روش تحقیق در پایان نامه چیست؟
وش تحقیق یعنی شیوه جستجو، یعنی گمشده و مورد سوال خود را با مصاحبه یا با پرسشنامه پیدا کنیم، یا در گوشه ای نشسته و مشاهده کنیم یا با اعداد و ارقام به دنبال آنها برویم. در واقع روش تحقیق عبارت از بکارگیری راه و روش خاصی است که اطلاعات مناسبتر و بیشتر را درباره موضوع مورد مطالعه فراهم نموده و عوامل و علل مرتبط بدان را مشخص نماید. روش تحقیق یکی از مهم ترین بخش های تحقیق را به خود اختصاص میدهد که در این مطلب در رابطه با بخش روش تحقیق اطلاعات لازم را ارائه خواهیم کرد.
انواع روش تحقیق
در علوم مختلف از روشهای مخصوص و متفاوت برای مطالعه و بررسی استفاده می شود تا شناخت موضوع تحت بررسی را ممکن گرداند درعلوم انسانی نیز روشهای تحقیق بصورتهای گوناگون تقسیم بندی شده اند که رایج ترین آنها به قرار زیر است (لازم به توضیح است که تعیین کننده نوع روش تحقیق مربوط به ماهیت سؤال مورد بررسی و نوع اطلاعاتی است که برای شناخت موضوع، جمع آوری می شود.
- روش تاریخی Historical Method
- روش توصیفیDescriptive Method
- روش تجربی Experimental Method
فصل سوم پایان نامه شامل چه بخش هایی می شود؟
مقدمه
همانند تمامی فصول پایان نامه، فصل سوم (روش تحقیق) نیز با یک مقدمه آغاز می شود که در آن محقق به طرحی کلی و معرفی محتوای فصل می پردازد.
نوع پژوهش
پژوهش ها یا بنیادی هستند یا کاربردی که نوع آنها بر اساس هدف تحقیق مشخص می شوند.
تحقیق بنیادی
این نوع تحقیق به کشف ماهیت اشیا، پدیده ها و روابط بین متغیرها، اصول، قوانین و ساخت یا آزمایش تئوری ها و نظریه ها می پردازد. هدف اصلی این نوع پژوهش این است که روابط بین پدیده ها، آزمون نظریه ها بیان شده و به دانش موجود در این زمینه خاص چیزی اضافه شود.
پژوهش بنیادی خود به دو دسته نظری و تجربی تقسیم می شود. در پژوهش بنیادی نظری از روش های استدلال عقلانی و قیاسی استفاده می شود و این پژوهش اغلب بر پایه مطالعات کتابخانه ای انجام می گیرد. پژوهش بنیادی تجربی بر اساس روش های میدانی انجام م یشود و از روشهای استدلال استقرایی در آن استفاده می شود.
تحقیق کاربردی
این نوع پژوهش به منظور بهبود رفتارها، روش ها، ابزارها، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام می گیرد. این پژوهش از نتایج تحقیقات بنیادی کمک می گیرد و هدف آن توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است.
جامعه مورد مطالعه
در این بخش، محقق باید جامعه ای که در این تحقیق مورد مطالعه بوده است یا به عبارت دیگر، جامعه ای که قصد دارد پرسشنامه های خود را در آن توزیع کرده و اطلاعات خود را از آنها جمع آوری کند، معرفی نماید.
بهتر است برای اینکه نتیجه بهتری از این تحقیق بگیرید به سراغ جوامع بزرگتر بروید. مثلا تحقیقی که به روی ۳۰ نفر انجام گرفته باشد خیلی ارزش مطالعه ندارد. ضمن اینکه محقق باید ابتدا بداند امکان توزیع پرسشنامه در جامعه مورد نظرش وجود دارد یا خیر تا در غیر اینصورت به مشکل بر نخورد.
در قسمت روش تحقیق پایان نامه به این سوالات باید پاسخ داده شود
- آیا محقق دیگری می تواند مو به مو تحقیق شما را تکرار کند؟
- آیا محقق دیگری می تواند به درستی به مکان های نمونه گیری و سوابق و مدارک مستندسازی شده دسترسی پیدا کند و از آنها استفاده کند؟
- آیا به میزان کافی اطلاعات درباره دستگاه ها و ابزارهای مورد استفاده ارائه شده است تا محققین دیگر بتوانند از دستگاه هایی با کارکردهای مشابه با این دستگاه ها به منظور تکرار آزمایشات شما استفاده کنند؟
- چنانچه اطلاعات در حوزه اطلاعات عمومی قرار دارند، امکان دسترسی محققین دیگر به این اطلاعات وجود دارد؟
- آیا این امکان وجود دارد که محقق دیگری از تحلیل های آزمایشگاهی مورد استفاده در پژوهش شما کپی برداری کند؟
- آیا امکان تکرار تحلیلی های آماری انجام شده توسط شما وجود دارد؟
- آیا محقق دیگری خواهد توانست به طور تقریبی از الگوریتم های کلیدی هر یک از نرم افزارهای کامپیوتری مورد استفاده در پژوهش شما نمونه برداری کند؟
بنابراین در قسمت روش تحقیق پایان نامه به موارد زیر اشاره میکنیم
- اطلاعاتی که خواننده را متقاعد میکنند نتایج بدست آمده در پژوهش شما درست است.
- اطلاعات ضروری برای محققین دیگر به منظور تکرار آزمایشات و پژوهش شما
- شرحی از مواد بکارگرفته شده در پژوهش، رویه ها، و نظریات مورد استفاده در پژوهش.
