ساعدنیوز
ساعدنیوز

درباره غم و مرگ در عصر کرونا

  چهارشنبه، 17 شهریور 1400   زمان مطالعه 8 دقیقه
پروفسور مایکل چالبی : درباره غم و مرگ در عصر کرونا
غم و مرگ دو پدیده ای است که از زمان پاندمی کرونا بر زندگی ما سایه افکنده است. درک عمیق تر و فلسفی این دو پدیده شاید بتواند ما را به فهمی اصیل تر از موقعیت انسانی مان رهنمون شود. ساعد نیوز در گفتگوی اختصاصی با پروفسور مایکل چالبی استاد دانشگاه ادینبورگ اسکاتلند و مؤلف چندین کتاب معتبر درباره فلسفه مرگ به کندوکاو در این خصوص پرداخته است.

غم و سوگ برای توانایی ما بر ادامه حیات بعد از مرگ عزیزانمان مهم است/ فراموش کردن عزیزان از دست رفته چاره کار نیست بلکه باید یاد بگیریم که چگونه آنها را در زندگی مان حفظ کنیم حتی زمانی که دیگر نیستند.

ساعد نیوز: آیا غم برای کنار آمدن با مرگ عزیزانمان که هر روز شاهدش هستیم کافی است؟

پروفسور مایکل چالبی: غم یک تجربه دشوار است - در واقع، غم می تواند یکی از رویدادهای بسیار اضطراب آور در زندگی ما باشد. هر از گاهی، حتی مردم از فرط غم جان می دهند! اما غم در عین حال یک ابزار قدرتمند برای کنار آمدن و درک مرگ کسانی است که برای ما اهمیت دارند. بخش اعظمی از آن چیزی که ما در غم احساس می کنیم، بد است؛ ما نوعاً وقتی دچار غم هستیم، احساس یأس داریم، اما هستند کسانی که به هنگام غمزدگی با احساسات و عواطف منفی سر و کله می زنند، مثل احساس گناه، آشفتگی، یا آزردگی.

این عواطف و احساسات زنگ خطری است برای ما درباره بحرانی که در رابطه مان با شخصی که فوت شده و ما برای او سوگواری می کنیم؛ ما نمی توانیم با کسانی که مرده اند، مثل زمانی که در قید حیات بودند ارتباط برقرار کنیم، و خود این افراد هم نمی توانند همان نقشی را برای ما ایفا کنند که در زمان حیاتشان ایفا می کردند. غم حتی درباره این که ما چطور باید بدون عزیزانمان ادامه حیات دهیم سرنخ های روشنی را به دست می دهد.

بنابراین، غم و سوگ برای توانایی ما بر ادامه حیات بعد از مرگ عزیزانمان مهم است - البته نه با فراموشی یا "بیخیال شدن" بلکه زیستن زندگی به سانی که شخص فوت شده نیز به بخشی از این زندگی تعلق دارد! گاهی غم و سوگواری به تنهایی برای کنار آمدن با داغ از دست دادن عزیزانمان کافی نیست. اما من مطمئن هستم که اگر همین توانایی بر سوگواری و غم در وجود ما نبود، ما نمی توانستیم با این حوادث ناگوار و تلخ به کلی کنار بیاییم.

ما بالطبع موجوداتی اجتماعی هستیم، باید غم و سوگواری را به عنوان منبعی ارزشمند برای زیستن زندگی آسیب پذیری تلقی کنیم که آن را با موجودات شکننده دیگر قسمت می کنیم!

