سردرد سرویکوژنیک (CGH) یا سردرد گردنی هنگامی رخ می دهد که درد ایجاد شده از یک منبع خاص در گردن تا سر احساس می شود. این درد معمولاً یک درد مداوم یا احساس ناراحت کننده است ، اما گاهی اوقات شدت درد می تواند بیشتر شود. علائم CGH معمولاً به صورت عدم توانایی در حرکت دادن گردن می باشد ، و این علائم در یک طرف گردن ، سر و یا صورت ظاهر می شوند. CGH یک سردرد ثانویه است که در اثر یک بیماری جسمانی یا عصبی اولیه ایجاد می شود. CGH ممکن است ناشی از تروما ، از جمله شکستگی ، دررفتگی یا صدمات ناشی از حرکت ناگهانی گردن و یا بیماری زمینه ای مانند آرتریت روماتوئید ، سرطان یا عفونت باشد. در حالی که منبع درد در ستون فقرات گردنی قرار دارد ، تشخیص CGH دشوار است زیرا درد همیشه در گردن احساس نمی شود. علائم CGH همچنین می تواند سردردهای اولیه ، مانند میگرن و سردردهای تنشی را تقلید کند. بسیاری از روش های درمانی برای کسانی که مبتلا به CGH هستند در این مقاله توضیح داده شده است.
علائم سردرد گردنی
- احساس درد در یک سمت سر و یا صورت
- تشدید درد با حرکات سر و گردن و یا قرار گرفتن گردن در یک وضعیت خاص
- خشکی ستون فقرات در ناحیه گردن
- احساس درد در اطراف چشم
چه عواملی باعث سردرد گردنی می شود؟
فشار بیش از حد ناشی از حالات نامناسب بدن هنگام کار (نشستن طولانی مدت، کار در حالت های نامناسب برای گردن) می تواند مفاصل فوقانی گردن را تحریک کرده و باعث سردرد شود.مفاصل می توانند در اثر تروما مانند آسیب ورزشی یا تفریحی یا تصادف وسیله نقلیه موتوری نیز آسیب ببینند.آرتروز مفاصل فوقانی گردن در اواخر میانسالی و سنین بیشتر یکی دیگر از دلایل عمده سردرد سروکوژنیک است.نشستن یا کار طولانی مدت در یک حالت ثابت (اغلب نامناسب) باعث بدتر شدن درد گردن و سر شده و معمولاً با حرکت دادن گردن تشدید می شود.گردن حساس بوده و حرکات آن اغلب کمی محدود و مستقیم است. در حدود یک سوم افراد مبتلا به سردرد سروکوژنیک گاهی احساس سرگیجه، بی حسی یا اختلالات بینایی نیز گزارش شده است.
تشخیص سردرد سروکوژنیک گاهی می تواند گیج کننده باشد چرا که علائم انواع سردردها در اکثر مواقع کاملاً مشابه است.درد و گرفتگی گردن از علائم شایع میگرن، سردرد تنشی و گردنی است. درد در سردردهای میگرنی و تنشی اغلب به گردن نیز گسترش می یابد اما در سردرد سروکوژنیک برعکس است.درد از گردن شروع شده و سپس در سر پخش می شود. این سردرد ناشی از یک مشکل داخلی در گردن بوده و به همین ترتیب حرکات گردن خشک و دردناک است.از آنجا که هر نوع سردرد به یک روش درمانی متفاوت نیاز دارد تشخیص صحیح مهم است. پزشکان عمومی، عصب شناسان و متخصصان فیزیوتراپی همه می توانند در تشخیص این مشکل نقش داشته باشند.