- شرح معادلات، محاسبات، تکنیک ها، فرایندها، ابزارها و وسایل، و نحوه تنظیمات دستگاه ها و ابزارها.
- محدودیت های پژوهش، فرضیات، و دامنه روایی داده ها
- شرح روش های تحلیل، از جمله اشاره به تمامی نرم افزارهای محاسباتی و آماری مورد استفاده.
معرفی ابزار جمع آوری داده ها
یکی از اصلی ترین بخش های هر کار تحقیقاتی، جمع آوری اطلاعات مورد نیاز آن است. به همین دلیل است که این بخش از فصل سوم پایان نامه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای مطالعه در زمینه های مختلف، ابزار متفاوتی نیز وجود دارد.
به طور کلی از ۳ ابزار مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده می شود که معمولا پرسشنامه پرکاربردترین روش برای جمع آوری اطلاعات است. هر چند در پژوهش های کیفی معمولا از مصاحبه و مشاهده برای جمع آوری اطلاعات استفاده می شود.
پایایی ابزار اندازه گیری
ابزار گردآوری داده ها زمانی قابل اعتماد هستند که دو ویژگی مهم پایایی و روایی را داشته باشند.
تعریف پایایی : پایایی به همسانی ابزار در اندازه گیری داده ها گفته می شود. یعنی ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی خواهند داشت.
تعریف روایی یا اعتبار: روایی یک ابزار اندازه گیری به میزان توانایی ابزار در اندازه گیری ویژگی که ابزار برای اندازه گیری آن ساخته شده است گفته می شود. به طور کل باید مشخص شود آیا از روش یا ابزار اندازه گیری صحیحی برای هدف مورد نظر استفاده شده است و این روش تا چه حد برای هدف مورد نظر کارایی داشته است؟
معرفی آزمون های مورد استفاده
در این بخش، محقق با توجه به نوع تحقیق خود آزمون های مورد استفاده در فصل ۴ جهت تحلیل داده ها را معرفی می کند. معمولا عرف این است که در پژوهش های کمی، ابتدا محقق با بهره گیری از آزمون کولموگروف-اسمیرنف، نرمال بودن یا نبودن داده ها را مشخص کند و بر اساس آن ، در صورت نرمال بودن داده ها از آمار پارامتریک و در صورت نرمال نبودن داده ها از آمار ناپارامتریک استفاده کند.
تحلیل داده ها
برخی تصور می کنند تنها روش تجزیه و تحلیل داده ها، روش آماری است در صورتی که تجزیه و تحلیل داده ها به طرق مختلفی صورت می گیرد و روش آماری فقط یکی از روش های تجزیه و تحلیل داده هاست که اغلب برای تحقیقات و تحلیل داده هایی به کار می رود که جنبه آماری داشته باشند.
به طور کلی تجزیه و تحلیل داده ها به دو قسمت تقسیم می شود:
تجزیه و تحلیل کمی
تحلیل کمی در شرایطی کاربرد دارد که مفاهیم از طریق معرفه ای کمی اندازه گیری شده باشند. تکنیک های آماری ابزار تحلیل کمی هستند. این روش تحلیل یکی از روش های استدلال تجربی در باب فرضیات علمی است که استدلالی آماری را نشان می دهد. این استدلال، شواهد تجربی را برای ابطال یا قبول راه حل نظری مسئله در اختیار ما قرار می دهد.
تحلیل کمی بی نیاز از تحلیل کیفی نیست. محقق باید به منظور تکمیل تحلیل خود تحلیل کمی را با تحلیل کیفی همراه کند. تحلیل کیفی، بار معنایی تحلیل کمی را روشن میکند.
تجزیه تحلیل کمی را به دو دسته ی تحلیل توصیفی و تحلیل تبیینی طبقه بندی میکنند.
تجزیه و تحلیل کیفی
معمولا در مواردی که تمرکز به روی صفتهای فردی است، هیچ یک از روشهای تحلیل کمی به کار نخواهد آمد بنابراین از تحلیل کیفی استفاده میشود. در تحلیل کیفی، دادههای گردآوری شده نیز از نوع دادههای کیفی هستند. پیش نیاز هر تحلیل کیفی این است که قبل از شروع تکلیف یا مساله مورد بررسی، دارای برخی ویژگیها باشد که مهمترین آنها اینست که محقق از پیش داوریها، دیدگاهها یا مفروضاتی که ممکن است در تجزیه و تحلیل دادهها تداخل ایجاد کند آگاه باشد تا بتواند آنها را کاهش دهد. این ویژگی به محقق کمک میکند دیدگاههای شخصی خود را کمتر دخالت داده و یک پدیده را همانطور که هست مورد بررسی قرار دهد.
تحلیل کیفی در سه قسمت قابل انجام است : توصیف، تبیین و تفسیر.
معرفی نرم افزارهای مورد استفاده جهت تحلیل داده ها
معمولا برای تحلیل درست و دقیق داده ها از نرم افزارهای مختلفی از جمله اکسل یا spss یا لیزرل یا minitab کمک گرفته می شود که محقق می بایست به معرفی آن بپردازد و بگوید چطور از این نرم افزار برای تحلیل داده ها استفاده کرده است.
به طور کلی فصل سوم پایان نامه، فصل پرکاری به نظر می رسد که محقق باید زمان و دقت زیادی صرف آن کند چرا که این بخش نشان می دهد خود محقق برای رسیدن به اهداف مورد نظرش در این پژوهش چه کارهایی انجام داده و چه تلاشی کرده است.
بیان مسئله پایان نامه چگونه نوشته می شود؟
