رژیم غذایی در بیماران سنگ کلیه چگونه باید باشد؟

سنگ کلیه در انواع مختلف رسوبات سختی هستند که درون کلیه ها از نمک های اسیدی ساخته و موجب بروز درد در ناحیه ی کمر و پهلو می شوندکه بسته به نوع سنگ درمان آن نیز متفاوت خواهد بود.

سنگ کلیه به علل متفاوتی مثل سابقه ی خانوادگی و یا تغذیه ی نامناسب به وجود می آید که با توجه به نوع سنگ و شرایط بیمار درمان می شود. سنگهای کلیوی رسوبات سختی هستند که در درون کلیه های شما و از نمک های اسیدی و املاح ساخته می شوند.

سنگ کلیه یک بیماری بسیار شایع است که برای کنترل آن باید غذاهای مفید و مضر برای بیماران سنگ کلیه را شناخت. اینجا سوالی پیش می آید که با رعایت تغذیه می توان سنگ کلیه را درمان کرد و آیا می توانم با تغییر آنچه که می خورم، به جلوگیری از سنگ کلیه کمک کنم؟

در پاسخ باید بگوییم که نقش تغذیه در درمان تمام بیماری ها بسیار اهمیت دارد و علاوه بر این همانطور که در ادامه این بخش خواهیم گفت بیماران سنگ کلیوی تغذیه خاصی دارند که شامل بخور نخورهایی مهم برای آنهاست.

رژیم غذایی مناسب برای سنگ کلیه

رژیم غذایی برای بیماری سنگ کلیه بسیار حایز اهمیت است. نوع رژیم غذایی در این بیماری بستگی به نوع اختلالات متابولیکی دارد که منجر به تشکیل سنگ می­شود. به عبارتی دیگر ترکیب شیمیایی سنگ کلیه در انتخاب نوع رژیم غذایی توسط دکتر تغذیه بسیار مهم است.

اصول رژیم غذایی کلی برای درمان سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه یک توده سخت است که از بلورهای موجود در ادرار تشکیل می شود. برای اکثر مردم، مواد شیمیایی طبیعی موجود در ادرار از ایجاد سنگ و ایجاد مشکل در آنها جلوگیری می کند. اما در برخی دیگر می­تواند تشکیل ذرات سختی را داخل یک یا هر کلیه دهد که گاهی به داخل حالب منتقل شده و درد زیادی را سبب می­شود.

نوشیدن آب کافی

این اصل برای درمان این بیماری بسیار اهمیت دارد. در حالت ایده آل نوشیدن روزانه 2 تا 5/2 لیتر مایعات توصیه می­شود. برای نوشیدن مایعات، اولویت با آب خالص غیر معدنی، آب میوه ها و نوشیدنی های میوه ای اشت. اما نوشیدن چای، قهوه، کاکائو، آبجو یا شراب باید محدود شود. اما اینکه چرا نوشیدن آب اینقدر برای درمان این بیماری توصیه می­شود. علت این است که روند تشکیل سنگ با افزایش غلظت یون ها در ادرار آغاز می شود، به همین ترتیب هرچه ادرار به مصرف زیاد مایعات فیلتر شود ، غلظت این مواد کمتر می شود. اما نباید فراموش کرد که در این مورد هم نباید دچار افراط شد. چراکه اگر آب فراوانی بنوشید، کلیه ها مجبور به عملکرد بیشتر بوده و می­تواند آن را دچار خستگی و آسیب کند.
از آنجاییکه رژیم غذایی برای بیماری سنگ کلیه باید تا سالهای متمادی رعایت شود، باید از نظر ترکیب و ارزش انرژی کافی برخوردار باشد. در صورت وجود هرگونه بیماری دستگاه گوارش، مطمئناً این امر باید مورد توجه قرار گیرد: تشدید کوله سیستیت یا پانکراتیت، دیس بیوسیس روده به ناچار منجر به اختلال در جذب ویتامین ها و مواد معدنی شده و در نهایت به شکل گیری سنگ کمک می کند.