منابع مشترک درد در سردردهای گردنی
یک یا چند مورد از ساختارهای آناتومیک زیر در قسمت گردنی ستون فقرات می تواند منبع اصلی درد در سردرد گردنی باشند:
مفاصل فاست (Facet joints)
در قسمت پشتی نخاع، 2 مفصل فاست وجود دارد که امکان حرکت محدود بین مهره های مجاور مانند C2 و C3 را فراهم می کند. مفاصل فاست در قسمت گردنی ستون فقرات به دلیل تحمل وزنی که هنگام پشتیبانی از سر انجام می دهند مستعد آسیب هستند. مفاصل فوقانی فاست در قسمت گردن و مربوط به مهره های C1-C3 بیشتر درگیر سردرد گردنی هستند، اگرچه مفاصل فاست مهره های تحتانی نیز ممکن است درگیر شوند. حداقل 70٪ از موارد CGH به علت آسیب های وارده بر مفاصل مهره های گردن و بین مهره های C2 و C3 رخ می دهد.
مفصل آتلانتو- اکسیپیتال (The atlanto-occipital joint)
در این مفصل قسمت تحتانی استخوان اکسیپیتال (پایه جمجمه) به اولین مهره گردنی به نام اطلس وصل می شود. این منطقه عبور نخاع از جمجمه و پایین آمدن آن به سمت ستون فقرات گردنی را تسهیل می کند.
دیسک بین مهره ای
دیسک های بین مهره ای گردنی به عنوان عوامل جذب کننده شوک در بین استخوان های ستون فقرات عمل می کنند و به تسهیل حرکت گردن و حفظ عملکرد اعصاب و مفاصل کمک می کنند.
عضلات گردن
استفاده بیش از حد یا استفاده نادرست از برخی از عضلات گردن می تواند منجر به خستگی ماهیچه یا ضعف منجر به سر درد گردنی شود. این مشکلات می توانند در عضلات گردن یا عضلات تیغه شانه که از گردن سرچشمه می گیرند ، رخ دهد.
اعصاب سرویکال
فشرده سازی و تحریک اعصاب نخاعی سرویکال می تواند منجر به سردرد گردنی شود. عصبی که متداول ترین مفصل را تحت تأثیر قرار می دهد (C2-C3) در CGH شاخه های میانی هستند که مسیر خود را برای تبدیل شدن به سومین عصب اکسیپیتال ادامه می دهند. این عصب در اطراف پشت سر و اطراف پوست سر ادامه می یابد – مسیری که با درد CGH همراه است.ساختارهای آناتومیکی که در ناحیه سرویکال به هم پیوسته اند ، بنابراین احتمالاً آسیب دیدگی این نواحی بر عملکرد دیگر نواحی نیز تأثیر می گذارد.
سردردهای سرویکوژنیک یا گردنی (cervicogenic headache) ناشی از مشکلات ساختاری در گردن است و غالباً به دلیل مشکلات مهره ها در قسمت بالای ستون فقرات که مهره های گردن نامیده می شوند رخ می دهد.( به ویژه مهره های C2-3 )
از کسانی که ممکن است دچار این عارضه شوند، می توان به افرادی مانند خانم های خانه دار، افراد پشت میز نشین، آرایشگران، کارگران کارخانه ها و یا رانندگان اشاره کرد که معمولا به کارهای یدی می پردازند و فشار زیادی روی گردن آنها میباشد. سردردهای سرویکوژنیک همچنین بعد از آسیب دیدگی های گردنی شایع میباشد.
درمان کایروپراکتیک
درمان کایروپراکتیک درمانی مؤثر برای سردردهای گردنی است. زیراهمان طور که ذکر شد، یک مشکل ساختاری در گردن معمولاً می تواند عامل بروز این دردها شود.افراد می توانند برای تهیه برنامه های درمانی تخصصی از کایروپراکتور خود مشورت بگیرند. پس از معاینه، یک متخصص کایروپراکتیک منبع درد را تشخیص می دهد. سپس با راحت تر کردن حرکت مهره های گردن (manipulation) و کاهش گرفتگی عضلات ناحیه گردن فشار و درد آن ناحیه و مفاصل اطراف را تسکین خواهد داد.