تستوسترون مهم ترین هورمون جنسی مردانه است. با افزایش سن، میزان تستوسترون هم به طور طبیعی کاهش پیدا می کند، اما روش هایی برای جلوگیری از کاهش این هورمون و حتی افزایش آن وجود دارد. به طور کلی، وجود تستوسترون برای حفظ سلامت عمومی بدن ضروری است. عدم وجود میزان کافی از تستوسترون در بدن روی ترکیب بدنی اثرات منفی می گذارد. ترکیب بدنی، درصد چربی، آب و عضلات در بدن را مشخص می کند. علاوه بر این، کاهش تستوسترون باعث افزایش وزن هم می شود. اگر این هورمون به اندازهٔ کافی در بدن ترشح نشود، عملکرد جنسی هم مطلوب نخواهد بود؛ میل جنسی کاهش پیدا می کند، توانایی نعوظ کم می شود و حتی ناباروری در فرد به وجود می آید. براساس نتایج یک پژوهش که روی ۹ هزار و ۵۴ مردِ ۱۹ تا ۳۹ ساله با وزن مناسب انجام شد، میزان طبیعی هورمون تستوسترون در آنها بین ۲۶۴ و ۹۱۶ نانوگرم در هر دِسی لیتر اندازه گیری شده بود. بعضی از شرکت های تولید دارو، مواد و داروهایی را برای افزایش تستوسترون روانه بازار می کنند که اگر چه برای درصدی از افراد مؤثر است، اما مانع از تولید این هورمون به صورت طبیعی در بدن می شود. ضمن اینکه این داروها، عوارضی هم به وجود می آورند. مطالعات و تحقیقات هم نشان می دهند که مزایا و سلامت این داروها در بلندمدت ثابت نشده است. بهترین راه برای افزایش تستوسترون، به کارگیری عادات و سبک زندگی سالم و استفاده از داروهای گیاهی است.
شنبلیله یک گیاه دارویی محبوب است که معمولا در منطقه ی مدیترانه یافت می شود. با این حال، با توجه به خواص دارویی قدرتمندش و کاربردهایی که در طب آیورودا دارد، در سراسر جهان محبوبیت شده است. در این نوشتار به مهم ترین خواص شنبلیلهپرداخته می شود. مواد مغذی موجود در این گیاه عبارتند از آهن، منگنز، مس، منیزیم، فسفر و ویتامین ب۶. شنبلیله حاوی تعدادی از فیتو نوترینت های قدرتمند است. برگ ها و دانه های این گیاه، هر دو به داشتن خواص ضدمیکروبی، آنتی اکسیدانی، ضددیابتی، ضدالتهابی و ضدویروسی معروف هستند. هم برگ های نرم و هم دانه های این گیاه برای پخت و پز و مقاصد دارویی استفاده می شوند. هرچند برگ آن کمی طعم تلخی دارد، اما دانه دارای طعم تند و تیز و عطری خوش است.
شنبلیله و افزایش تستوسترون
- مکمل های شنبلیله اغلب توسط کسانی (به خصوص ورزشکاران و بدنسازان) که به دنبال روش های طبیعی برای افزایش سطح تستوسترون بدن هستند استفاده می شود.
- تستوسترون، نوعی هورمون جنسی در مردان و مقدار کمی در زنان است که بر عملکرد جنسی، افزایش سطح انرژی بدن، بهبود عملکرد شناختی، سلامتی استخوان ها و بهبود خلق و خوی افراد تاثیر می گذارد.
- میزان تستوسترون به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می یابد، کاهش میزان تستوسترون احتمال ابتلا به چاقی و دیابت را افزایش می دهد.
- کمبود تستوسترون (هیپوگنادیسم) در 39٪ مردان بالای 45 سال دیده می شود، این مشکل اغلب با هورمون درمانی و استفاده از مکمل های گیاهی مانند شنبلیله رفع خواهد شد.
پژوهش های علمی چه می گویند؟
- تحقیقات نشان داده که ترکیبات خاصی به نام ساپونین های فوروستانولیک در شنبلیله وجود دارند که می توانند باعث افزایش تولید تستوسترون در بدن شوند؛
- مطالعات متعدد نشان داده که مصرف مکمل شنبلیله ممکن است سطح تستوسترون را افزایش دهد و علائم مربوط به کاهش سطح تستوسترون از جمله کم شدن میل جنسی را بهبود بخشد.
