سرطان سلول بازال چیست؟

سرطان سلول پایه ای نوعی سرطان پوست است که در ابتدا سلولهای پایه ای را درگیر می کند. سلول پایه ای نوعی سلول درون پوستی است که مسئولیت تولید سلول های جدید پوست را به عهده دارد، زیرا سلول های قدیمی دائماً درحال ریزش بوده و بعد از گذشت زمان مشخصی از بین می روند.

سرطان سلول پایه ای اغلب به صورت برجستگی نسبتاً مشخصی بر روی پوست فرد مبتلا ظاهر می شود. اگرچه این سرطان می تواند اشکال دیگری نیز به خود بگیرد. سرطان سلول پایه ای غالباً در مناطقی از پوست مثل سر و گردن که در معرض آفتاب هستند، اتفاق میفتد. تصور می شود که بیشتر این نوع سرطان ها در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) و اثر تابش نور خورشید ایجاد می شود. پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و استفاده از ضد آفتاب می تواند تا حد بسیار زیادی به محافظت از پوست در برابر سرطان سلول پایه ای کمک کند.

سرطان سلول پایه ای نوعی از سرطان پوستی است که در قسمت هایی از پوست که بیش از دیگر قسمت ها در معرض نور خورشید قرار دارند، بروز پیدا می کند. طبیعی است که در صورت تشخیص سرطان سلول پایه ای دچار ناراحتی و نگرانی شوید، اما بخاطر داشته باشید که این کم خطرترین و خوش خیم ترین نوع سرطان پوست است. دقت داشته باشید که هر چه تشخیص این نوع از سرطان زودتر صورت بگیرد، احتمال موفقیت درمان آن نیز بیشتر خواهد شد.

شیوع سرطان سلول پایه ای

این نوع از سرطان مسری نبوده و بسیار بعید است که سایر قسمتهای بدن را درگیر کند.اما سرطان سلول پایه ای می تواند در نزدیکی استخوان یا بافت های دیگر در زیر پوست جابه جا شده و در همان ناحیه قسمت های هم جوار خود را درگیر کند. درمان های مختلفی وجود دارد که می تواند از بروز این نوع سرطان جلوگیری کرده و آن را درمان کند. رشد سرطان سلول پایه معمولاً بسیار کند و آهسته بوده و غالباً سالها پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید شدید یا طولانی مدت علائم آن ظاهر خواهد شد. اگر بیش از حد در معرض آفتاب هستید یا از تخت های برنزه استفاده می کنید، ممکن است در سنین جوانی به این سرطان مبتلا شوید.

سرطان پوست از چه جاهایی شروع می شوند؟

بیشتر سرطان های پوست از لایه بالایی پوست شروع می شود که اپیدرم نامیده می شود. 3 نوع سلول اصلی در این لایه وجود دارد:

سلول های سنگفرشی

این ها سلول های مسطحی در قسمت فوقانی (خارجی) اپیدرم هستند که با تشکیل سلول های جدید دائماً ریخته می شوند. هنگامی که این سلول ها از کنترل خارج می شوند، می توانند به سرطان پوست سلول سنگفرشی (که به آن سرطان سلول سنگفرشی نیز گفته می شود) تبدیل شوند.

سلول های پایه

این سلول ها در قسمت تحتانی اپیدرم هستند که به آن ها لایه سلول پایه می گویند. این سلول ها دائماً تقسیم می شوند و سلول های جدیدی را برای جایگزینی سلول های سنگفرشی سطح پوست از بین می برند. وقتی این سلول ها در اپیدرم به سمت بالا حرکت می کنند، صاف تر می شوند و در نهایت به سلول های سنگفرشی تبدیل می شوند. سرطان های پوستی که از لایه سلول پایه شروع می شوند، سرطان های سلول پایه یا کارسینوم سلول پایه نامیده می شوند.

ملانوسیت ها

این سلول ها رنگدانه قهوه ای به نام ملانین را ایجاد می کنند که به پوست رنگ برنزه یا قهوه ای می دهد. ملانین به عنوان ضد آفتاب طبیعی بدن عمل می کند و از لایه های عمیق پوست در برابر برخی از اثرات مضر آفتاب محافظت می کند. سرطان پوست ملانوما از این سلول ها شروع می شود.

اپیدرم توسط غشای پایه از لایه های عمیق پوست جدا می شود. وقتی سرطان پوست پیشرفت بیشتری می کند، به طور کلی از طریق این سد رشد کرده و به لایه های عمیق تری وارد می شود.

