کاربامازپین داروی ضد تشنج می باشد. مکانیسم اثر کاربامازپین چندان روشن نیست اما به نظر می رسد ایمپالس های الکتریکی عصب را کاهش می دهد. کاربامازپین اشکال دارویی متعددی به فرم قرص و سوسپانسیون دارد. معروف ترین نام تجاری کابامازپین تگرتول می باشد. از شایع ترین عوارض جانبی کاربامازپین می توان به گیجی، خواب آلودگی، تهوع، استفراغ و ناپایداری اشاره کرد.
موارد منع مصرف داروی کاربامازپین
- به تاریخ انقضای داروی کاربامازپین (Carbamazepine) توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام شده است، از مصرف آن خودداری کنید.
- هرگز داروی کاربامازپین را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
چنانچه شرایط یا بیماری خاصی دارید، قبل از تجویز این دارو، پزشک را مطلع سازید. به ویژه اگر شرایط زیر را دارید:
- حساسیت به این دارو یا دیگر داروها و مواد
- بارداری یا اقدام به بارداری
- شیردهی
- بیماری های اعصاب و روان
- مشکلات قلبی
- بیماری های مرتبط با مغز استخوان
- مشکلات خونی (مانند پورفیری)
- مشکلات چشمی (مانند گلوکوم)
- مشکلات کبدی
- مشکلات کلیوی
- دیابت
موارد هشدار و احتیاطات ویژه حین مصرف داروی کاربامازپین
- در مدت درمان با این دارو، به منظور بررسی پیشرفت درمان به طور منظم به پزشک مراجعه نمایید.
- سالمندان نسبت به عوارض داروی کاربامازپین حساس تر هستند.
- در صورت نیاز به عمل جراحی، درمان اورژانسی یا دندانپزشکی، پزشک را از مصرف این دارو مطلع سازید.
- به دلیل عوارض ناشی از داروی کاربامازپین برای جنین، در صورتی که قصد بارداری یا شک به بارداری دارید حتماً پزشک خود را مطلع سازید. و در مدت درمان با این دارو از روش های مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده نمایید.
- داروی کاربامازپین می تواند اثربخشی کنترل بارداری هورمونی از قبیل قرص، پچ یا حلقه را کاهش دهد. لذا در مورد روشهای مطمئن کنترل بارداری با پزشک مشورت نموده و اگر دچار لکه بینی یا خونریزی شدید به پزشک اطلاع دهید. شما می توانید به صورت ۲۴ ساعته و آنلاین سؤالات خود را از پزشک آنلاین زنان و زایمان بپرسید.
- در مدت درمان با این دارو، مایعات کافی مصرف کنید مگر اینکه مصرف مایعات از سوی پزشکتان محدود شده باشد.
- در صورت مصرف داروی کاربامازپین با آب گریپ فروت، ممکن است سطح سرمی کاربامازپین افزایش یابد لذا از مصرف همزمان آب گریپ فروت خودداری نمایید.
- در مدت درمان با داروی کاربامازپین، از مصرف الکل بپرهیزید.
- در ارتباط با رانندگی به دستور پزشکتان عمل نمایید.
تداخلات دارویی کاربامازپین
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تأثیر داروها را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آنها شود. بنابراین برای مصرف این دارو، لیست تمام داروهایی که مصرف می کنید اعم از داروهای تجویزی و غیرتجویزی (گیاهی، مکمل و …) را با پزشک مغز و اعصاب خود در میان بگذارید.
از جمله داروهایی که با داروی کاربامازپین تداخل دارند، عبارتند از:
- مهار کننده های MAO (مانند ایزوکربوکسازید، لینزولید)
- برخی مسدود کننده های کانال کلسیم (مانند نیفدیپین، نیمودیپین)
- آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین)
- داروهای خواب و یا ضد اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)
- شل کننده های عضلانی و داروهای ضد درد و مسکن (مانند کدئین)
- داروهای مهار کننده غیر نوکلئوزیدی ترانس کریپتاز معکوس HIV (مانند دلاویردین، افاویرنز)
- ضد قارچ های آزول (مانند ایتراکونازول، ایساکونازوم)
- آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند اریترومایسین)
- ریفامایسین ها (مانند ریفابوتین)
- مخمر سنت جان
- رانولازین
- وارفارین
- بوسپرویر
- آرتمتر/لومفانترین
- پرازیکوانتل
نکات با اهمیت در مورد کاربامازپین
- برای پیشگیری از نوسان سطح سرمی کاربامازپین، باید در ساعات معینی مصرف شود. هم چنین باید توجه داشت کنترل سطح خونی کاربامازپین می تواند اثربخشی و بی خطر بودن این دارو را بهبود بخشد.
