ساز فاگوت (باسون) را بهتر بشناسید

ساز فاگوت

فاگوت از سازهای بادی چوبی است که قمیش (قطعه ای در بعضی از سازهای بادی) دو زبانه ای دارد. صدای این ساز در ناحیه باس است. فاگوت را در کشورهای انگلیسی زبان «باسون» می خوانند. فاگوت (باسون) جز ساز های بادی چوبی دو زبانه می باشد.

تاریخچه ساز فاگوت يا باسون

شاوم هاي قرون وسطي، سازهاي بادي كه با يك زبانه تك يا دوبل نواخته مي شوند، در سراسر اروپا متداول بودند.

پيشگام باسون هاي مدرن و ابوا نوعي شاوم بود كه عموماً داراي هفت سوراخ صدا، يك لوله مخروطي و يك زبانه دوبل است. اين ساز يك بمبارده يا پومر بود.

در قرن شانزدهم موسيقي چندصدايي اينسترومنتال در ادامه نمونه هايي از موسيقي وكال تكامل يافت. اين تكامل منجر به ساخت خانواده هايي از سازها شد. در دوران رنسانس خانواده بمبارده يا پومر شامل سازهايي در هفت محدوده صدايي بودند، از اكتاو سوم بالايC ميانه (شاوم تربل، ساز قبل از ابوا) تا كنترا اكتاو (شاوم باس بزرگ). نام اين ساز از سازهاي پائين، بمهاردس (از بمبوس لاتين به معناي صداي گرفته يا rumble) اتخاذ شده است.

با ساز شاوم باس بزرگ، شلوغ ترین عضو خانواده، شاوم ها به محدوديت هاي توسعه شان رسيدند: علاوه بر اين حقيقت كه لوله با طول تقريباً 3 متر و مستقيم بود، توسعه محدوده صداي آن به سمت پائين (تا زير F2) جاي سوال نداشت به دليل مشكلات انگشت گذاري كه اين ساز در بر داشت.

ساختار فاگوت

فاگوت ( باسون) یک ساز دمیدنی باس است که در طول قرن ۱۷ با اقتباس از کورتال( curtal ) ساخته شد.این ساز متشکل از دو لوله است که به موازات هم امتداد می یابد و در انتها با لوله ای به فرم U به یکدیگر متصل میشوند.فاگوت های قدیمی فقط ۲ کلید داشتند اما در قرن ۱۹ سازندگان آلمانی ، سیستم های مختلف کلید را روی آن آزمایش کرده اند که موفق ترین آن ها سیستم هکل (heckel ) است.
فاگوت ساز بم شمرده می شود و مانند ابوا دارای ۲ قمیش است.
طول لوله ی ان در مجموع کمی کمتر از ۳ متر است که دو پنجم آن ، به خاطر راحتی اجرا و به دست گرفتن ساز بر روی خود خم شده و در کنار یا عقب لوله درازتر قرار گرفته است. زبانه ها به وسیله ی لوله ی نازکی به لوله اصلی ساز وصل شده اند. لوله اصلی ساز به طور نا محسوسی مخروطی شکل است.
قمیش بر روی لوله ی فلزی خمیده ای به نام crook یا bocal نصب شده است و کوک ساز را با کشیدن این لوله به طرف بیرون یا بردن آن به داخل تنظیم می کنند .اگر فاگوت به خاطر داشتن دو قمیش و شکل مخروطی اش مانند ابوا است اما صدای آن کمی تو دماغی است. فاگوت مانند ابوا قادر به نواختن ملودی های بسیار زیبا است .
از خانواده ی ساز فاگوت می توان به کنتر فاگوت اشاره کرد.

تولید آوا و زبان زدن

تکیه تک زبانی در سرعت های قابل ملاحظه نیز در فاگوت قابل اجرا است ولی تکیه ی دو زبانی یا سه زبانی به ندرت و جود دارند اگرچه بعضی نوازندگان قادر به اجرای این تکنیک ها نیز هستند اجرای لگاتوهای بالا رونده در این ساز با سرعت زیاد آسان است. پرش های بزرگ نیزحتی در بالاترین مناطق آسان اند اما به دلیل ساختمان ساز، پرش های رو به پایین دشوار هستند.

تریل و ترمولو

تریل های فاگوت بسیار تاثیرگذار هستند و به دلیل انگشت گذاری دشوار، از تریل های زیر باید دوری کرد:

ترمولو در این ساز رایج نیست واگر هم نوشته شود نباید از فاصله ی چهارم درست بیشتر باشد.

درارکسترهای متوسط تعداد فاگوت ها مانند دیگر اعضای بادی های چوبی دو عدد است اما باگسترش و افزایش تعداد سازها این تعداد می تواند به سه یا چهار نیز افزایش پیدا کند.

نت نویسی با ساز باسون

ساز باسون را می توان جزو ساده ترین سازهای موسیقی دانست. به طوری که کودکان هم می توانند از آن استفاده کنند. چون به طور کلی، از سه کلید برای نت نوسی با ساز باسون استفاده می شود. کلید فا، کلید دو و کلید سل از جمله همان سه کلیدی هستند که با آن ها می توان ساز باسون را نت نویسی کرد.

وسعت صدایی

این ساز قادر به ایجاد اصوات قوی و ضعیف، انواع لگاتوها (اتصال اصوات پی درپی ملودی) و اصوات منقطع بوده و ترکیب آن ساز کرانگله در ارکستراسیون بسیار معمول است. در مقایسه با سازهای زهی، باسون صدایی معادل ویولن سل دارد و می تواند سه اکتاو اجرا کند.

فاگوت به عنوان یک ساز چابک برای قسمت های سولو در ارکستر. از دوران باروک مورد علاقه ی و توجه آهنگ سازان بوده است و به عنوان یک ساز سولو در تمام مناطق بسیار خوب است اما وقتی به عنوان ساز همراهی استفاده می شود صدای آن ، به خصوص در مناطق بالا معمولا به وسیله ی ساز های دیگر پوشیده می شود.

چیزهایی که باید در مورد ساز ساکسیفون بدانید