علائم سرطان سلول پایه ای

تومورها معمولاً خود را به صورت برجستگی های براق کوچک روی بینی یا قسمت های دیگر صورت نشان خواهند داد. اما ممکن است در هر قسمتی از بدن، از جمله تنه، پاها و بازوها نیز بروز پیدا کرده و این قسمت ها را درگیر کند. نکته بسیار مهم در مورد سرطان سلول پایه ای این است که اگر صورت روشنی دارید، احتمال ابتلا به این نوع سرطان تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

سرطان سلول پایه ای معمولاً در قسمتهایی از بدن مثل سر و گردن که بیشتر در معرض آفتاب بدن قرار دارد اتفاق میفتد. البته این موضوع همیشگی نبوده و گاهی اوقات سرطان سلول پایه ممکن است قسمت هایی از بدن مثل دستگاه تناسلی که کمتر در معرض نور خورشید قرار دارد را نیز درگیر کند. سرطان، خود را به صورت تغییر در ظاهر پوست نشان داده و فرد ممکن است شاهد رشد یا بروز زخمی بر روی پوست خود باشد که قابل درمان نیست.تغییرات در پوست (ضایعات) معمولاً یکی از خصوصیات زیر را دارند:

• برجستگی سفید، به رنگ پوست یا صورتی شفاف. به این معنی که داخل آن تا حد کمی قابل رؤیت است. به عنوان مثال از روی پوست رگ های خونی ریز زیر پوستی قابل مشاهده است. در افرادی که رنگ پوست تیره دارند ، ضایعه ممکن است تیره تر باشد اما بازهم تا حدودی شفافیت خود را حفظ خواهد کرد. در بیشتر موارد سرطان سلول پایه ای خود را به صورت زخمی بر روی صورت و گوش ها نشان می دهد که درمان نمی شود. این زخم ممکن است دچار پارگی یا حتی خونریزی شود.
• ضایعه قهوه ای، سیاه یا آبی رنگ یا ضایعه ای با لکه های تیره همراه با لبه های شفاف و برآمده.
• یک لکه صاف، پوسته پوسته و مایل به قرمز با لبه بلند شده که بیشتر در قسمت پشت یا سینه فرد مبتلا ظاهر می شود. البته با گذشت زمان، این لکه می توانند بسیار بزرگ تر از زمان به وجود آمدن خود شود.
• یک ضایعه سفید رنگ و شبیه به زخم که لبه های مشخصی نداشته و به آن سرطان سلول پایه ای مورفیفورم (morpheaform) گفته می شود. البته این نوع از سرطان سلول پایه ای زیاد رایج نبوده و به ندرت اتفاق میفتد.

نحوه تشخیص سرطان سلول بازال

مرحله اول در تشخیص سرطان سلول پایه ای، معاینه توسط یک متخصص پوست است. آن ها کل پوست بدن شما را از سر تا پا بررسی می کنند تا هر نوع زائده و تغییر رنگ را مشاهده کنند. پزشک همچنین درباره سابقه پزشکی و خانوادگی شما در ابتلا به سرطان های پوست سؤال خواهد کرد.

اگر پزشک هر نوع تغییر رنگ و یا زائده نگران کننده پیدا کند، از پوست شما نمونه برداری خواهد کرد. برای انجام این کار، قبل از آنکه نمونه کوچکی از ضایعه برای آزمایش برداشته شود، یک ماده بی حس کننده به پوست تزریق می شود. نمونه برداشته شده برای بررسی زیر میکروسکوپ قرار می گیرد. اگر سرطان سلول پایه ای پوست تشخیص داده شود، زائده برداشته می شود. اگر بیمار به نوع تهاجمی آن مبتلا باشد، از غدد لنفاوی نمونه برداری می کنند تا متاستاز (گسترش پیدا کردن سلول های سرطانی به نواحی دیگری از بدن، غیر از ناحیه اولیه تشکیل توده سرطانی) را مورد بررسی قرار دهند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

حالا که با نشانه ها و علائم بیماری کارسینوم سلول بازال آشنا شدیم، بهتر می توانیم زمان مراجعه به پزشک را مشخص کنیم. طبیعی است در صورتیکه هر گونه زخم یا ضایعه مشکوک روی پوست خود مشاهده کردید بهتر است با یک متخصص پوست مشورت کنیم.

توصیه می کنیم علائم و شرح حال بیماری خود را به دقت یادداشت کنید تا هنگام مراجعه به پزشک بتوانید وضعیت دقیق بیماری را اعلام کنید.

سرطان سلول پایه ای پوست چگونه درمان می شود؟

درمان سرطان سلول پایه ای با برداشتن زائده همراه است. پزشک روش درمانی را متناسب با نوع سرطان سلول پایه ای بیمار، اندازه ضایعه و موقعیت آن تجویز می کند. گزینه های درمانی شامل موارد زیر می شود:

تراشیدن بافت و الکترودسیکاسیون (ELECTRODESSICATION)

در این روش درمان، زائده با ابزاری به نام کورت خراشیده می شود و محل تومور با سوزن مخصوصی سوزانده می شود. این روش مخصوصاً در مورد ضایعات کوچک بسیار موثر است، اگرچه امکان دارد در سرطان های سلول پایه ای تهاجمی یا در نواحی دارای ریسک بالا چندان موثر نباشد. در این روش معمولاً یک جای زخم سفید رنگ و گرد روی پوست باقی می ماند. میزان موفقیت این روش 95 درصد است.