ساعد نیوز: آیا غم و سوگواری چیزی را به شخصیت وجودی و اگزیستانسیال ما اضافه می کند و آیا این توانایی بر سوگواری ما را انسان تر می سازد؟

پروفسور مایکل چالبی: من در کتاب "فلسفه سوگواری و غم" چنین استدلال کرده ام که غم و سوگواری در واقع بهترین معرف نهاد بشری است. غم نشان می دهد که ما میتوانیم به صورتی عقلانی نسبت به تهدیدهایی که که نسبت به چیزهایی وجود دارد که ما به آنها اهمیت می دهیم واکنش نشان دهیم و ارزش ها و اهدافمان را با آن سازگار کنیم. اگر بخواهیم از یک تشبیه استفاده کنیم، باید بگوییم که وقتی مرگ دیگران، خانه ای را که ما در آن زندگی می کنیم تهدید می کند، غم و سوگواری به ما اجازه می دهد که این خانه را تعمیر کنیم، مستحکم ترش سازیم، و حتی آن خانه را از نو طراحی کنیم تا بتواند در برابر آن تهدید مقاومتر شود. برخی فیلسوفان (خصوصاً در دوران باستان) با این دیدگاه موافق نبودند. آنها غم را اندکی مایه شرمساری می دانستند - از نظر آنها، غم چیزی بود که در نهایت باید با آن کنار آمد نه چیزی بیشتر از این! دلیل این رویکرد آن بود که از دیدگاه این فلاسفه، حیات فضیلتمند خودبسنده است و حیاتی نیست که در آن، ما به کسان دیگری وابسته باشیم. اما از آنجایی که (به باور من)، ما بالطبع موجوداتی اجتماعی هستیم، باید غم و سوگواری را به عنوان منبعی ارزشمند برای زیستن زندگی آسیب پذیری تلقی کنیم که آن را با موجودات شکننده دیگر قسمت می کنیم!

تصویر

فهم غم به روشی فلسفی باعث می شود که ما بدون ترس با غم و سوگواری روبرو شویم و از آن به بهترین وجه برای توانمند ساختن خودمان برای زیستن یک زندگی رضایت بخش و معنادار استفاده کنیم.

ساعد نیوز: آیا نحوه فهم غم و سوگواری فرقی به حال خود غم می کند؟

پروفسور مایکل چالبی: رویکردها و نگرش های خاص ما به غم و سوگواری، منابع بسیاری دارند. امروز غم و سوگواری یکی از موضوعات رایج در هنر، موسیقی، فیلم و ادبیات است. "غمنامه" امروز یک ژانر ادبی کاملاً رایج است. پژوهش خود من بر روی این موضوع متأثر از این باور است که فهم غم به روشی فلسفی باعث می شود که ما بدون ترس با غم و سوگواری روبرو شویم و از آن به بهترین وجه برای توانمند ساختن خودمان برای زیستن یک زندگی رضایت بخش و معنادار استفاده کنیم.

کووید 19 نشان داد که تا چه اندازه وجود ما با غم سرشته است/ شکننده بودن بدن ما در عین خطرناک بودن آن، دیگر درس پاندمی کرونا است.

ساعد نیوز: بزرگترین مساهمت کووید 19 به گفتمان معاصر غم و سوگواری چیست؟

پروفسور مایکل چالبی: اولاً، تعداد بیشمار مرگ و میرها باعث شده است که ما به شدت نسبت به همواره در معرض سوگواری و غم بودن خودمان آگاه شویم. و مرگ و میرهای حاصل از کووید به نسبت انتظارات فرهنگی و هنجارهای پزشکی مان نامعمول هستند - این مرگ و میرها با سرعت حیرت آوری رخ می دهند حتی سریع تر از آن چیزی که مثلاً ما در مورد بیماری خطرناکی مثل سرطان شاهدش هستیم و حتی در این مورد، نیاز هست که فرد آلوده از دیگران جدا شود و در قرنطینه قرار بگیرد. ثانیاً، کووید باعث شد تا ما به این نکته هم واقف شویم که جوامع انسانی تا چه حدی در برابر امواج غم و سوگواری حاصل از این پاندمی شکننده هستند. در بسیاری از جوامع حتی با کمبود مکان برای نگهداشتن بقایای قربانیان کووید مواجه شدند؛ در مواردی حتی برخی جوامع مجبور شدند تا از روشهایی برای از بین بردن اجساد قربانیان استفاده کنند که با ارزش های آن جوامع در تضاد است. (سوزاندن اجساد در هوای باز در هند شاید یکی از روشن ترین مثال ها برای این مورد باشد).