- یک مطالعه 8 هفته ای در 49 مرد ورزشکار نشان داده که مصرف روزانه مکمل های 500 میلی گرمی شنبلیله باعث افزایش سطح تستوسترون و انرژی روزانه شده و چربی بدن را کاهش می دهند.
- پروتو دیوسین یکی دیگر از انواع ساپونین های موجود در شنبلیله به طور خاص در افزایش سطح تستوسترون موثر می باشد؛
- یک مطالعه 12 هفته ای در 50 مرد نشان داده افرادی که یک مکمل روزانه 500 میلی گرمی مکمل شنبلیله دریافت کرده اند، بهبود قابل ملاحظه ای در میزان تستوسترون بدن نشان می دهند.
- این مطالعه نشان داد که میزان تستوسترون در 90٪ از شرکت کنندگان تا 46٪ افزایش یافته است. علاوه بر این، بیشتر این افراد بهبود قابل توجهی در خلق و خو، انرژی بدن، میل جنسی و تعداد اسپرم ها نشان می دهند.
- علاوه بر این، یک مطالعه 12 هفته ای بر روی 120 مرد با سن 43-75 سال نشان داده افرادی که 600 میلی گرم عصاره دانه شنبلیله مصرف می کنند، سطح تستوسترون و میل جنسی در آن ها افزایش می یابد.
- با وجود این نتایج هنوز تحقیقات بیشتری برای اثبات این ادعا که شنبلیله باعث افزایش تستوستون می شود، نیاز است.
اثرات جانبی
1. یکی از اثرات جانبی متداول تهوع می باشد که با مصرف بیش از 100 گرم در روز احتمال تهوع افزایش می یابد. به این منظور روزانه کمتر از 8 گرم از این گیاه توصیه می شود. گازهای روده ای و اسهال نیز در برخی افراد گزارش شده است.
2. در صورت حساسیت پوستی به این گیاه، از درمان های موضعی بر روی پوست اجتناب کنید؛ زیرا منجر به التهاب و راش های پوستی می شود.
3. در صورت مصرف طولانی مدت ممکن است، در عرق و ادرار بوی شربت افرا ایجاد شود.
4. نکته مهم در مورد مصرف این گیاه بالاخص برای اهداف درمانی که لازم است دز بالایی از این گیاه مصرف شود، این است که حتماً در این حالت، گیاه شنبلیله با فاصله 2 ساعت قبل یا بعد از دارو استفاده شود؛ زیرا به علت دارا بودن فیبرهای موسیلاژی، در جذب بسیاری از داروها تداخل ایجاد می کند.
5. شنبلیله سطح قند خون را کاهش می دهد و استفاده از دزهایی بیشتر از مقادیر توصیه شده باعث افت شدید قند خون می شود. اگر مبتلا به دیابت می باشید با احتیاط و با فاصله از انسولین و داروهای خود از این گیاه استفاده کنید.
6. این گیاه به عنوان درمان طبیعی برای آسم شناخته شده است؛ اما تنفس پودر آن باعث آسم و علائم آلرژی در افراد می شود.همچنین در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر، در زمینه مصرف دزهای بالای گیاه شنبلیله و فرآورده های دارویی مشتق از آن با پزشک خود مشورت نمایید:
1. داروی گلیپیزید و سایر داروهای ضد دیابتی: اثر این داروها به وسیله شنبلیله افزایش می یابد و مصرف همزمان آن ها منجر به افت شدید قند خون می شود.
2. انسولین: شنبلیله قند خون را کاهش می دهد و در صورت مصرف شنبلیله دوز انسولین باید تنظیم شود.
3. هپارین، وارفارین و سایر داروهای ضد انعقادی: به دلیل ترکیبات کومارینی موجود در شنبلیله، در صورت مصرف همزمان شنبلیله با این داروها احتمال خونریزی افزایش می یابد.
4. داروهای مهارکننده آنزیم منوآمین اکسیداز مانند فنلزین و ترانیل سیپرومین: به دلیل دارا بودن آمین در شنبلیله، مصرف همزمان آن با این داروها منجر به افزایش ضربان قلب، سردرد، درد قفسه سینه و ... می شود.