا به چند مورد از سردردهای شایع و مهم اشاره می کنیم.
سردردهای تنشی
سردردهای تنشی (Tension-type headaches) معمول ترین نوع سردردها هستند و در سه چهارم بزرگسالان رخ می دهند. در بیشتر موارد این سردردها از لحاظ شدت، ملایم تا متوسط هستند و به طور مکرر رخ می دهند. ولی در بعضی موارد افراد معدودی هستند که دچار سردردهای تنشی شدید می شوند و بعضی از آنها ۳ تا ۴ بار در هفته دچار این نوع سردرد می شوند.
سردردهای تنشی معمول، فشار و درد مبهمی در دو طرف سر ایجاد می کنند. افرادی که دچار سردردهای تنشی شدید می شوند ممکن است احساس کنند که سرشان در یک گیره قرار گرفته است. درد ممکن است به گردن و شانه ها هم سرایت کند. سردردهای تنشی می توانند بر اثر خستگی، فشار احساسی یا مشکلی در ماهیچه ها و مفاصل گردن یا فَک، تحریک شوند. این نوع سردرد اغلب ۲۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول می کشد.
اگر فقط گاهی دچار سردردهای تنشی می شوید، می توانید خودتان مراقبت های لازم را انجام دهید. مسکّن های معمول مثل استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب بدون استروئید (NSAIDs) مثل آسپیرین، ناپروکسین یا ایبوپروفن معمولا می توانند به شما در کنترل درد کمک کنند، اما به دستور داخل بسته توجه کنید و هرگز بیش از مقدار مشخص شده مصرف نکنید. استفاده از یک پَد گرمازا یا گرفتن دوش آب گرم هم می تواند مفید باشد. بعضی ها با یک چُرت کوتاه یا یک خوراکی سبک حال شان بهتر می شود.
اگر دچار سردردهای تنشی پی در پی می شوید سعی کنید دلایل محرک سردردتان را پیدا کنید تا بتوانید از آنها خودداری کنید. خودتان را زیادی خسته نکنید و وعده های غذایی تان را حذف نکنید. روش های ریلکسیشن و تمرین های آرامش بخش را یاد بگیرید. مخصوصا یوگا می تواند خیلی به شما کمک کند، چون هم به آرامش ذهن شما کمک می کند و هم به ماهیچه های گردن تان.
میگرن
میگرن به میزان کمتری نسبت به سردردهای تنشی اتفاق می افتد، ولی از آنها بسیار شدیدتر است. این نوع سردردها در زنان دو سوم بیشتر از مردان رواج دارد ولی اگر جزو ۶ تا ۸ درصد مردانی باشید که به این بیماری دچار هستند، این موضوع تسلی خاطر زیادی برای شما نیست؛ از آنجا که تحقیقی در دانشگاه هاروارد بر روی ۲۰۰۸۴ مرد بالغ در سنین ۴۰ تا ۸۴ سال نشان داده است که میگرن در مردان خطر حمله ی قلبی را ۴۲ درصد افزایش می دهد. پس مردانی که میگرن دارند، لازم است این موضوع را کاملا جدی بگیرند.
عصب شناسان معتقد هستند که میگرن بر اثر تغییراتی در جریان خون مغز و فعالیت سلول های عصبی به وجود می آید. ۷۰ درصد مبتلایان به میگرن، حداقل یک فامیل درجه یک دارند که مبتلا به این بیماری باشد، پس می توان گفت عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز این بیماری دارند.
سردرد سینوسی چیست؟
سردرد بعد از مشروب
سردردهای هیجانی نیز در این دسته قرار میگیرند. افرادی که بیش از حد الکل مصرف می کنند به علت اثرات الکل و کم آبی بدن، دچار سردرد می شوند.درمان سر درد بعد از مشروب با خوردن آب کافی یا در بعضی موارد حاد، دارو مسکن رفع می شود.مصرف بیش از حد دارو (مسکن ها) می تواند منجر به درد مداوم سر شود. سردرد ممکن است پس از مدتی بعد از مصرف دارو بهبود یابد و سپس به حالت عادی بازگردد (اصطلاح “سردرد برگشتی”) همچنین در صورتی که سردرد به همراه علائمی نظیر تب، سفتی عضلات گردن ، احساس ضعف، تغییر احساس در یک طرف بدن، اختلال در بینایی، استفراغ یا تغییر رفتار همراه باشد، ممکن است ناشی از عفونت های جدی باشد .
نورالژی ها و علت تیر کشیدن لحظه ای سر
نورالژی به معنی درد تیر کشنده، ناگهانی، بسیار کوتاه مدت و تکرار شونده در حوزه ی یک عصب خاص است. نورالژی می تواند به علت تحریک یا التهاب یکی از اعصاب دوازده گانه در مغز که سیگنال های حسی (مانند درد) را به سر و گردن ارسال می کند، ایجاد شود.
نورالژی عصب سه قلو (عصب زوج پنجم مغزی یا تریجمینال که مسئول تامین حس صورت از پیشانی تا چانه میباشد) نوعی نورالژی می باشد که باعث درد صورت میشود. در صورت تحریک یا التهاب درد یک نیمه ی صورت میشود.
آیا سینوزیت و میگرن ارتباطی با هم دارند؟
مطالعات نشان دادند که افرادی که آلرژی (حساسیت راههای هوایی) همراه با آبریزش بینی دارند حدود 10 برابر بیشتر از افراد نرمال به میگرن مبتلا می شوند. بنابراین آلرژی و میگرن می توانند همراهی داشته باشند ولی رابطه معنی داری بین سینوزیت حاد و میگرن یافت نشد.
از آنجاییکه بعضی سردردهای حاد بسیار شدید که به تازگی شروع شده اند و با تب همراهند ممکن است ناشی از بیماریهای جدی مغز مثل مننژیت و آنسفالیت (التهاب عفونی بافت مغز) باشد، حتما بخصوص در صورت بروز علائم هشدار دهنده زیر در اسرع وقت و به صورت اورژانسی به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید:
- وجود هر گونه اختلال در سطح هوشیاری و گیجی
- اختلال تکلم
- بیهوشی
- تب بالای 102 درجه فارنهایت (38.5 درجه سلسیوس)
- بیحسی، ضعف و یا فلج اندامهای یک سمت بدن