من امیدوار هستم که این پاندمی به ما کمک خواهد کرد تا درک کنیم که مرگ و فناپذیری ما انسان ها می تواند زمینه اتحاد ما آدمیان باشد.

ساعد نیوز: آیا ما در جهان پساکرونا درک و منظری متفاوت درباره مرگ و غم خواهیم داشت؟ این منظر به چه شکل خواهد بود؟

پروفسور مایکل چالبی: من آدمی نیستم که همیشه به نیمه پر لیوان نظر داشته باشم - بخواهم بگویم که بله، کووید در کلان قضیه، برای ما نتایج خوبی هم به همراه داشته است. با این حال، ما باید از تجربه جمعی مان درباره کووید مطالب زیادی یاد بگیریم. از جمله چیزهایی که من امیدوارم بتوانیم یاد بگیریم این است که رابطه مان با بدن هایمان را از نو تعریف کنیم. کووید به ما این نکته را متذکر شد که بدن ما انسان ها بسیار شکننده است اما در عین حال (به نحو خنده داری) خطرناک هم هست! یک شخصی که به ویروس کرونا آلوده است در حقیقت یک خطر زیستی است! همچنین، من امیدوار هستم که این پاندمی به ما کمک خواهد کرد تا درک کنیم که مرگ و فناپذیری ما انسان ها می تواند زمینه اتحاد ما آدمیان باشد. آنها از جمله نادرترین چیزهایی هستند که ما همه به صورت یکسان از آنها بهره مندیم، و بسیار امیدبخش خواهد بود اگر این واقعیت بتواند به جای این که ما را از همدیگر جدا سازد، مایه همبستگی اجتماعی مان شود!

ساعد نیوز: ما به لحاظ فلسفی چگونه می توانیم مردم را متقاعد سازیم که غم و سوگواری سایرین اهمیت دارد و ماباید نسبت به این موضوع دقت داشته باشیم؟

پروفسور مایکل چالبی: به نظرم خیلی مردم نیازی ندارند که در این خصوص متقاعد شوند. خیلی از مردم می دانند که سوگواری و غم دیگری مهم است. به نظرم چالش عمیق تر درک این است که چطور باید نسبت به سوگواری دیگران اهمیت داد - این که نیازهای انسان های داغدار چیست و چطور ما می توانیم این نیازها را برطرف سازیم. این یک موضوع مهم جامعوی و بیناشخصی است. و البته، ما نیز باید فهمی غنی از تجربه ها و نیازهای خودمان در ایام سوگواری داشته باشیم تا بتوانیم درباره دیگران به نحو بهتری عمل کنیم.

تصویر

تفکرات مارتا نوسبام بسیار در شکل گیری افکار فلسفی من درباره غم و سوگواری و نیز مرگ تأثیرگذار بوده است.

ساعد نیوز: آیا فیلسوفی وجود دارد که در این روزهای سخت پاندمی افکارش بتواند برای درک وضعیت شکننده انسانی به ما کمک کند؟

پروفسور مایکل چالبی: منظورتان فردی جز من است؟ بله! یکی از فیلسوفانی که تفکر مرا درباره این موضوعات شکل داد، مارتا نوسبام است. در میان فیلسوفان معاصر، شاید او تنها کسی است که بیشترین توجه را به اهمیت عدم قطعیت و عدم امنیت موجود در زندگی بشری کرده است. بخش اعظمی از فلسفه هدفش ایجاد یقین و ایمنی بیشتر است، و ما نباید نسبت به ارزش این کارویژه مهم فلسفه بی تفاوت باشیم. اما حتی در شادترین لحظات زندگی آدمی (یا حتی در عادل ترین جوامع تاریخ بشر) برخی ناملایمات و ناایمنی ها و عدم قطعیت ها وجود دارد. نوسبام خیلی تلاش کرده است تا این واقعیات را به ما متذکر شود و پرسش های فلسفی را از این واقعیت ها اخذ کند.

