دوشاب شیره انگور است و دوشاب برنج سوغات مخصوص گیلان است. برای تهیه آن، برنج را به مدت یک شبانه روز خیس می کنند، بعد آن را بو داده می کنند( روی حرارت متوسط سرخ می کنند ) و با مغز گردوی نیم کوب یا کنجد مخلوط کرده، داخل دوشاب می ریزند و هم می زنند و گاهی گلاب هم به آن می افزایند و ان را داخل یک سینی یا طشت می ریزند و صاف می کنند و روی آتش می گذارند. برای اینکه از دو سو ، محتوای سینی یا طشت حرارت ببیند، روی یک سینی، جداگانه آتش می ریزند و روی آن می گذارند و تا کم کم مواد آن مات و غلیظ شود. بعد از آماده شدن آن را به قطعات مختلف هندسی ( معمولا لوزی ) می برند. این شیرینی پس از سرد شدن ، بسیار مطبوع و مغذی و مقبول طبع همگان است. بعضی ها داخل دوشاب برنج کنجد نمی ریزند چون چندان تاثیری ندارد در برخی از موارد هم داخل مغز گردوی نیم کوب مغز حل ریخته می شود که آن را معطر می کند .(سابقا که جوکول گرفته می شد به جای برنج از جوکول بو داده استفاده می کردند ) نوع برنجی که در دوشاب برنج مصرف می کنند ، حتما باید از نوع ممتاز و اعلا باشد . تا شیرینی مورد نظر ترد و تر شود و دانه های برنج در آن کشیده تر بنظر آید دوشاب برنج از سوغاتی های برون فامیلی است . تهیه آن مهارت ویژه ای را می طلبد و اگر برای عرضه عمومی آن سرمایه گذاری شود و به تولید انبوه برسد یکی از اقلام درآمد زا در صنعت شیرینی پزی و گردش گری گیلان خواهد شد.
مواد لازم دوشاب برنج
- برنج ۱ پیمانه
- شیره انگور تیره (دوشاب) ۲/۳ پیمانه
- گردوی خرد شده ۱/۲ پیمانه
- پودر هل ۱/۲ ق چایخوری
- پودر زیره ۱ ق چایخوری.
طرز تهیه دوشاب برنج
برای تهیه دوشاب برنج در ابتدا برنج را پاک کرده شسته و با آب کافی به مدت ۲۴ ساعت خیس کنید. در طی این مدت ۱ تا ۲ بار اب برنج را عوض کنید. بعد از سپری شدن این مدت برنج یکی دو دور بشویید و در یک آبکش بریزید و بگذارید ۲ تا۳ ساعت بماند تا آب ان گرفته شود. ۲- گردو و دوشاب و ادویه ها را کنار دست خود بگذارید. کف و دیواره های ظرف مورد نظر را با روغن مایع خوب چرب کرده و کنار بگذارید.
برنج را در یک تابه بزرگ ریخته و روی حرارت مناسب تفت دهید تا رنگ آن کاملاً طلایی شود. توجه داشته باشید اگر تابه بزرگ در دسترس ندارید برنج را به دفعات و در ۲ یا ۳ نوبت سرخ کنید تا به طور یکنواخت داده شود و نسوزد. نکته مهم دیگر اینکه، در لحظه اول که برنج را داخل تابه می ریزد کمی رطوبت دارد در این مرحله آن را هم نزنید چون خرد می شود بگذارید با حرارت ملایم حدود ۲ تا ۵ دقیقه اب ان تبخیرشود سپس خود برنج از ظرف جدا شده و شروع می کند به پف کردن و حرکت در تابه. هم زدن برنج را باید از این مرحله به طور مداوم و آهسته با قاشق چوبی انجام دهید.برنج سرخ شده را به یک کاسه منتقل کنید تا حرارت باقی مانده در تابه آن را نسوزاند.
دوشاب را در یک قابلمه ریخته روی حرارت به مدت ۲ تا ۵ دقیقه گذاشته چند جوش بزند و کف روی ان جمع شده در این مرحله دوشاب شروع می کند به بالا آمدن از ظرف و سر رفتن سریع آن را از روی حرارت بردارید. چرا که اگر بیش ازحد روی حرارت مانده و غلیظ شود باعث سفت شدن دسر می شود. حالا مخلوط برنج و گردو و ادویه ها را در تابه ریخته و سریع دوشاب را به ان اضافه کرده و حدود ۱ تا۲ دقیقه روی حرات هم بزنید. بعد از روی حرات برداشته و داخل ظرفی که از قبل چرب کرده ایم ریخته و با پشت یک قاشق مواد را فشار داده تا خوب بهم بچسبند. برای انککه برنج و شیره انگور به پشت قاشق نچسبد و بتوانید راحت روی آن را صاف کنید یک کاسه اب کنار دست خود گذاشته و هر بار کمی پشت قاشق را مرطوب کرده و روی مواد بکشید تا خوب صاف شود. دسر را بگذارید ۱ تا۲ ساعت بگذارید تا سرد شده و خودش را بگیرد تا بتوانید راحت آن را برش بزنید. بهتر است بعد از یک ساعت با یک چاقوی تیز و آهسته دسر را به اندازه دلخواه برش بزنید ولی از ظرف جدا نکنید تا کاملاً سرد شود و انسجام کافی را برای برداشتن از ظرف داشته باشد.
نکات دوشاب برنج
- می توانید وقتی در مرحله ای که دسر داغ است و روی آن صاف کردید ۲ تا ۳ عدد گردو را برداشته و روی دسر رنده کرده و با قاشق فشار دهید تا گردو به برنج بچسبد.
- برای تهیه این دسر حتماً از برنج مرغوب گیلانی استفاده کنید چون با رعایت تمام نکات ذکر شده برنج این دسر بسیار ترد بوده و زیر دندان راحت خرد می شود.
خواص دوشاب برنج
- لطافت بخشنده پوست و مو
- آبرسان بدن
- چاق کننده و افزایش دهنده ی وزن
- مناسب برای گرم مزاجان
- دسر بعد از غذاهای گوشتی