روماتیسم یکی از بیماری های مزمن در دنیای امروز است. متاسفانه راهکار قطعی برای درمان رماتیسم هنوز مشخص نشده و همین موضوع باعث نگرانی بسیاری از افراد مبتلا یا در معرض ابتلا می شود. اگرچه راهکارهای درمان روماتیسم در طب سنتی کم نیستند؛ اما هیچ کدام از این روش ها به عنوان روش قطعی درمان به حساب نمی آیند. شاید بهتر باشد این روش های موجود را دشمن روماتیسم بدانیم که می توانند اثرات روماتیسم را کاهش دهند و بدون عوارض جانبی به جنگ با روماتیسم بپردازند. در این مطلب تلاش شده تا در کنار پاسخ به این سوال که روماتیسم چیست، روش های مختلف درمان آن از روش های موجود در طب نوین تا روش های طب سنتی برای درمان رماتیسم را بیان کنیم.
هنگامی که دستگاه ایمنی بدن به اشتباه حمله به بدن را شروع می کند، نوعی بیماری در بدن رخ می دهد که به بیماری خودایمنی معروف است. در بیماری خود ایمنی گلبول های سرخ، غده تیروئید، عضلات و مفاصل، عروق خونی، و پوست از اندام ها و بافت هایی هستند که بیش از سایر قسمت های بدن درگیر می شود. روماتیسم یکی از مهمترین و شایع ترین بیماری خود ایمنی است که افراد زیادی به آن مبتلا هستند. این مقاله راهنمای خوبی است، برای کسانی که از روماتیسم رنج می برند و قصد دارند در مورد این بیماری بیشتر بدانند، تا با دانستن علائم روماتیسم و روش های درمان آن آگاهی خود را در این زمینه بالا برده و برای درمان آن بکوشند.
علائم روماتیسم مفصلی
مهمترین علائم روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید خشک شدن مفاصل و درد زیاد آنها به ویژه در دست ها است که در عرض چند ماه ایجاد شده و به مرور زیادتر می شود . احساس مریضی عمومی و خستگی مفرط سایر علایم این بیماری هستندعلائم روماتیسم مفصلی 3 دسته می باشند :
1. علائم عمومی روماتیسم
در 70% موارد، روماتیسم مفصلی با علائم عمومی مانند ضعف، کاهش اشتها، درد مبهم عضلات و احساس خستگی همراه می باشد. ممکن است این علائم در بیمار ، مدت ها قبل از ایجاد درد و تورم مفاصل، ظاهر شود.
2. علائم مفصلی
در 30 درصد باقیمانده روماتیسم مفصلی با این علائم شروع می شود که عبارتند از :
- تورم مفصل
- درد مفصل که با حرکت آن یا فشار بر آن بیشتر میشود
- قرینه بودن مفاصل درگیر
- لنگان راه رفتن در مواردی که مفاصل اندام تحتانی درگیر میشوند
- احساس خشکی مفصل که اغلب در صبح بیشتر است و بعد از گذشت چند ساعت بهتر میشود
3.علائم غیر مفصلی
این علائم در 40% بیماران روماتیسمی وجود دارد و بیشتر در بیمارانی که Rheumatoid factor (فاکتور رماتوئید) در آزمایش خون آنها بالا است دیده می شود. مهمترین این علائم عبارتند از:
- التهاب در اطراف تاندون ها
- درگیر شدن عروق خونی در هر جایی از بدن :این درگیری بیشتر در عروق پوست و دستگاه عصبی است اما می تواند در عروق خونی روده، طحال، لوزالمعده، ریه، کبد، گره های لنفاوی و کبد نیز باشد. چنانچه در بخش سلامت نمناک بیشتر خواهیم گفت درگیری عروق در هر کدام از این قسمت ها ، علائم مخصوص به آن عضو را به وجود می آورد .
- درگیر شدن بافت ریه و پرده های اطراف آن که میتواند موجب تنگی نفس شود
- برجستگی های بدون درد زیر پوست که به آنها ندول های روماتیسمی Rheumatoid nodules میگویند و در یک چهارم بیماران وجود دارد.