- قطع کاربامازپین به طور تدریجی انجام می گیرد.
- کاربامازپین وابستگی فیزیکی و روانی در پی ندارد و احتمال سوء مصرف کاربامازپین مطرح نیست.
- به ندرت در نتیجه کم خونی آپلاستیک و آگرانولوسیتوز ناشی از کاربامازپین ممکن است تضعیف مغز استخوان ایجاد شود. این احتمال بسیار اندک است اما افرادی که کاهش تعداد پلاکت و سلول های سفید خونی را نشان می دهند باید به دقت مانیتور شوند و در صورت بدتر شدن مصرف کاربامازپین باید قطع گردد.
- در افراد سالمند، بیمارانی که با دیورتیک ها درمان می شوند هم چنین در اثر افزایش دوز کاربامازپین احتمال بروز هایپوناترمی (کاهش مقدار سدیم) وجود دارد.
- کاربامازپین در کودکان سریع تر به متابولیت های فعالش تبدیل می شود، متبولیت هایی که به اندازه خود کاربامازپین قوی می باشد.
- کاربامازپین ممکن است در نتیجه تست های عملکرد تیروئید و یا بارداری اختلال ایجاد کند.
عوارض شایع کاربامازپین
- خواب آلودگی، خستگی، سرگیجه و مشکلات بینایی مانند تاری دید از عوارض این دارو می باشد لذا تا زمانی که اثر دارو از بین نرفته از رانندگی و کارهایی که نیاز به تمرکز و احتیاط دارند خودداری نمایید .
- برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف این دارو از داروساز خود درمورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.
- خشکی دهان نیز از علائم مربوط به مصرف این دارو میباشد که با آدامس یا آبنبات فاقد شکر می توان آن را برطرف نمود .
- در صورت احساس تهوع ناشی از مصرف این دارو ،مصرف غذاهای سبک و ساده و پرهیز از غذاهای پرچرب و پر ادویه این مشکل را برطرف می سازد.
- در صورت بروز علائم آنفولانزا، گلودرد، تغییرات شدید خلق و خو، مشکلات حرکتی، احساس لرزش، سرفه،تغییرات لثه ها یا زخم دهانی،درد عضلانی یا مفصلی،ورم پا و مچ ،لکه های قرمز یا خارش دار روی پوست و سایر موارد حتماً به پزشک خود مراجعه نمایید .
در صورت فراموش کردن دوز مصرفی کاربامازپین چه باید کرد؟
اگر کاربامازپین مصرف می کنید و یک دوز را فراموش می کنید:
- یک بار در روز: به محض یادآوری دوز فراموش شده را مصرف کنید. اگر کمتر از ۱۲ ساعت به زمان دوز بعدی رسیده است، بهتر است دوز فراموش شده را کنار بگذارید و دوز بعدی خود را به صورت طبیعی مصرف کنید.
- دو بار در روز: به محض یادآوری دوز فراموش شده را مصرف کنید. اگر کمتر از ۸ ساعت به زمان دوز بعدی رسیده است، بهتر است دوز فراموش شده را کنار بگذارید و دوز بعدی خود را به صورت طبیعی مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده همزمان ۲ دوز مصرف نکنید. اگر صرع دارید، مهم است که این دارو را به طور مرتب مصرف کنید. دوزهای از دست رفته ممکن است باعث تشنج شود. اگر دوزها را اغلب فراموش می کنید، تنظیم زنگ هشدار برای یادآوری به شما کمک می کند.
میزان و نحوه مصرف داروی کاربامازپین
