دیدانوزین یک داروی ضدویروسی است. این دارو برای ویروس نقص ایمنی اکتسابی انسانی (HIV) استفاده میشود و پیشرفت عفونت HIV را کند میکند اما این دارو برای درمان HIV نیست. HIV سلولهای CD4 سلولهای T بدن را از بین میبرد. اینها سلولهای سفید و مهم خون هستند زیرا آنها در محافظت از بدن در برابر عفونت نقش دارند. اگر HIV درمان نشود، سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند، به طوریکه بدن در برابر باکتریها، ویروسها و دیگر میکروبها نمیتواند از خودش دفاع کند.
دیدانوزین متعلق به گروهی از داروهای آنتی رتروویرال (ضد رتروویروسی) به نام مهارکنندههای ترانس کریپتاز معکوس نوکلئوزیدی (NRTIs) است. این دارو در کنار تعدادی از داروهای دیگر ضدویروسی، بهعنوان بخشی از درمان ترکیبی تجویز میشود. استفاده از سه یا تعداد بیشتری داروی ضد رتروویروسی بهطور همزمان، مؤثرتر از استفاده تکی دارو است. مصرف ترکیبی داروهای مختلف خطر ایجاد مقاومت در برابر هر یک از داروها را کاهش میدهد. دیدانوزین با کاهش تعداد ویروسها در بدن پیشروی ویروس HIV را کند میکند. این فرایند سبب تقویت سیستم ایمنی شده و خطر ایجاد عفونتهای وابسته به HIV را کاهش میدهد. این دارو توسط پزشکان متخصص در زمینه HIV قابل تجویز میباشد.
≤60 کیلوگرم در بزرگسالان: داروی آهسته رهش 250 میلی گرمی خوراکی یک بار در روز؛ 125 میلی گرمی خوراکی هر 12 ساعت
> 60 کیلوگرم در بزرگسالان: داروی آهسته رهش 400 میلی گرمی خوراکی یک بار در روز؛ 200 میلی گرمی خوراکی هر 12 ساعت
2 هفته تا <3 ماه در کودکان: 50 میلی گرم بر مترمربع خوراکی هر 12 ساعت
3-8 ماه در کودکان: 100 میلی گرم/متر مربع خوراکی هر 12 ساعت
> 8 ماه در کودکان: 120 میلی گرم در متر مربع (محدوده 90-150 میلی گرم در متر مربع) خوراکی هر 12 ساعت
دیدانوزین (ddI) یک آنالوگ نوکلئوزیدی آدنوزین است که با سایر آنالوگهای نوکلئوزیدی متفاوت است، زیرا هیچ یک از پایههای منظم را ندارد، در عوض هیپوگزانتین به حلقه قند متصل است. در درون سلول، ddI توسط آنزیمهای سلولی به متابولیت فعال دیاکسیآدنوزین تری فسفات، ddATP فسفریله میشود. مانند سایر آنالوگهای نوکلئوزید ضد HIV، با ترکیب شدن به عنوان یک پایان دهنده زنجیره عمل میکند و با رقابت با dATP طبیعی، رونوشت معکوس ویروسی را مهار میکند.
فراهمی زیستی: 42٪ (بزرگسالان)؛ 25٪ (کودکان)
اتصال به پروتئین: <5٪
متابولیسم: کبدی
دفع: ادرار
حجم توزیع: 28 لیتر / مترمربع (کودکان)؛ 1.08 لیتر بر کیلوگرم
نیمه عمر حذف: 0.8 ساعت (کودکان و نوجوانان)؛ 1.5 ساعت (بزرگسالان)
با مصرف داروی دیدانوزین پانکراتیت کشنده و غیرکشنده گزارش شده است؛ اگر پانکراتیت مشکوک بود دارو تعلیق و اگر تایید شد قطع شود.
اسیدوز لاکتیک و هپاتومگالی شدید با استئاتوز (از جمله موارد کشنده) با استفاده از آنالوگ های نوکلئوزید به تنهایی یا در ترکیب با داروهای دیگر گزارش شده است.