- درگیر شدن و آسیب چشم در یک درصد از بیماران؛ سفیدی چشم ملتهب ، قرمز و خشک می شود.
- تب
- کم خونی
عوامل افزایش دهنده احتمال ابتلا به رماتیسم مفصلی
عوامل افزایش دهنده احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی عبارتند از:
- جنسیت: روماتیسم مفصلی در زنان شایع تر از مردان می باشد.
- سن: روماتیسم مفصلی در همه سنین می تواند رخ دهد، اما عموماً در سنین ۳۵ تا ۶۰ سالگی بروز می یابد.
- سابقه خانوادگی: در صورت ابتلای یکی از افراد خانواده به آرتریت روماتوئید، احتمال ابتلای دیگر اعضای خانواده هم افزایش می یابد.
علائم بیماری رماتیسم مفصلی بسته به مرحله بیماری می تواند خفیف و یا شدید باشد. در این بیماری در زمان حمله مفاصل ملتهب و دردناک شده، دامنه حرکتی و قدرت عضلات کاهش می یابد.در بیماری روماتیسم، هم در زمان حمله و هم در فاز آرامش باید تمرینات مناسب توسط بیمار انجام شود، زیرا در صورتی که مفاصل به حال خود رها شوند، عدم حرکت باعث خشکی مفصلی و کاهش دامنه حرکتی و در نتیجه تغییر شکل مفصل می گردد.تغییر شکل و خشکی مفصلی در بیماری روماتیسم مفصلی و به خصوص در مفاصل انگشتان دست شایع بوده و باعث ناتوانی فرد در انجام کارهای روزانه می گردد.
مشکلات همراه در روماتیسم مفصلی
در فرد مبتلا به روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید احتمال وجود بعضی مشکلات خاص بیش از افراد عادی است. این مشکلات عبارتند از
- بیماری های قلبی عروقی مانند حمله قلبی که هم میتواند به علت افزایش فشار خون و کاهش سطح فعالیت بدنی در این بیماران باشد و هم میتواند به علت مصرف داروهایی باشد که بیمار مجبور به استفاده از آنها است.
- کم خونی
- عفونت مفصلی یا عفونت در دیگر نقاط بدن که هم میتواند به علت خود بیماری ایجاد شود و هم به علت مصرف داروهایی باشد که بیمار مصرف میکند.
- پوکی استخوان که هم میتواند به علت خود بیماری ایجاد شود و هم به علت مصرف داروهایی باشد که بیمار مصرف میکند. همچنین بیمار مبتلا به روماتیسم مفصلی به علت وجود درد فعالیت بدنی کمی دارد و همین کاهش فعالیت بدنی میتواند موجب بروز پوکی استخوان یا استئوپروز شود.
- سندروم کانال کارپ
- پارگی تاندون های پشت مچ دست
- جابجایی و دررفتگی مهره های بالایی گردن و بدنبال آن فشار به نخاع و بروز علائم عصبی
علائم رماتیسم مفصلی در دست
علائم روماتیسم مفصلی بیش از هر مفصل دیگر در مچ دست و مفاصل متاکارپوفالانژیال Metacarpophalangeal یا MP دیده میشوند. مفاصل متاکارپوفالانژیال در محل اتصال انگشتان به کف دست قرار گرفته اند.در روماتیسم مفصلی مفاصل گرفتار دچار درد، تورم و خشکی میشوند. خشکی مفصل در صبح ها بیشتر بوده و بعد از چند ساعت کمتر میشود. درگیری مفصلی معمولا دوطرفه و قرینه است یعنی در هر دو دست وجود دارد.تورم انگشتان دست از علائم ابتدایی ابتلا به روماتیسم مفصلی است و موجب میشود انگشت از وسط متورم و پهن تر شود و به اصطلاح شکل دوک نخ ریسی به خود بگیرد
دیگر علائم این بیماری در دست عبارتند از
- برجستگی های گرد در زیر پوست انگشت یا آرنج
- برجستگی های نرم در پشت دست که با حرکت انگشتان دست حرکت میکنند.
- خم شدن بند آخر انگشت که به آن انگشت چکشی یا مالت فینگر Mallet finger میگویند.
بیماری تنگی نفس و راه درمان آن