سنگهای اگزالات کلسیم: رایج ترین سنگها

اگزالات به طور طبیعی در بسیاری از غذاها از جمله میوه و سبزیجات، آجیل و دانه، غلات، حبوبات و حتی شکلات و چای یافت می شود. برخی از نمونه های غذاهایی که اگزالات زیادی دارند عبارتند از: بادام زمینی ، ریواس، اسفناج، چغندر، لوبیای سوئیسی، شکلات و سیب زمینی شیرین که مصرف آنها باید در این شرایط محدود شود. توصیه می­شود غذاهای حاوی کلسیم مانند شیر، ماست، بستنی و برخی پنیرها را همراه با غذاهای غنی از اگزالات بخورید و بنوشید. اگزالات و کلسیم موجود در مواد غذایی قبل از ورود به کلیه ها به احتمال زیاد به یکدیگر متصل شده و سبب می شود که احتمال بروز این بیماری کمتر باشد. جالب است بدانید بر خلاف این تصور که کلسیم عامل اصلی سنگهای اگزالات کلسیم است، رژیم غذایی کم کلسیم در واقع احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. برای جلوگیری از تشکیل سنگهای کلسیم روزانه 1000 تا 1200 میلی گرم کلسیم مصرف شود. از طرفی، مصرف زیاد سدیم باعث نشت بیشتر کلسیم در ادرار می­شود. بنابراین باید در مصرف سدیم نیز محتاط بود.

سنگ های اسیداوریک: یکی دیگر از سنگهای رایج

گوشت قرمز، گوشت ارگان و صدف دارای مقادیر زیادی از یک ترکیب شیمیایی طبیعی است که به عنوان پورین شناخته می شود. مصرف زیاد پورین منجر به تولید بیشتر اسید اوریک شده که برای کلیه ها مضر است. دفع زیاد اسید اوریک منجر به اسیدی شدن ادرار می شود و غلظت بالای اسید ادرار شکل گیری سنگهای اسید اوریک را آسان تر می کند. برای جلوگیری از سنگهای اسید اوریک، غذاهای پرمصرفی مانند گوشت قرمز، گوشت ارگان، نوشیدنی های الکلی، ساردین ها و صدف را محدود کنید. توصیه می­شود یک رژیم غذایی سالم که حاوی مقادیر بیشتر سبزیجات و میوه ها، غلات سبوس دار و لبنیات کم چرب باشد. غذاها و نوشیدنی های شیرین شده قندی را محدود کنید، به خصوص آنهایی که شربت ذرت و فروکتوز زیادی دارند. الکل را محدود کنید زیرا به همین دلیل می تواند سطح اسید اوریک را در خون افزایش داده و از رژیم های کوتاه مدت جلوگیری کند.

آیا مصرف مکمل ویتامین یا مواد معدنی کمک کننده است یا آسیب زننده؟

ویتامین های گروه B که شامل تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، B6 و B12 هستند، برای افراد مبتلا به سنگ کلیه مضر نیستند. در حقیقت ، برخی از مطالعات نشان داده اند که B6 در واقع ممکن است به افراد مبتلا به اگزالات ادرار بالا کمک کند. با این وجود بهتر است برای مشاوره در مورد استفاده از ویتامین C، ویتامین D، روغنهای جگر ماهی یا سایر مکمل های معدنی حاوی کلسیم با متخصص تغذیه مشورت کنید. زیرا برخی مکمل ها می توانند احتمال تشکیل سنگ در بعضی از افراد را افزایش دهند.

آیا مصرف لبنیات در سنگ کلیه مضر است ؟

مصرف رژیم غذایی حاوی کلسیم خیلی کم، سبب دفع ادراری اگزالات می شود که در افراد مستعد، احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش می دهد. با مصرف کلسیم فراوان ، کلسیم بیشتری در روده در دسترس است، که با اگزالات ترکیب و آن را به صورت غیر محلول درمی آورد که بدین طریق اگزالات از روده جذب نمی شود. بنابراین مصرف لبنیات به میزان متوسط (۲ لیوان شیر یا ماست، یا ۳۰ گرم پنیر) و مخصوصا در بین غذا توصیه می شود .

آیا خوردن قرص کلسیم باعث سنگ سازی کلیه می شود ؟

قرص کلسیم که مخصوصا خانمها جهت پوکی استخوان استفاده میکنند ، اگر همراه مصرف غذا باشد معمولا مشکلی ایجاد نمیکند . بطور کلی بهتر است قرص کلسیم سیترات استفاده شود تا مانع تشکیل سنگ کلیه شود .

چند ضرر مصرف بیش از اندازه ی نمک