ساعد نیوز: به عنوان یک فیلسوف غم و مرگ، پیشنهاد شما به مردم غمزده جهان سوم که به راحتی توسط قدرت های جهانی نادیده گرفته می شوند و از واکسن محروم هستند چیست؟ آیا فلسفه می تواند برای این موقعیت ملموس بشری کاری بکند؟

پروفسور مایکل چالبی: شما باید نسبت به توزیع ناعادلانه واکسن ها در جهان عصبانی باشید. فلسفه ابزارهایی را در اختیار شما قرار می دهد تا این عصبانیت را تشخیص داده و بیان کنید.


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
پزشک رهبر معظم انقلاب: به رهبری توصیه کردیم که میوه بخورند اما ایشان بعد از پرسیدن قیمت میوه‌ها ارزانترین میوه را انتخاب کردند که همه مردم توان خرید آن را دارند+ویدئو (1172 نظر) خداداد عزیزی: 17 سالم بود آرزو داشتم چلوکباب بخورم؛ واقعا تو یخچالمون هیچی پیدا نمیشد؛ مادرم بخاطر بی پولی فوت کرد / مصاحبه تکان دهنده خداداد+ ویدئو (107 نظر) اقدام قابل تقدیر بازیکن تیم ملی؛ مهدی طارمی هزینه تحصیل دختر دانش آموزی که مدیر از مادرش درخواستی غیرمنتظره کرده بود را برعهده گرفت (100 نظر) الهام حمیدی: تا حالا بوتاکس نکردم؛ مخالف عمل زیبایی نیستم اما احساس می‌کنم برای من زوده+ ویدیو (98 نظر) محمود احمدی‌نژاد: مهران مدیری به من پیغام داد که من یه سریال ساختم و مجوز نمیدن پرسیدم و به من گفتند این داره دوره ریاست‌جمهوری تو رو نقد میکنه+ویدیو (84 نظر) واکنش تحسین برانگیز هادی چوپان به حمله اسرائیل: شهادت برای مادرمان ایران تسلیت ندارد تبریک دارد/ پرسنل غیور ارتش و نیروی انتظامی شهادت هم رزمتان مبارک! (62 نظر) خلاقیت خنده دار مادر شیرازی برای طراحی پرچم ایران روی قرمه سبزی حماسه آفرید+عکس/ هنر نزد ایرانیان است و بس! (57 نظر) ترافیک چهره‌های سیاسی کشور در مراسم دامادیِ پسر علی لاریجانی؛ از قدردانی داماد از فرزند رهبر معظم انقلاب به خاطر حضور در مراسم تا چهره شاد علی مطهری به عنوان دایی داماد+عکس (59 نظر) ناصرالدین‌شاه: این شهر زن‌های بسیار خوشگل دارد /دخترهای مثل حوری را نگاه می‌کردم و افسوس‌ها می‌خوردم (53 نظر) پریوش نظریه: من به خاطر دخترم جدا شدم/ ما آدم هم نبودیم اصلا چیز شرم آوری نیست/ ترجیح دادم که بچم تو یه محیط آروم بزرگ بشه+فیلم (40 نظر) خلاقیت جذاب و هوشمندانه شهرداری در ایجاد دستگاهی برای گرم کردن دست شهروندان در زمستان+عکس/ ذهن پویا در خدمت به مردم👌 (37 نظر) علی دایی: اگر مطالباتم را از فدراسیون بگیرم برای اینکه ثابت کنم به این پول نظری ندارم یک یتیم‌خانه می‌سازم؛ زمانی که دانشجو بودم کارگری می‌کردم+عکس (36 نظر) نگاهی به کیک تولد محمود احمدی نژاد با خلاقیت بی نظیر اُوستا قنّاد در طراحی کیک با عکس آقای سیاستمدار و شمع تولد 61 سالگی/ مبارکاا باشه (35 نظر) اکبر عبدی: شاید 4،5 سال دیگه زنده باشم ولی اونقدر پول جمع کردم که خانواده‌ام نیاز مالی نخواهند داشت، من نیاز به پول کسی ندارم +ویدیو (32 نظر) خلاقیت تحسین برانگیز یک میوه فروش بامرام شیرازی حماسه آفرید/ به ایشون باید گفت فرشته زمینی+عکس (31 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