جراحی برداشتن تومور

درمان سرطان سلول پایه ای پوست با این روش به این صورت است که پزشک تومور و نواحی اطراف آن (از جمله مقداری از پوست سالم) را با کمک چاقوی جراحی برمی دارد و محل جراحی را بخیه می زند. این نوع جراحی اغلب برای سرطان های سلول پایه ای پیشرفته که احتمال درگیر کردن پوست سالم نواحی اطراف آن وجود دارد استفاده می شود. در این روش ممکن است یک جای زخم کوچک روی پوست باقی بماند. میزان موفقیت این روش 95 درصد است.

جراحی میکروگرافی موهز (MOHS)

در این روش پزشک لایه نازکی از بافت تومور را برمی دارد. لایه برداشته شده فریز می شود و سپس در زیر یک میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن پزشک دوباره این کار را تکرار می کند و نهایتاً کل بافت را به شکل لایه های نازکی از روی پوست بر می دارد. در این پروسه هر بار که یک لایه برداشته می شود، با استفاده از میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد. از مزایای درمان با جراحی میکروگرافی موهز این است که می تواند بافت سالم را حفظ کرده و بالاترین سطح موفقیت درمانی، یعنی 99 درصد را در پی داشته باشد. این روش اغلب برای تومورهای بزرگ و تومورهایی در نواحی صورت و گردن مورد استفاده قرار می گیرد که قابل مشاهده هستند.

جراحی کرایو (با استفاده از سرما)

جراحی کرایو برای سرطان هایی به کار برده می شود که اندازه کوچکی دارند و هنوز در پوست گسترده نشده اند. پزشک می تواند سلول های سرطانی را با نیتروژن مایع فریز کند و از بین ببرد. در این روش خطر آسیب رسانی به عصب ناحیه درگیر وجود دارد و می تواند منجر به از دست دادن حس شود. در این روش هیچ برشی لازم نیست، گرچه ممکن است از بی حسی استفاده شود. زائده، تاول خواهد زد و سپس پوسته پوسته می شود. جراحی کرایو معمولاً برای سرطان سلول پایه ای و در افرادی که اختلالات خونریزی دارند به کار برده می شود. میزان موفقیت این روش بین 85 تا 90 درصد است.

دوران نقاهت سرطان سلول بازال

دوره نقاهت پس از درمان سرطان سلول پایه ای، معمولاً کوتاه و آسان است. با این حال، بسیاری از افراد تا زمان بهبودی، در محل جراحی یا بخیه، درد کمی را تجربه می کنند. بعد از درمان سرطان سلول پایه ای، باقی ماندن جای زخم شایع است. برای کمتر شدن جای زخم، دستورالعمل های بعد از درمان که توسط پزشک به شما داده می شود را کاملاً رعایت کنید. دستورالعمل های مراقبت از این زخم، معمولاً شامل موارد زیر است:

• محل بخیه را تمیز نگه دارید. اطراف زخم را روزانه دو بار با آب تمیز شست وشو کنید. از هیدروژن پراکسید یا الکل روی زخم استفاده نکنید، زیرا با خشک کردن پوست، ترمیم زخم را به تاخیر می اندازند.
• سپس از پمادهای بدون نسخه مانند پمادهای آنتی بیوتیک و وازلین استفاده کنید تا به درمان زخم کمک کنید. می توانید یک لایه نازک وازلین یا پماد تتراسایکلین روی زخم قرار دهید و آن ناحیه را با یک گاز استریل بپوشانید.
• مرطوب نگاه داشتن زخم (با استفاده از پمادهای گفته شده، نه خیس نگه داشتن آن با آب) با افزایش سرعت ترمیم به خوب شدن آن کمک می کند.

نکته: خطر عود سرطان سلول پایه ای پوست بالاست. برای احتیاط، با نهایت دقت از پوست تان در برابر پرتو فرابنفش محافظت کنید.

پیشگیری از سرطان سلول بازال

همانطور که در مورد علل ابتلا و عوامل خطرساز به سرطان BCC اشاره کردیم، دوری یا کاهش قرار گرفتن در معرض این عوامل بهترین راه پیشگیری و کاهش احتمال ابتلا به این بیماری است. بنابراین از مهمترین راه های پیشگیری از ابتلا به سرطان سلول بازال عبارتند از:

• اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش
• اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
• استفاده از کرم ضد آفتاب (دقت کنید که کرم ضد آفتاب برای نوزادان زیر ۶ ماه توصیه نمی شود)

بیماری افسردگی مداوم چیست؟