حفظ و نگهداری دندان های شیری کودکان بسیار مهم است این باور خانواده ها که دندان های شیری را بی فایده می دانند و با کوچک ترین درد و ناراحتی دندان کودک را می کشند اشتباه است.والدین مضطرب وارد مطب میشوند و نگران از رویش دو ردیف دندان در فک پایین کودک خود,پشت سر هم شروع به پرسیدن سوالات زیر می نمایند:
آیا این یک مشکل جدی است؟
آیا راه حلی دارد؟
آیا دندانهای کودک من در آینده نامنظم خواهند بود؟ و....
در این گفتار سعی میکنیم که به صورت مختصر توضیحاتی را در مورد رویش دندانهای دایمی در پشت دندانهای شیری فک پایین کودکان ارایه دهیم:
در یک کودک حدوداً 6 ساله ممکن است یک یا دو دندان دایمی در پشت دندانهای شیری رویش یابند که معمولاً این امر منجر به نگرانی بیش از حد والدین میگردد. نگرانی والدین بیشتر از این جهت است که در حالی که هنوز دندانهای شیری به موقع نیفتاده اند، دندانهای دایمی در پشت آنها رویش یافته اند و این امر منجر به بی نظمی دندانهای دایمی در آینده می شود...در یک کودک حدوداً 6 ساله ممکن است یک یا دو دندان دایمی در پشت دندانهای شیری رویش یابند
اول از همه بهتر است بدانیم كه علت ناهنجاری های فك و صورت چیست و چطور به وجود آمده است. به این ترتیب با پیدا كردن عوامل و از بین بردن آن ها می توان زمینه پیشگیری را فراهم كرد.از جمله علل این ناهنجاری ها می توان به علل استخوانی و دندانی اشاره كرد. ممكن است استخوان فك بالا و پایین نسبت به هم در جای مناسب قرار نداشته باشند. این احتمال هم وجود دارد كه دندان های فك بالا و پایین در جای نامناسبی قرار داشته باشند یا مخلوطی از این 2مشكل در كودك وجود داشته باشد. اگر اشكال از استخوان ها باشد تا زمانی كه قدرت رشد استخوان ها و پتانسیل رشدی وجود دارد می توان در رشد استخوان ها تغییراتی ایجاد كرد و آن ها را به نفع رشد طبیعی و درست تغییر داد و این تا زمانی است كه بچه در حال رشد است و اسكلتش رشد می كند كه اغلب تا یكی، 2 سال بعد از بلوغ است.
هر چند زمان دقیقی را نمی توان در نظر گرفت و رشد افراد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر دندان ها اشكال داشته باشند و سایز دندان ها از سایز فكی كه روی آن قرار گرفته بزرگ تر باشند، دندان ها جای كمی خواهند داشت و در نتیجه نامرتب خواهند بود و اگر این كمبود جا در اثر عواملی مانند زود از دست رفتن دندان های شیری، تصادف، پوسیدگی دندان ها و... باشد با پیشگیری می توان نامرتبی دندان ها را پیشگیری كرد.
راه های جلوگیری از پوسیدگی شامل چك آپ های دندان پزشكی، استفاده از فلوراید، رعایت بهداشت و مسواك زدن های به موقع است. درست از زمانی كه دندان ها رویش می كنند مادر می تواند با استفاده از برس های نرم و پلاستیك هایی كه در دست می كند دندان های كودك را تمیز كند. بعد از تولد كودك باید بعد از هر بار تغذیه با شیر مادر، لثه و دندان ها را با یك گاز یا پارچه خیس تمیز كرد، همچنین بعد از رویش دندان ها باید تا حد امكان از تغذیه نوزاد در حین خواب با شیر پرهیز كرد.
ملاقات های منظم دندان پزشكی از ابتدای رویش دندان های شیری كودك ضروری است. با رویش اولین دندان دائمی یعنی دندان آسیای اول یا دندان 6، حتی باید مراقبت بیشتری از دندان ها صورت گیرد. این دندان بلافاصله بعد از آخرین دندان شیری و در حدود 6 سالگی رویش می یابد و بیشترین احتمال ابتلا به پوسیدگی را دارد. آنچه بسیار اهمیت دارد این است كه حتی بچه ای كه از نظر كلی هیچ دندان خرابی ندارد و بهداشت بسیار خوبی هم دارد، بهتر است در 6-5 سالگی حتما یك چك آپ ارتودنسی انجام دهد كه در آن زمان اگر مشكلی وجود دارد تشخیص داده شود. پایشی كه هنگام ورود به مدرسه برای بچه ها انجام می شود بهتر است شامل دندان پزشكی هم باشد و در آن زمان اگر در رشد استخوانی مشكلی وجود داشته باشد چون هنوز زمان كافی برای رشدش وجود دارد، می توان تغییراتی در آن داد.
اگر عصب کشی دندان را انجام ندهیم چه می شود؟
مشکلات به وجود آمده در اثر نامرتبی دندان ها :
در ذیل به برخی از مشکلاتی که در اثر نامرتبی دندان ها رخ می دهد ، اشاره شده است :
- تحت تاثیر قرار گرفتن زیبایی لبخند
- افزایش احتمال بروز بیماری های لثه ای
- بروز مشکل در حین تمیز کردن دندان ها
- افزایش احتمال پوسیدگی دندان ها
- کاهش اعتماد به نفس کودکان
- و غیره
وجود دندان شيرى به مدت طولانى در دهان کودک
وجود دندان های شیری به مدت طولانی در دهان که می تواند زمینه ساز مشکلات در دندان های دائمی شود. گاهى دندان شيرى باقى مانده و دندان دائمى زير آن رويش مى يابد. اين حالت سبب رويش نامناسب دندان خواهد شد. اما با كشيدن دندان شيرى و رويش دندان دائمى اكثر اوقات اين مشكل به خودي خود برطرف خواهد شد.
افتادن و از بین رفتن زود هنگام دندان های شیری
برخلاف آنچه كه در بالا ذكر شد گاهى دندان شيرى در سنين پائين و زودتر از زمان اصلى خود مى افتد. اين حالت سبب رويش نامرتب دندان در كودكان خواهد شد . بهتر است در اين مواقع از وسايلى به نام فضانگهدارها استفاده شود كه در مقاله فضانگهدار به تفصيل در اين رابطه توضيح داده شده است.
بزرگی دندان يا كوچكى فك به دلیل وجود سندروم های خاص در کودک
گاهى برخى از بيماريها سبب خواهد شد كه دندانهاى كودك به صورت يكطرفه يا دو طرفه بزرگتر از حد عادي باشند. اين حالت در مورد اندازه فكين نيز اتفاق مى افتد.