فال قهوه با نشان روز پنجشنبه 10 آبان ماه 1403
10 روش عالی برای پرورش خلاقیت کودکان + بایدها و نبایدهای پرورش کودک با ذهن خلاق
فال حافظ با تفسیر امروز پنج شنبه 10 آبان 1403 + فیلم
آسان ترین روش برای طرز تهیه کباب تابه‌ای خانگی + نکات تکمیلی برای پخت کباب تابه‌ای مجلسی
فال ابجد روزانه پنجشنبه 10 آبان 1403
پربازدیدشدن ازدواج جنجالی یک مرد 43 ساله؛ یک مدرسه را به عقد خود درآورد!+عکس
متلک سنگین یک نماینده مجلس مشهور به سعید جلیلی بعد از قاف بودجه ای: "او نمی داند که بودجه را با کدام ج می نویسند!"
رامین رضائیان نقره داغ شد! موسیمانه با هیچ کس شوخی ندارد/ غیبت ستاره 100 میلیاردی استقلال مقابل تراکتور با تصمیم آقای سرمربی
10 درمان خانگی و بدون ضرر برای از بین بردن شپش موی سر؛ معضلی که در پاییز گریبان‌گیر والدین دارای فرزند مدرسه‌ای می‌شود
شبنم قلی خانی: کارت عروسی‌ را همسرم طراحی کرد در پایان هم نوشتیم خواهشمندیم از آوردن هرگونه دوربین خودداری کنید!
نظر رهبر معظم انقلاب درباره تصاویر پروفایل؛ آیا قرار دادن عکس زنان به عنوان تصویر پروفایل اشکال شرعی دارد؟
همه چیز درباره بی خوابی شبانه، علل و تکنیک­‌های درمان / درمان سریع بی خوابی با روش‌های خانگی
کشف شهر گمشده و «اهرام» پنهان در جنگل‌های مکزیک
راهنمای خرید بهترین شوینده پوست چرب / معرفی 4 محصول پرفروش و کاربردی برای شتشوی پوست چرب
انتخاب جنین های باهوش تر ممکن میشود!
منتخب روز   
انتخاب جنین های باهوش تر ممکن میشود! حیات وحش ؛ مستند حیات وحش حیوانات / جنگ واقعی بین عقرب زهری و تارانتولا پیشنهاد وسوسه‌انگیز دختر جوان، پسر دکوراتیو را راهی زندان کرد پایان گروگانگیری 4 روزه در نقطه صفر مرزی /گروگان 4 روز در اتاقک کامیون زندانی بود سکانس عاشقانه عاشق شدن قباد سر سفره عقد و بی قراری های فرهاد/ بی من چه شیرین می روی من دوستت دارم هنوز + فیلم 7 مورد از عجیب ترین واقعیت های زمان از ماموت ها گرفته تا اهرام مصر و ایستگاه های فضایی/باور کردنشون سخته! اعترافات دردناک زنی که همسرش را کشت: پدرم مرا به شوهرم فروخته بود پایان شوم دوستی اینستاگرامی/ آزیتا دختر 17 ساله 48 ساعت بیهوش بود تا اینکه معجزه رخ داد غمگین ترین و دردناک ترین سکانس فیلم عاشقانه شهرزاد/ مرگ جمشید خان در آغوش رفیق صمیمی اش با حسرت لبخند شهرزاد اشکال حک شده روی دیوار که نشان میدهند مصری‌های باستان شکل وسایل نقلیه آینده را پیش بینی کرده اند! رقابت عشقی دو پسر جوان رنگ خون گرفت پشت پرده شهر ممنوعه چین و رازهایی که در قلب پکن نهفته‌ است!